Czym jest fizjoterapia? Kiedy udać się do fizjoterapeuty?

Fizjoterapia stanowi integralną część systemów opieki medycznej na całym świecie. Zadaniem fizjoterapii jest przede wszystkim rehabilitacji ruchowa, czyli przyspieszanie powrotu pacjentów do pełnej sprawności po przebytych urazach, czy zabiegach operacyjnych oraz podtrzymywanie posiadanych umiejętności na możliwie jak najwyższym poziomie w leczeniu chorób przewlekłych. Dodatkowo fizjoterapia zajmuje się również profilaktyką prozdrowotną i promocją zdrowego stylu życia.

Fizjoterapeuta jest to niezależny, uregulowany prawnie zawód medyczny, wchodzący w skład interdyscyplinarnego zespołu do spraw opieki zdrowotnej. Fizjoterapeuci pracują w:

• szpitalach na oddziałach szpitalnych,
• zakładach opieki zdrowotnej,
• poradniach rehabilitacyjnych,
• prywatnych podmiotach leczniczych,
• sklepach z zaopatrzeniem ortopedycznym,
• placówkach edukacyjnych,
• siłowniach.

Fizjoterapeuci mogą również prowadzić indywidualną lub grupową praktykę fizjoterapeutyczną.

Zgodnie z ustawą o zawodzie fizjoterapeuty, magister fizjoterapii z 3 letnim doświadczeniem zawodowym lub licencjat z 6 letnim doświadczeniem, posiada wiedzę i kompetencje pozwalające na samodzielną diagnostykę funkcjonalną pacjenta oraz kwalifikowanie, planowanie i prowadzenie zabiegów rehabilitacyjnych z zakresu fizykoterapii, kinezyterapii oraz masażu. Może również zlecać zapotrzebowanie na niektóre wyroby medyczne oraz wydawać opinie i orzeczenia odnośnie stanu funkcjonalnego pacjenta i przebiegu fizjoterapii.

W związku z istniejącymi regulacjami prawnymi dotyczącymi zawodu fizjoterapeuty, każdy praktykujący terapeuta posiada nadany przez Krajową Izbę Fizjoterapeutów numer prawa wykonywania zawodu (dzięki któremu możemy sprawdzić jego uprawnienia w rejestrze), a także zobowiązany jest do prowadzenia na bieżąco dokumentacji medycznej w formie elektronicznej dla każdego pacjenta.

Fizjoterapeuta może stanowić specjalistę pierwszego kontaktu w leczeniu dolegliwości bólowych kręgosłupa oraz innych dolegliwości bólowych ze strony układu mięśniowo-szkieletowego bez historii urazowej w tle lub nie wymagających interwencji lekarskiej. Fizjoterapeuta zajmuje się:

• rehabilitacją ruchową,
• terapią manualną,
• masażem,
• fizykoterapią,
• treningiem medycznym,
• doborem wkładek ortopedycznych,
• terapią mięśni dna miednicy w nietrzymaniu moczu,
• wieloma innymi procedurami.

W fizjoterapii, tak jak w innych zawodach medycznych, mamy do czynienia ze specjalizacjami, choć w przeciwieństwie do lekarzy oficjalna droga specjalizacji jest jedna i ma charakter ogólny, natomiast poszczególne gałęzie wiedzy zgłębia się na szkoleniach zawodowych.

W Polsce z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie, najprężniej rozwija fizjoterapia pediatryczna, która obejmuje pracę z niemowlakami oraz starszymi dziećmi z zaburzeniami rozwojowymi i neurologicznymi, pracę z dziećmi i młodzieżą z wadami postawy, a także integrację sensomotoryczną. Drugą równie liczną grupę stanowią fizjoterapeuci ortopedyczni zajmujący się pacjentami z urazami układu ruchu i po przebytych operacjach w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego. Ponadto pracują również nad najczęstszym problemem, z jakim się borykają całe społeczeństwa, czyli z bólami kręgosłupa. Szkolenia z zakresu neurofizjologii i neurorehabilitacji nadają kompetencje w kierunku pracy z pacjentami neurologicznymi i pomoc w ich powrocie do sprawności, samodzielności, nauce lokomocji, czy podtrzymywaniu sprawności. Na szczególną uwagę zasługują dwie stosunkowo młode dziedziny w fizjoterapii:

• fizjoterapia stomatologiczna - skupiająca się na problemach w obszarze stawów skroniowo-żuchwowych i ich oddziaływaniu na resztę ciała,
• fizjoterapia uroginekologiczna - skoncentrowana na pracy z kobietami w okresie ciąży, połogu i po porodzie i leczeniu dolegliwości związanych z obszarem miednicy i jamy brzusznej.

Dobry fizjoterapeuta to fizjoterapeuta kompetentny, regularnie podnoszący swoje kwalifikacje i skoncentrowany na pacjencie. Jeżeli to nasza pierwsza wizyta, najlepiej wybrać się do specjalisty z polecenia znajomych o podobnych doświadczeniach lub lekarza prowadzącego. Jeśli problem ma charakter złożony lub przewlekły, najlepiej wybrać się do placówki, w której lekarze i fizjoterapeuci ściśle współpracują ze sobą w zespole, co ułatwia przepływ informacji i skraca czas leczenia. Co ciekawe - na podstawie przeprowadzonych badań z perspektywy pacjenta najważniejszymi cechami dobrego fizjoterapeuty okazują się być umiejętności miękkie:

• komunikatywność,
• empatia,
• profesjonalizm,
• zrozumienie.

Jeśli chcemy skorzystać z usług fizjoterapeuty prowadzącego indywidualną praktykę, możemy sprawdzić jego numer wykonywania zawodu oraz zapytać o prowadzenie dokumentacji medycznej.

Fizjoterapia stanowi skuteczne rozwiązanie w leczeniu pacjentów z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa, przyspiesza rekonwalescencję po kontuzjach i zabiegach operacyjnych, a co za tym idzie skraca okres absencji w pracy oraz powrotu do sprawności. Fizjoterapia jest silnym narzędziem profilaktyki niepełnosprawności w przewlekłych chorobach:

• reumatycznych,
• neurologicznych,
• krążeniowo-oddechowych.

Włączenie fizjoterapii w proces leczenie zwiększa poziom satysfakcji pacjentów, podnosi efektywność terapii oraz zmniejsza liczbę skierowań do lekarzy specjalistów. Przekierowanie pacjentów z dolegliwościami układu ruchu prosto do fizjoterapeutów odciąża lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej o blisko 30% (na podstawie danych ze Stanów Zjednoczonych).

• FRANSEN, M. (2004). When is physiotherapy appropriate? Best Practice & Research Clinical Rheumatology, 18(4), 477–489.doi:10.1016/j.berh.2004.03.006.
• Higgs, Kathryn Refshauge, Elizabeth, J. (2001). Portrait of the physiotherapy profession. Journal of Interprofessional Care, 15(1), 79–89.doi:10.1080/13561820020022891 .
• https://kif.info.pl/ustawa-o-zawodzie-fizjoterapeuty/
• Potter, M., Gordon, S., & Hamer, P. (2003). The physiotherapy experience in private practice: The patients’ perspective. Australian Journal of Physiotherapy, 49(3), 195–202.doi:10.1016/s0004-9514(14)60239-7 .
• Ontario Physiotherapy Association. (2015). Physiotherapists in primary health care, 1-14.