Zakażenie krwi. Czym jest bakteryjne zakażenie krwi? Czym różni się od sepsy? Sprawdź co wiemy o bakteriemii!

Bakteriemia to termin określający zakażenie krwi wynikające z obecności żywych bakterii. Bardzo często jest błędnie uznawana za sepsę. Czym się różni bakteryjne zakażenie krwi od sepsy? Jakie są przyczyny bakteriemii? Czy jest ona niebezpieczna dla zdrowia? Przeczytaj!

Zwykle bakteriemia nie powinna budzić większego niepokoju, gdyż jest krótkotrwała i mija samoistnie. Prawidłowo funkcjonujący system odpornościowy powinien bez problemu poradzić sobie z infekcją, a pacjent nie odczuwa objawów klinicznych. Ważny jest fakt, że w przebiegu bakteriemii nie występuje stan zapalny ani uogólniona reakcja na trwające zakażenie.

Bakteriemii nie należy mylić z sepsą, która jest poważnym stanem, zagrażającym życiu pacjenta. Choć bakteriemię wywołują bakterie obecne we krwi, ich zwalczanie oparte jest na fizjologicznym funkcjonowaniu układu immunologicznego, zwykle bez konieczności wprowadzania dodatkowej farmakoterapii. Niestety w przypadku osłabienia odporności może dojść do rozległego stanu zapalnego w organizmie, czemu dodatkowo towarzyszy gwałtowna, uogólniona reakcja na obecność bakterii i ich toksyn. W takim wypadku może pojawić się sepsa, zwana także posocznicą.

W układzie moczowo-płciowym:

• Enterobacteriaceae,
• Enterococcus spp.,
• Corynebacterium urealyticum.

W układzie oddechowym:

• Streptococcus pneumoniae,
• Staphylococcus aureus,
• Escherichia coli,
• Pseudomonas aeruginosa.

W układzie pokarmowym:

• Escherichia coli,
• Klebsiella spp.,
• Serratia spp.,
• Enterococcus spp.,
• Pseudomonas aeruginosa.

Ropnie skóry i tkanek miękkich:

• Staphylococcus aureus,
• Streptococcus pyogenes

Probiotyki i prebiotyki 

Bakteriemia może dotyczyć każdego, jednak w grupie ryzyka znajdują się przede wszystkim noworodki z niską masą urodzeniową, osoby w dojrzałym wieku oraz pacjenci z obniżoną odpornością.

Bakteriemia może pojawić się na skutek:

• urazów,
• oparzeń,
• zabiegów chirurgicznych,
• miejscowych infekcji skórnych,
• przeszczepu,
• chemioterapii,
• cewnikowania,
• żywienia pozajelitowego,
• zakażeń wywołanych bakteriami wchodzącymi w skład mikrobioty organizmu (np. przy obniżonej odporności).

• bakteriemii przejściowej, która jest krótkotrwała i nie daje żadnych objawów. Źródłem zakażenia są zwykle bakterie będące elementem fizjologicznej mikrobioty bytującej np. na skórze czy w nosogardzieli. Bakteriemia przejściowa może być obserwowana u pacjentów, u których przeprowadzono ekstrakcję zęba.
• bakteriemii nawracającej, którą wywołują zwykle bakterie pochodzące z układu oddechowego, pokarmowego lub moczowego. Zakażeniu może towarzyszyć gorączka.
• bakteriemii ciągłej, która jest związana ze stałą obecnością bakterii we krwi. Taki stan może być konsekwencją umieszczenia w organizmie zakażonych ciał obcych lub przebycia niektórych chorób (np. borelioza czy listerioza).

Bakteriemia ciągła stwarza ryzyko wystąpienia zespołu uogólnionej reakcji zapalnej SIRS (ang. systemic inflammatory response syndrome), w którym obserwowana jest gorączka, przyspieszona czynność serca, zwiększona częstość oddechów oraz zmiany w liczbie leukocytów. U pacjenta odnotowywany jest dodatkowo wzrost stężenia cytokin prozapalnych.

Jeśli SIRS współistnieje z udokumentowanym zakażeniem bakteryjnym, wtedy u chorego może być zdiagnozowana sepsa.

W przypadku podejrzenia bakteriemii należy wykonać posiew mikrobiologiczny krwi wraz z antybiogramem, który pozwoli na określenie wrażliwości patogenów na antybiotyki. Umożliwia to wprowadzenie odpowiedniej farmakoterapii, która będzie skuteczna w stosunku do chorobotwórczych mikroorganizmów.

Pamiętajmy, że bakteriemia nie stanowi zwykle poważnego problemu zdrowotnego i mija samoistnie. Z reguły nie są obserwowane żadne objawy kliniczne, a cały proces zakażenia krwi jest krótkotrwały. Niestety w przypadku osób z grup ryzyka istnieje prawdopodobieństwo, że bakteriemia będzie stanowić pierwszy krok do wystąpienia stanu zapalnego i uogólnionej nieprawidłowej reakcji organizmu. W takich przypadkach może dojść do sepsy, która jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu pacjenta. Leczenie sepsy wymaga natychmiastowego podania antybiotyku, a leczenie musi bezwzględnie przebiegać w warunkach szpitalnych.

• Dobrosielska-Matusik, K. M., & Pilecki, W. (2019). Problem szpitalnych zakażeń krwi u pacjentów hospitalizowanych na oddziałach intensywnej terapii (The problem of hospital bloodstream infections in patients hospitalized in intensive care units). Pielęgniarstwo, 63.
• Samet A., Bronk M., Śledzińska A., Labon M., Rybak B. (2006). Bakteriemie szpitalne. Przegląd epidemiologiczny, 60, 35-41.
• Schlein, R. A., Kudlick, E. M., Reindorf, C. A., Gregory, J., & Royal, G. C. (1991). Toothbrushing and transient bacteremia in patients undergoing orthodontic treatment. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics, 99(5), 466-472.
• Szczeklik A. (2021). Interna Szczeklika 2021/22. Wydanie XIII. Medycyna praktyczna. Polski Instytut Evidence Based Medicine.
• Tamelytė, E., Vaičekauskienė, G., Dagys, A., Lapinskas, T., & Jankauskaitė, L. (2019). Early blood biomarkers to improve sepsis/bacteremia diagnostics in pediatric emergency settings. Medicina, 55(4), 99.
• Usman, O. A., Usman, A. A., & Ward, M. A. (2019). Comparison of SIRS, qSOFA, and NEWS for the early identification of sepsis in the Emergency Department. The American journal of emergency medicine, 37(8), 1490-1497.
• Wójkowska-Mach, J., Siewierska, M., Bulanda, M., Różańska, A., Grabowski, M. L., & Heczko, P. (2004). Epidemiologia zakażeń krwi w polskich szpitalach. Przeg Epidemiol, 58, 253-264.