Czym jest wirus Ebola? Co o nim wiemy? Jakie są objawy zakażenia wirusem Ebola? Czy istnieje zagrożenie epidemią? Czy zakażenie Ebola można wyleczyć? Czy istnieją szczepionki chroniące przed wirusem Ebola? Sprawdź!
Gorączka krwotoczna Ebola (ang. Ebola hemorrhagic fever, EHF) jest niebezpieczną zakaźną chorobą wirusową.
W poprzednich dekadach była związana z wybuchem niepokojących epidemii w Afryce i do dziś jest kojarzona z wysokim ryzykiem zgonu. Według dostępnych danych tylko w latach 2014-2016 około 11000 osób zmarło z powodu zakażenia wirusem Ebola.
Dotychczas wirus był identyfikowany między innymi na terenie Gwinei, Zairu, Sudanu, Liberii, Sierra Leone, Nigerii czy Demokratycznej Republice Konga, ale znane są przypadki chorych ze Stanów Zjednoczonych czy Europy.
Powagi sytuacji dodaje fakt, że wirus Ebola znajduje się na liście czynników o potencjalnych charakterze bioterrorystycznym, dlatego sytuacja związana z patogenem jest stale monitorowana przez Światową Organizację Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO).
Gorączkę krwotoczną Ebola wywołuje wirus Ebola, który w ujęciu systematycznym należy do rodziny Filoviridae (tzw. filowirusy).
Kształt wirusa Ebola jest nitkowaty. Jego nukleokapsyd jest otoczony osłonką, natomiast genom stanowi pojedyncza nić RNA (ssRNA) o ujemnej polaryzacji.
Patogen wywołujący gorączkę Ebola należy do wirusów pantropowych, co oznacza, że może wnikać do komórek organizmu, gdzie ulega namnożeniu. W efekcie zostają uszkodzone naczynia krwionośne oraz organy wewnętrzne, a u chorego są obserwowane liczne krwawienia i niewydolność wielonarządowa.
Nazwa wirusa pochodzi od rzeki Ebola, w dorzeczu której zostały odkryte pierwsze przypadki zachorowań w Sudanie i Zairze.
Patogen został po raz pierwszy wyizolowany w 1976 roku i od tego czasu wyróżniono jego następujące podtypy:
W przyrodzie rezerwuarem wirusa Ebola są małpy, szympansy, goryle, antylopy leśne, jeżozwierze oraz owocożerne nietoperze.
Patogen może być przeniesiony na człowieka:
Niestety zakażenie wirusem Ebola obarczone jest wysokim ryzykiem zgonu, które oszacowane jest na poziomie od 50 do 90%.
Okres wylęgania choroby wynosi od 4 do 21 dni (zwykle 1-2 tygodnie).
Do objawów gorączki krwotocznej Ebola zaliczamy:
1. w pierwszej fazie zakażenia występują objawy grypopodobne takie jak:
2. w kolejnej fazie choroby występują objawy charakterystyczne dla skazy krwotocznej:
Jeśli występuje podejrzenie zakażenia wirusem Ebola, pacjenta należy niezwłocznie umieścić w izolatce i poddać bacznej obserwacji.
Pamiętajmy, że chory jest wysoce zakaźny, dlatego personel medyczny powinien zachować najwyższą ostrożność i stosować specjalne kombinezony, okulary oraz maski ochronne.
W rozpoznaniu choroby należy uwzględnić objawy kliniczne oraz wyniki badań laboratoryjnych. W celu postawienia właściwej diagnozy można:
Od wielu lat trwają intensywne prace nad wynalezieniem skutecznego leku na gorączką krwotoczną Ebola. Obecnie istnieje możliwość wykorzystywania preparatów immunologicznych, stanowiących mieszaninę trzech przeciwciał monoklonalnych.
W październiku 2020 roku lek ten został zatwierdzony przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (ang. Food and Drug Administration, FDA).
Aktualnie stosowanie terapii przeciwciałami monoklonalnymi u chorych jest zalecane przez WHO.
Należy podkreślić, że leczenie Eboli polega także na wyrównaniu gospodarki wodno-elektrolitowej oraz walce ze wstrząsem. U części chorych konieczna może być transfuzja krwi oraz wspomaganie funkcjonowania układu oddechowego i krążenia.
Dotychczas dostępna była żywa, atenuowana szczepionka przeciw wirusowi Ebola, natomiast w 2020 roku Europejska Agencja Leków (ang. European Medicines Agency, EMA) poinformowała o dopuszczeniu do obrotu szczepionki wektorowej. W skład nowego preparatu ochronnego wchodzą dwa produkty (kodujące wybrane glikoproteiny wirusa Ebola), które należy podać pacjentowi w schemacie 2-dawkowym.
Pamiętajmy, że wirus Ebola stanowi poważne zagrożenie epidemiczne, szczególnie na terenach endemicznych. Światowa Organizacja Zdrowia stale monitoruje sytuację i wspiera zagrożone kraje w opracowywaniu planów gotowości. Nadzieję w walce z chorobą dają liczne badania w kierunku udoskonalenia sposobu leczenia, stosowania szczepień ochronnych oraz zapobiegania gorączki krwotocznej Ebola.
