Co 10 lat rośnie nawet dwukrotnie liczba pacjentów chorujących z powodu alergii. Przybywa ich głównie wśród mieszkańców miast, rzadziej wsi. Szacuje się, że nawet połowa Polaków cierpi na jakąś alergię. Do najczęstszych alergii występujących u dorosłych możemy zaliczyć alergie wziewne.
Alergia to nieprawidłowa i nadmierna reakcja organizmu na substancje (tak zwane alergeny) występujące w środowisku. Alergenami mogą być:
Podczas gdy osoby zdrowe nie odczuwają żadnych przykrych dolegliwości po kontakcie z tymi czynnikami, w tym samym czasie alergik może doznawać szeregu uciążliwych objawów, które utrudniają mu codzienne funkcjonowanie i obniżają jakość życia.
Stała i nieleczona nadwrażliwość układu immunologicznego może przyczynić się do rozwoju innych, często groźnych chorób o podłożu alergicznym takich jak astma oskrzelowa.
Szacuje się, że nawet 70% dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym może wykazywać objawy jednej z kilku rodzajów alergii.
Do najczęstszych rodzajów alergii zaliczamy:
Alergie wziewne to jedne z najczęściej występujących rodzajów alergii zarówno u dzieci jak i u dorosłych. Odpowiadają za nie substancje znajdujące się w powietrzu. Możemy podzielić je na:
Pacjenci, u których występują alergie sezonowe powinni korzystać z tak zwanych kalendarzy pyleń. W zależności od regionu i danego roku, aktualny kalendarz pyleń pozwala określić w jakim okresie pacjent jest szczególnie narażony na występowanie przykrych objawów po kontakcie z alergenem, który go uczula. Niestety w przypadku pacjentów z alergią całoroczną na roztocza czy zwierzęta domowe nie ma takiej możliwości, ponieważ na takie alergeny jest on często narażony każdego dnia.
Co ciekawe, nawet w domach i mieszkaniach, w których nie ma zwierząt domowych, znajdują się alergeny kotów i psów. Wynika to z faktu, że wektorem tych alergenów jest sierść, która z łatwością unosi się w powietrzu, dostając się do naszych domów przez otwarte okna lub na naszych ubraniach. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych w 62% domów występują zwierzęta, ale ich alergeny znajdują się nawet w 90% wszystkich gospodarstw domowych.
Jakie są objawy alergii wziewnych?
Zarówno pacjenci cierpiący z powodu całorocznych alergii jak i alergii sezonowych wykazują bardzo podobne objawy takie jak:
Czasami mogą wystąpić także dodatkowe objawy:
Jak leczyć alergie wziewne?
Leczenie alergii wziewnych możemy podzielić na przyczynowe, czyli odczulanie oraz objawowe, polegające na zmniejszaniu dokuczliwych objawów.
W aptece dostępne są leki przeciwalergiczne w tabletkach, które pomagają zwalczyć wiele objawów alergii. Niektóre z nich mogą wywoływać senność, jednak leki nowszych generacji takie jak desloratadyna czy feksofenadyna rzadziej wywołują takie działanie niepożądane. W przypadku nasilonego łzawienia i innych objawów ze strony oczu można z powodzeniem stosować przeciwalergiczne krople do oczu. Lekami pierwszego wyboru w razie wodnistego kataru, obrzęku błony śluzowej nosa i świądu są glikokortykosteroidy donosowe z mometazonem czy flutikazonem.
Alergia kontaktowa to rodzaj nadwrażliwości organizmu na substancje chemiczne o małej masie cząsteczkowej, które wywołują objawy po bezpośrednim kontakcie ze skórą uczulonego. Może ona występować nawet u 40% osób dorosłych, którzy zgłaszają najczęściej reakcje uczuleniowe po kontakcie z substancjami takimi jak:
Ze wszystkich powyższych substancji najczęściej uczulającym haptenem jest nikiel. Szacuje się, że prawie 30% osób w Polsce może cierpieć z powodu alergii na nikiel, często nie zdając sobie z tego sprawy. Ten pierwiastek chemiczny występuje często w biżuterii i kosmetykach, na przykład farbach do włosów. Z tego powodu kobiety uczulają się czterokrotnie częściej niż mężczyźni. Wykazano także, że osoby, które posiadają pięć lub więcej kolczyków w ciele są dwukrotnie bardziej narażone na alergię kontaktową na nikiel. W 1994 roku powstała tak zwana “Dyrektywa niklowa”, ograniczająca stosowanie niklu w produkcji i sprzedaży w Unii Europejskiej. Pamiętajmy, że nikiel występuje także w guzikach, paskach od spodni, klamkach, monetach czy kluczach.
Jakie są objawy alergii kontaktowych?
Do skórnych objawów alergii kontaktowej należą:
Zmiany na skórze występują najczęściej w ciągu 48 godzin od zetknięcia z alergenem i mogą się rozprzestrzeniać.
Jak leczyć alergie kontaktowe?
Przede wszystkim - zapobiegać. Pacjent, wiedząc jakie substancje go uczulają powinien ich po prostu w miarę możliwości unikać. W przypadku kontaktu z uczulającym haptenem stosowane są miejscowo glikokortykosteroidy oraz nawilżające emolienty. W przypadku łuszczących zmian stosuje się również leki keratolityczne z mocznikiem i/lub kwasem salicylowym.
Alergie pokarmowe występują zdecydowanie rzadziej niż alergie wziewne i kontaktowe. Pojawiają się również częściej u niemowląt i dzieci niż u osób dorosłych. Alergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na alergen obecny w żywności. Do najczęstszych alergenów pokarmowych u dorosłych można zaliczyć:
U dzieci najczęstszą alergią pokarmową jest uczulenie na białko mleka krowiego. Nie należy łączyć tej alergii z nietolerancją pokarmową na laktozę w mleku, która nie ma związku z mechanizmami immunologicznymi.
Zdarza się również, że alergeny pokarmowe wywołują objawy tylko w niektórych okolicznościach na przykład, gdy są spożywane z innym pokarmem lub w okresie pylenia określonej rośliny. Istnieją także tak zwane alergie krzyżowe, które powodują, że alergika uczulają dwa z pozoru niezwiązane ze sobą substancje. Okazuje się, że mogą mieć one podobną budowę i wywoływać te same objawy. Uczuleni na pyłek brzozy mogą wykazywać objawy alergii po zjedzeniu jabłka, a osoby z alergią na trawy mogą mieć także uczulenie na pomidory.
Jakie są objawy alergii pokarmowych?
Do objawów występujących w alergiach pokarmowych możemy zaliczyć:
Najbardziej niebezpiecznym objawem występującym po spożyciu nawet śladowych ilości substancji, na którą pacjent wykazuje uczulenie jest wstrząs anafilaktyczny. Jest on reakcją nadwrażliwości organizmu, która rozpoczyna się bardzo szybko i może zagrażać życiu osoby uczulonej. Do charakterystycznych objawów występujących podczas wstrząsu anafilaktycznego należą:
Podczas wstrząsu anafilaktycznego należy podać poszkodowanemu adrenalinę, a następnie położyć go z nogami uniesionymi do góry. Jeśli dojdzie do zatrzymania krążenia, trzeba rozpocząć akcję reanimacyjną.
Jak leczyć alergie pokarmowe?
Również w przypadku alergii pokarmowej podstawową zasadą jest usunięcie z diety czynnika alergizującego przy zapewnieniu odpowiedniej podaży innych składników w celu uniknięcia niedoborów pokarmowych. Jest to tak zwana dieta eliminacyjna.
