*Produkty na liście rezerwacji leków na receptę:
Przejdź do rezerwacji
Chłopiec kaszle

Czym jest i jak leczyć przewlekły kaszel u dzieci? Jakie są przyczyny kaszlu u dzieci? Sprawdź!

Kaszel jest fizjologicznym odruchem obronnym organizmu, mającym chronić drogi oddechowe przed szkodliwymi lub drażniącymi czynnikami. Czym jest kaszel i kiedy powinien nas zaniepokoić? Jak leczyć kaszel u dzieci?  Kiedy kaszel staje się przewlekły? Do jakich powikłań może prowadzić nieleczony kaszel u dzieci?

Jak powstaje i ile trwa kaszel u dziecka?

Kaszel powstaje w wyniku podrażnienia receptorów:

  • nabłonka dróg oddechowych - w tkance płuc, ścianie oskrzeli,
  • zatok przynosowych,
  • opłucnej ściennej,
  • przepony,
  • przełyku,
  • żołądka,
  • osierdzia,
  • błony bębenkowej,
  • przewodu słuchowego zewnętrznego.

Drażnienie receptorów przez różne czynniki również wywołuje u człowieka odruch kaszlu. Są to czynniki:

  • mechaniczne - takie jak kurz, śluz, czy ciało obce, lub też
  • chemiczne, takie jak nikotyna czy kwas cytrynowy
  • zapalne.

Tak bogate rozmieszczenie receptorów kaszlu sprawia, że objaw kaszlu występuje nie tylko w chorobach układu oddechowego, ale i w innych chorobach takich jak zespole GERD (refluksie żołądkowo-przełykowym), stanach zapalnych ucha i zatok, w chorobach serca czy w przypadku urazów żeber.

Jakie są przyczyny przewlekłego kaszlu u dzieci?

Kaszel przewlekły u dzieci to taki, który utrzymuje się powyżej 4 tygodni. Mogą go wywoływać:

Astma to nieheterogenna choroba związana z przewlekłym zapaleniem w drogach oddechowych, charakteryzująca się występowaniem:

  • świszczącego oddechu,
  • kaszlu,
  • poczucia ciężaru bądź ucisku na klatce piersiowej,
  • duszności,
  • utrudnienia wydechu.

Przewlekły kaszel może być jednak jedynym objawem astmy (wariant kaszlowy astmy), co może się przerodzić z czasem w pełnoobjawową chorobę.

Zespół kaszlu z górnych dróg oddechowych (ZKGDO) związany z przewlekłym stanem zapalnym górnego odcinka układu oddechowego - wywołuje nawet 40% przypadków przewlekłego kaszlu u dzieci. Do grupy tych chorób zalicza się:

  • przerost migdałka gardłowego,
  • przewlekłe zapalenie zatok,
  • alergiczny i niealergiczny przewlekły nieżyt nosa (katar).

Przewlekłe zapalenie oskrzeli - w tych przypadkach będziemy mieć do czynienia z produktywnym kaszlem. Przewlekłe zapalenie oskrzeli u dzieci rozpoznaje się, gdy kaszel i zaleganie wydzieliny utrzymuje się u pacjenta przez okres conajmniej 3 miesięcy, przez 2 kolejne lata. Na przewlekłe zapalenie oskrzeli najczęściej chorują dzieci w wieku do 3. lat, drugi szczyt zachorowań następuje w 7.-8. roku życia - jest to prawdopodobnie związane z ekspozycją na czynniki zakaźne w związku z uczęszczaniem do szkół. Czynnikami wywołującymi przewlekłe zapalenie oskrzeli u dzieci mogą być między innymi:

  • zakażenia (bakterie, wirusy, grzyby, pierwotniaki),
  • zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego (dymy, pyły, kurze),
  • ekspozycja na dym tytoniowy - udokumentowana przyczyna występowania nieswoistego kaszlu,
  • aspiracja ciała obcego,
  • wady rozwojowe układu oddechowego, np. torbiele wrodzone czy rozedma płatowa,
  • zaburzenia połykania.

Refluks żołądkowo-przełykowy - obecny jest u 50-70% noworodków i nie jest u nich objawem patologicznym - ustępuje samoistnie do końca 1. roku życia. Refluks żołądkowo-przełykowy związany jest z kaszlem występującym szczególnie w okolicach posiłku. Starsze dzieci mogą zgłaszać uczucie pieczenia w przełyku lub gardle czy dysfagię (problemy z przełykaniem).

Produkty na przeziębienie dla dzieci

Jak leczyć kaszel przewlekły u dzieci?

W leczeniu kaszlu przewlekłego u dzieci należy przede wszystkim dążyć do poznania przyczyny go wywołującej i stosować leczenie eliminujące ją. Uciekanie się do stosowania leków przeciwkaszlowych, takich jak kodeina czy czy dekstrometorfan jest nieskuteczne, może spowodować objawy niepożądane i opóźnić postawienie prawidłowej diagnozy.

W przypadku podejrzenia wariantu kaszlowego astmy można podjąć próbę włączenia glikokortykosteroidów wziewnych. Brak poprawy przemawia przeciwko założonej diagnozie - nie należy zwiększać dawek GKS. Poprawa również nie jest jednoznaczna z potwierdzeniem rozpoznania astmy - zaleca się odstawienia leczenia i obserwację, czy bez niego objaw kaszlu nawróci

Leczenie przewlekłego zapalenia oskrzeli polega przede wszystkim na eliminacji czynników drażniących i prowokujących zmiany zapalne. Niezbędna jest izolacja dziecka od źródeł zakażenia. Niezwykle istotne jest zaprzestanie ekspozycji na dym tytoniowy i inne zanieczyszczenia powietrza. Wyeliminowanie tych czynników prowadzi do szybkiego zahamowania narastania objawów i polepszenia się czynności płuc.

Refluks żołądkowo-przełykowy możemy potwierdzić pH-metrią gardłową. Ze względu na wagę refluksu obojętnego lub słabo kwaśnego w wywoływaniu kaszlu, zaleca się wykonanie wielokanałowej impedancji przełyku. Leczenie refluksu żołądkowo-przełykowego u dzieci zaczyna się od modyfikacji stylu życia. U dzieci z nadwagą lub otyłością zaleca się utratę masy ciała. Zaleca się unikanie pokarmów takich jak: czekolada, mięta, kawa, gazowane napoje, cytrusy, pomidory. Szczególnie ważne jest unikanie posiłków o dużej zawartości tłuszczu. Niezwykle istotne jest utrzymywanie pionizacji po posiłkach i jedzenie ostatniego posiłku na minimum 4 godziny przed snem.

Jeśli zmiany w stylu życia okażą się niewystarczające, lekarz może zadecydować o wprowadzeniu inhibitorów pompy protonowej, takich jak omeprazol.

Jeśli wykluczono wszystkie przyczyny i pozostaje rozpoznanie kaszlu nieswoistego, lekarze często decydują się na tzw. postawę wyczekującą, gdyż stan ten zwykle przechodzi samoistnie.

Bibliografia

  • Gajewski, P., & Szczeklik, A. (2019). Interna Szczeklika 2019. Kraków: Medycyna Praktyczna.
  • https://podyplomie.pl/pediatria/12163,przewlekly-kaszel-u-dzieci-kiedy-do-specjalisty
  • Chang, A. B., & Marchant, J. M. (n.d.). Approach to chronic cough in children - UpToDate. Retrieved November 7, 2021, from https://www.uptodate.com/contents/approach-to-chronic-cough-in-children?search=chronic cough&source=search_result&selectedTitle=2~150&usage_type=default&display_rank=2#H260106217
  • Kycler Z. Przewlekłe zapalenie oskrzeli u dzieci. Przewodnik Lekarza/Guide for GPs. 2001;4(6):92-94.
  • https://podyplomie.pl/pediatria/29700,choroba-refluksowa-przelyku-algorytm-postepowania
Udostępnij:

Autor Magdalena Bernisz Zobacz profil
Studentka V roku kierunku lekarskiego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Do jej zainteresowań należą patomorfologia, toksykologia oraz choroby wewnętrzne - w szczególności gastroenterologia oraz hematologia. Interesuje się także dermatologią, zwłaszcza chłoniakami i innymi rozrostami nowotworowymi skóry. Prywatnie trenuje triathlon, a w wolnym czasie zajmuje się tworzeniem ilustracji oraz portretów cyfrowych.
Farmaceuta
Potrzebujesz darmowej porady? Zapytaj farmaceutę
Następna porada
Kiedy stosować i jak dawkować ibuprofen u dzieci i niemowląt? Czytaj więcej