Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że codziennie dochodzi do około miliona infekcji przenoszonych drogą płciową, z których większość ma charakter bezobjawowy. Ze względu na to choroby weneryczne rozprzestrzeniają się bardzo szybko, często za sprawą całkowicie nieświadomych zakażenia osób. Czy istnieje zatem grupa objawów które, jeśli już się pojawią, świadczą definitywnie o występowaniu konkretnej choroby przenoszonej drogą płciową? Czy możemy scharakteryzować pierwsze objawy chorób wenerycznych?
Choroby weneryczne, czyli przenoszone drogą płciową są nadal jednym z głównych problemów z jakimi mierzy się między innymi Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Sytuacja ta dotyczy głównie krajów słabo rozwiniętych ze względu na utrudniony dostęp do testów diagnostycznych, leków, antykoncepcji mechanicznej, czyli prezerwatyw oraz ze względu na brak odpowiedniej edukacji seksualnej. Choroby weneryczne przenoszone są podczas kontaktu płciowego, a więc seksu waginalnego, ale też analnego i oralnego o czym nadal nie wie wiele osób.
Choroby przenoszone drogą płciową (STD) mogą być wywoływane przez bakterie, wirusy i pasożyty. Wiele chorób wenerycznych przy odpowiedniej terapii jest uleczalnych, a do najczęstszych należą kiła, rzeżączka, chlamydioza i rzęsistkowica.
Jednym z głównych problemów dotyczących wykrywania chorób wenerycznych jest ich skąpoobjawowy lub czasami całkowicie bezobjawowy charakter. Stawianie diagnozy jest zdecydowanie łatwiejsze, jeśli pacjent zgłasza następujące objawy choroby wenerycznej:
Są to tylko niektóre z objawów, które mogą wystąpić w przypadku rozwoju choroby wenerycznej, dlatego wszelkie niepokojące nas sytuacje powinniśmy konsultować ze specjalistą ginekologiem lub urologiem.
Aż 90 % chorób przenoszonych drogą płciową może przebiegać całkowicie bezobjawowo. Jest to bardzo duże utrudnienie, ponieważ osoba nieświadoma infekcji może przenosić zakażenie na inne osoby i wpływać na znaczne rozprzestrzenianie choroby wenerycznej. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych aż 85% zakażeń rzęsistkiem pochwowym (Trichomonas vaginalis) u kobiet przebiega bezobjawowo, a u mężczyzn 77%. Z kolei około 30% ciężarnych kobiet w Tanzanii ma bezobjawowe zakażenie wirusem opryszczki narządów płciowych. Nieleczona jest szczególnie niebezpieczna dla nienarodzonego dziecka, ponieważ może prowadzić do wad rozwojowych płodu i przedwczesnego porodu.
Rozpoznanie chorób wenerycznych opiera się zazwyczaj na metodzie laboratoryjnej, a więc z zastosowaniem odpowiednich testów oraz objawowej, czyli identyfikacji objawów. Dodatkowym problemem jest często niska dostępność testów wykrywających zakażenie w krajach rozwijających się, dlatego lekarze często zdani są na leczenie choroby na podstawie zaobserwowanych objawów. Skoro choroby przenoszone drogą płciową najczęściej przebiegają bezobjawowo to czy możemy w ogóle wyróżnić charakterystyczne pierwsze objawy chorób wenerycznych? Niestety stwarza to wiele problemów, ale naukowcy podjęli się tego zadania i wyszczególnili 4, może nie pierwsze, ale najczęstsze objawy chorób wenerycznych. Są to:
Wśród badanych osób byli głównie pacjenci zakażeni wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), ale także ze stwierdzoną kiłą, rzeżączką, chlamydią, rzęsistkowicą, a także osoby zakażone ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV). Żaden z powyższych objawów nie okazał się charakterystyczny dla konkretnej choroby. Jednak w przypadku niektórych chorób można określić najwcześniej pojawiające się zmiany.
Pierwszym objawem kiły jest zazwyczaj niebolesna grudka, która ulega owrzodzeniu (wrzód Huntera), a następnie znika samoistnie w przeciągu kilku tygodni. U mężczyzn może pojawiać się na członku, a u kobiet na wargach sromowych lub szyjce macicy. Innymi miejscami jej występowania może być odbyt oraz jama ustna. Owrzodzeniu towarzyszy często powiększenie węzłów chłonnych.
Rzeżączka jako jedna z nielicznych chorób wenerycznych rzadko przebiega bezobjawowo, ale dotyczy to głównie mężczyzn, u których pierwsze objawy pojawiają się już 3-6 dni od zakażenia. Pierwsze objawy rzeżączki u mężczyzn to ropny wyciek z cewki moczowej oraz ból i pieczenie przy oddawaniu moczu. U kobiet rzeżączka przebiega zazwyczaj bezobjawowo.
Pierwsze objawy zakażenia wirusem HIV najczęściej są mało charakterystyczne i obejmują:
Powyższe objawy mogą przypominać grypę, dlatego bardzo wczesne rozpoznanie zakażenia wirusem HIV jest często niemożliwe.
Obecnie wiele kobiet zmaga się z nawracającą grzybicą pochwy, która potrafi powracać nawet do 3, a nawet 4 razy w ciągu roku. Panie przyzwyczajone do wracających jak bumerang infekcji często leczą się na własną rękę przepisanymi wcześniej przez dermatologa czy ginekologa lekami lub preparatami bez recepty. Pamiętajmy, nie tędy droga! Świąd, pieczenie czy upławy niekoniecznie świadczą o nawrocie grzybicy, a mogą oznaczać zupełnie inną chorobę! Właśnie dlatego tak ważna jest odpowiednia diagnostyka.
W wielu krajach ze względu na brak testów oraz ich wysoką cenę, diagnostykę chorób wenerycznych przeprowadza się głównie na podstawie objawów. W krajach rozwiniętych dysponujemy jednak szeregiem wysoce czułych testów przeznaczonych do wykrywania chorób przenoszonych drogą płciową. Wiele z nich możemy również wykonać samodzielnie w domowym zaciszu.
Choroby weneryczne mogą być identyfikowane na różne sposoby. Testy serologiczne, czyli polegające na zbadaniu próbki krwi są wykonywane najczęściej w kierunku kiły, wirusowego zapalenia wątroby typu B, HIV, a rzadziej chlamydiozy. Ta ostatnia wykrywana jest zazwyczaj stosując wymaz z przedsionka pochwy lub szyjki macicy u kobiet lub badając próbkę moczu u mężczyzn. Wymazy stosowane są także w celu zidentyfikowania rzeżączki czy zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Niektóre testy możemy wykonać sami, zakupując test w aptece, na przykład w celu potwierdzenia lub wykluczenia kiły.
Nie od dziś wiadomo, że najlepiej zapobiegać niż leczyć. Dotyczy to również profilaktyki chorób wenerycznych. Jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania zakażeniu jest prezerwatywa. Prawidłowo założona zapewnia prawie stuprocentową ochronę przed chorobami wenerycznymi w tym przed wirusem HIV.
Do innych metod profilaktyki należą także szczepienia. Obecnie dostępne są skuteczne szczepienia przeciwko HPV, czyli wirusowi brodawczaka ludzkiego oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. W fazie badań są natomiast szczepionki przeciw HIV i wirusowi opryszczki pospolitej (HSV).
Pamiętajmy, że jeśli zaobserwujemy niepokojące zmiany w obrębie narządów płciowych i nie tylko, nie zwlekajmy z wizytą u specjalisty. W przypadku ryzykownych zachowań seksualnych i braku jakichkolwiek objawów także skierujmy się w stronę odpowiedniej diagnostyki. W dobie nowoczesnych metod diagnostycznych jesteśmy w stanie szybko wykrywać infekcje oraz w wielu przypadkach wdrożyć odpowiednie leczenie.
