Ze względu na zmieniający się klimat mamy w Europie coraz więcej niebezpiecznych chorób, które do niedawna znane były wyłącznie w krajach o wyższych temperaturach. Jedną z nich jest denga.
Denga to groźna tropikalna choroba wirusowa przenoszona przez komary z rodzaju Aedes, aktywne w klimacie gorącym i wilgotnym. Dotychczas występująca głównie w Azji, Afryce oraz Ameryce Południowej i Środkowej, obecnie staje się zagrożeniem także w Europie.
Szczepienie przeciwko dendze jest skutecznym sposobem na uniknięcie groźnych powikłań tej choroby, szczególnie dla osób podróżujących w rejony jej endemicznego występowania.
Zmiany klimatyczne powodują, że zasięg występowania tych owadów się poszerza, zwiększając ryzyko zakażenia nawet w regionach, które dotychczas były uznawane za bezpieczne.
Denga jest chorobą wywoływaną przez cztery serotypy wirusa (DENV 1-4), a przenoszona przez komary Aedes aegypti (komar egipski) oraz Aedes albopictus (komar tygrysi). Zarażenie następuje podczas ukąszenia przez zakażonego owada. Komary te są najbardziej aktywne o świcie oraz po południu, przed zmierzchem. Samice składają jaja zazwyczaj w niewielkich zbiornikach wodnych, także wypełnionych deszczówką wiadrach czy np. oponach.
Komar egipski i tygrysi są także nosicielami żółtej febry.
Denga może przebiegać całkowicie bezobjawowo (ok. 80% przypadków) lub prowadzić do występowania jedynie łagodnych objawów (10-15%). Niestety ciężkie przypadki dengi mogą prowadzić nawet do śmierci.
Do typowych, pierwszych objawów dengi możemy zaliczyć:
Powyższe objawy pojawiają się przeważnie po 3-14 dniach od ukłucia przez komara przenoszącego wirusa dengi.
Objawy, które mogą pojawić się w dalszym przebiegu choroby, zazwyczaj po ustąpieniu gorączki to:
Powyższe objawy to tak zwana gorączka krwotoczna denga, którą wywołują serotypy 3 i 4. Występują one głównie w Tajlandii i na Filipinach. Początkowo mogą występować wymioty, po których pojawiają się:
Gorączka krwotoczna denga, charakteryzująca się krwawieniami, silnymi bólami brzucha, powiększeniem wątroby i objawami skazy krwotocznej grożniejszą postacią choroby. W ciężkich przypadkach prowadzi do wstrząsu, śpiączki, a nawet zgonu. Przypadki śmiertelne zdarzają się najczęściej u osób,które nie podjęły wcześniej działań profilaktycznych lub leczenia.
Ze względu na to, że jak dotąd nie opracowano skutecznych metod leczenia dengi, a terapia jest jedynie objawowa, warto podjąć odpowiednie kroki, aby nie dopuścić do zarażenia. Krwawienie i wstrząs wymagają bezwzględnej hospitalizacji.
Od niedawna na rynku dostępna jest skuteczna szczepionka przeciwko dendze, która zawiera żywe, pozbawione zjadliwości wirusy czterech typów dengi. Po otrzymaniu szczepionki dochodzi do pobudzenia układu odpornościowego pacjenta i produkcji przeciwciał przeciwko dendze. W ten sposób, gdy organizm zetknie się z jednym z 4 typów wirusa będzie gotowy do zwalczenia infekcji.
Szczepionka wskazana jest do stosowania u dorosłych i dzieci powyżej 4. roku życia.
Szczepionkę przeciwko dendze podaje się w dwóch dawkach w odstępie 3 miesięcy.
Szczególnie zaleca się przyjąć szczepionkę przeciwko dendze podróżującym, którzy wybierają się do krajów:
To właśnie w tych regionach notuje się 70% wszystkich przypadków zakażeń dengą.
Do najczęstszych działań niepożądanych, które mogą wystąpić po podaniu szczepionki przeciwko dendze należą tak zwane niepożądane odczyny poszczepienne, które są zazwyczaj łagodne lub umiarkowane:
Niepożądane odczyny poszczepienne (NOP) występują przeważnie w ciągu 2 dni po szczepieniu i trwają od 1 do 3 dni. Występują one także rzadziej po drugiej dawce szczepionki.
Istnieją również przeciwwskazania do podania szczepionki przeciwko dendze. Szczepienia nie należy przeprowadzać u:
Do profilaktyki, czyli zapobiegania chorobom przenoszonym przez owady tropikalne należy oczywiście unikanie ich ukłuć. Możemy się skutecznie chronić przed ukąszeniami między innymi stosując repelenty, czyli środki chemiczne odstraszające owady i inne szkodniki. Występują one zwykle pod postacią:
Jeśli chcemy skutecznie chronić się przed ukąszeniami owadów tropikalnych warto wybrać preparat z odpowiednią substancją czynną i stężeniem.
Przykładem takiego preparatu mogą być aerozole zawierające 30-50% DEET.
DEET, czyli N,N-Dietylo-meta-toluamid jest obecnie najlepiej przebadanym środkiem oraz uważanym za najskuteczniejszy w walce z komarami w strefach tropikalnych. Blokuje on receptory węchowe owadów, zmniejszając ich wrażliwość na związki produkowane przez człowieka. DEET należy nanosić bezpośrednio na skórę lub ubrania, ale z wyjątkiem barwionych materiałów skórzanych oraz tych wykonanych z wiskozy i spandexu. Preparatu DEET nie należy nanosić także na tworzywa sztuczne. DEET działa w klimacie tropikalnym między 4 a 8 godzin.
Innym skutecznym środkiem przeciwko komarom w strefach tropikalnych jest ikarydyna, zwłaszcza w stężeniu 20-25%. W odróżnieniu od DEET nie prowadzi do uszkodzenia tworzyw sztucznych. W klimacie tropikalnym ikarydyna działa przeważnie do 4 godzin.
Do innych form ochrony przed komarami przenoszącymi dengę należą moskitiery rozpinane nad łóżkiem. W taką przenośną moskitierę można wyposażyć się przed wyjazdem do krajów endemicznego występowania dengi. Skuteczne są także siatki ochronne montowane w oknach.
Szczepienie przeciwko dendze to ważny element profilaktyki zdrowotnej dla osób podróżujących w rejony endemicznego występowania choroby. Pozwala uniknąć poważnych powikłań oraz zapewnia spokojną i bezpieczną podróż.
Przed podróżą zaplanuj szczepienie i pamiętaj o środkach ochronnych, aby zapewnić sobie pełne bezpieczeństwo zdrowotne.
