Fizjoterapia uroginekologiczna to całokształt fizjoterapii poświęconej pracy ze zdrowiem kobiecym i towarzyszenie kobietom w okresie młodości, przygotowań do ciąży, przygotowań do porodu, w połogu i na dalszych etapach życia. Dodatkowo fizjoterapia dna miednicy obejmuje swoim zakresem pracę również z mężczyznami oraz dziećmi. Praca fizjoterapeutów uroginekologicznych pozwala na szybszy i bezpieczny powrót do aktywiści zawodowej i fizycznej kobiet po ciąży i porodzie.
Czym jest fizjoterapia uroginekologiczna?
Fizjoterapia uroginekologiczna w Polsce jest stosunkowo młodą, lecz prężnie rozwijającą się dziedziną rehabilitacji. Terapia ta w swoim centrum kładzie nacisk na zdrowie kobiety, lecz może obejmować swoim zakresem również mężczyzn i dzieci. Celem fizjoterapii uroginekologicznej jest profilaktyka i terapia dysfunkcji dna miednicy oraz jamy brzusznej. Jest to forma leczenia zachowawczego o minimalnym stopniu ryzyka. Terapia dna miednicy posiada udowodnioną naukowo skuteczność w leczeniu schorzeń takich jak:
- pęcherz nadreaktywny,
- wysiłkowe nietrzymanie moczu,
- mieszane nietrzymanie moczu,
- obniżenie narządów miednicy,
- mięśniowo-powięziowych bólów miednicy.
Na terapię uroginekologiczną składają się:
- zewnętrzne oraz wewnętrzne techniki manualne dna miednicy aplikowane przez terapeutę,
- indywidualnie dopasowany program ćwiczeń wzmacniania/relaksacji mięśni dna miednicy lub mięśni brzucha,
- trening ogólnousprawniający,
- edukacja w zakresie zdrowych nawyków i trening behawioralny.
Kiedy skorzystać z terapii uroginekologicznej?
Istnieje bardzo wiele problemów uroginekologicznych, z którymi można zgłosić się do fizjoterapeuty. Terapia uroginekologiczna jest szczególnie wskazana u osób borykających się z takimi dolegliwościami jak:
- Nietrzymanie moczu: wysiłkowe, mieszane, z powodu obniżenia narządów miednicy, pęcherz nadreaktywny lub nietrzymanie gazów/kału – wszystkie te dysfunkcje wiążą się z osłabieniem mięśni dna miednicy. Dzięki odpowiednio dobranym ćwiczeniom i systematycznemu treningowi można zredukować częstotliwość lub całkowicie pozbyć się incydentów gubienia moczu/kału.
- Opieka okołoporodowa – warto skorzystać z opieki i pomocy fizjoterapeutki uroginekologicznej na etapie przygotowań do ciąży, w trakcie oraz po porodzie. Pozwala to na bezpieczne przejście przez okres dużych zmian hormonalnych i biomechanicznych w ciele. Odpowiednio dobrany trening fizyczny w ciąży zwiększa ukrwienie łożyska, a co za tym idzie poprawia dotlenienie płodu. Ćwiczenia mięśni dna miednicy w ciąży i połogu stanowią bezpieczną profilaktykę nietrzymania moczu w późniejszym okresie, a regularny masaż krocza w ostatnich tygodniach ciąży poprawia ukrwienie i elastyczność tych struktur, a tym samym zmniejsza ryzyko pęknięcia/nacięcia podczas porodu. Regularnie wykonywane masaże w ciąży zmniejszają dolegliwości bólowe i napięcia, które mogą się manifestować w ciele z powodu zmian zachodzących w ciąży, a także redukują obrzęki limfatyczne.
W okresie połogu warto skorzystać z konsultacji z fizjoterapeutką uroginekologiczną w celu kontroli stanu mięśni brzucha, mięśni dna miednicy oraz ewentualnych blizn po cięciu cesarskim lub episiotomii (nacięciu krocza). Fizjoterapia uroginekologiczna ma za zadanie pomóc również kobietom w bezpiecznym powrocie do aktywności fizycznej po przebytej ciąży i porodzie.
- Hipertonia dna miednicy – fizjoterapia uroginekologiczna służy również leczeniu dolegliwości bólowych związanych z nadmiernym napięciem mięśni dna miednicy, które może objawiać się poprzez bóle okolicy sromu (vulvodynia), bóle podczas stosunku (dyspareunia/pochwica), czy bóle mięśniowo-powięziowe miednicy.
Do pozostałych dolegliwości, z którymi można się zgłosić na terapię uroginekologiczną warto wymienić rozejście mięśni prostych brzucha (rozejście kresy białej/DRA), bóle spojenia łonowego, bolesne miesiączkowanie, czy zaburzenia płodności.
Produkty na nietrzymanie moczu
Jak się przygotować do wizyty u fizjoterapeuty uroginekologicznego?
Na pierwszą wizytę u fizjoterapeuty uroginekologicznego, jak i każdego innego fizjoterapeuty, zabierz ze sobą:
- dotychczasową dokumentację medyczną,
- opis przeprowadzanych badań i procedur,
- wypisy szpitalne (jeśli była hospitaizacja),
- listę przyjmowanych leków.
Jeśli jesteś w ciąży i przed zajściem w ciążę nie korzystałaś z fizjoterapii ani masaży leczniczych, warto zapytać o zgodę lekarza prowadzącego (może być ustna). Ważne, aby ugodnić z lekarzem brak przeciwwskazań do tego typu zabiegów. Każdy fizjoterapeuta w Polsce jest zobligowany do prowadzenia dokumentacji medycznej dla wszystkich pacjentów, więc jeśli nie znasz na pamięć swojego numeru PESEL, przygotuj ze sobą dokument, który go zawiera, ponieważ podczas wywiadu medycznego zostaniesz o poproszona/y o podanie danych osobowych.
Ubierz się wygodnie lub zabierz ze sobą strój sportowy na zmianę, który nie krepuje ruchów. Być może podczas wizyty będziesz się rozbierać lub wykonywać ćwiczenia, więc bądź przygotowana/y na taką ewentualność. W celu pogłębienia diagnostyki lub terapii fizjoterapeuta może Ci zaproponować techniki per vaginam (przez pochwowe)/ per rectum (przez odbytnicze) – możesz się na nie zgodzić lub nie. Oczywiście nie musisz wykonywać depilacji przed wizytą – nie wpływa to w żaden sposób na przebieg badania.
Fizjoterapia uroginekologiczna to szczególna dziedzina fizjoterapii, która odpowiada na potrzeby kobiet w każdym wieku i wspomaga zachowawczo leczenie:
- urologiczne,
- ginekologiczne,
- opiekę okołoporodową.
Ćwiczenia mięśni dna miednicy zmniejszają dolegliwości związane z:
- nietrzymaniem moczu,
- parciami naglącymi,
- obniżeniem narządów rodnych,
tym samym poprawiając jakość życia setek tysięcy pacjentów na całym świecie.
Bibliografia
- Shannon, M. B., Genereux, M., Brincat, C., Adams, W., Brubaker, L., Mueller, E. R., & Fitzgerald, C. M. (2018). Attendance at Prescribed Pelvic Floor Physical Therapy in a Diverse, Urban Urogynecology Population. PM&R, 10(6), 601–606. doi:10.1016/j.pmrj.2017.11.008
- Wallace, S. L., Miller, L. D., & Mishra, K. (2019). Pelvic floor physical therapy in the treatment of pelvic floor dysfunction in women. Current Opinion in Obstetrics and Gynecology, 31(6), 485–493.doi:10.1097/gco.0000000000000584
- Brown, H. W., Barnes, H. C., Lim, A., Giles, D. L., & McAchran, S. E. (2019). Better together: multidisciplinary approach improves adherence to pelvic floor physical therapy. International Urogynecology Journal.doi:10.1007/s00192-019-04090-w
- Pereira, G. M. V., Driusso, P., Ferreira, C. H. J., & Brito, L. G. O. (2020). Multidisciplinary approach between physicians and physiotherapists in urogynecology: how can we make it stronger? International Urogynecology Journal.doi:10.1007/s00192-020-04417-y
- Adams, S. R., Dessie, S. G., Dodge, L. E., Mckinney, J. L., Hacker, M. R., & Elkadry, E. A. (2015). Pelvic Floor Physical Therapy as Primary Treatment of Pelvic Floor Disorders With Urinary Urgency and Frequency-Predominant Symptoms. Female Pelvic Medicine & Reconstructive Surgery, 21(5), 252–256.doi:10.1097/spv.0000000000000195
