CMV to skrócona nazwa wirusa cytomegalii. Jest to patogen szeroko występujący w środowisku. U osób z prawidłową odpornością powoduje najczęściej infekcje bezobjawowe lub u niewielkim nasileniu. Jednak wirus CMV est groźny dla chorych z zaburzeniami układu immunologicznego, u których infekcje mogą przebiegać gwałtownie i ciężko. Cytomegalia stanowi również zagrożenie dla kobiet w ciąży, z uwagi na możliwość transmisji infekcji CMV do płodu i rozwoju u niego wrodzonej choroby cytomegalowirusowej. Jak leczyć cytomegalię? Jakie są przyczyny i objawy cytomegalii?
CMV, czyli Cytomegalowirus, jest wirusem należącym do herpeswirusów. Jest on patogenem szeroko występującym w środowisku. Odsetek osób u których wykrywa się przeciwciała świadczące o przebyciu zakażenia pierwotnego wzrasta wraz z wiekiem. Jego rezerwuarem są ludzie, w których organizmach po zakażeniu pierwotnym pozostaje w formie uśpionej, zdolny do reaktywacji w stanach obniżenia odporności. Pierwotne zakażenie u osób bez zaburzeń układu immunologicznego najczęściej przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Wirus stanowi zagrożenie dla osób z upośledzoną odpornością np.:
Jak wspomniałam rezerwuarem, a zatem również źródłem zakażenia jest zakażony człowiek- chory lub nosiciel. Cytomegalowirus występuje we krwi i tkankach osoby zakażonej, ale również w między innymi jej ślinie, moczu, mleku kobiecym, wydzielinie z dróg rodnych czy nasieniu.
Do zakażenia dojść może wskutek;
Objawy zakażenia wirusem cytomegalii są uzależnione od statusu immunologicznego osoby zakażonej, czy wieku (infekcje wrodzone). Infekcję która rozwija się po pierwszym zakażeniu określa się jako infekcję pierwotną- osoby zdrowe, które przebyły ją bezobjawowo mogą nie mieć nawet tego świadomości. Po infekcji pierwotnej wirus nie jest eliminowany z organizmu a pozostaje w nim w formie uśpionej. Może on ulec aktywacji w przypadku obniżenia odporności np. choroby nowotworowej czy leczenia immunosupresyjnego. Mówimy wówczas o infekcji wtórnej. Przebycie zakażenia pierwotnego nie chroni również przed ponownym zakażeniem wirusem cytomegalii, i rozwojem infekcji wtórnej wywołanej ponownym zainfekowaniem.
Zakażenie pierwotne najczęściej przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Jeśli symptomy występują mogą przybrać postać manonukleozy cytomegalowirusowej- klinicznie przypominającej mononukleozę zakaźną wywoływaną przez wirusa EBV, zwykle jednak przebiegającej łagodniej. U chorych występuje;
W przypadku zakażenia pierwotnego może również wystąpić zapalenie wątroby wywołane CMV.
U osób z ciężkimi niedoborami odporności w przebiegu choroby występują zapalenie siatkówki, przełyku, jelita grubego, zapalenie mózgu, neuropatie obwodowe, zapalenie płuc, zapalenie żołądka, zapalenie wątroby, zmiany skórne i inne symptomy.
W przypadku zakażenia związanego z przetoczeniami najczęściej obserwuje się gorączkę, zapalenie płuc, wątroby a niekiedy również objawy jak w mononukleozie.
W przypadku kobiet ciężarnych pierwotna lub wtórna infekcja cytomegalowirusowa stwarza ryzyko transmisji, czyli przeniesienia infekcji do płodu. Zagrożenie jest największe w przypadku infekcji pierwotnych i sięga w nich średnio około 50%. W infekcjach wtórnych ryzyko wynosi około 1%. Ryzyko transmisji jest też wyższe na późnych etapach ciąży niż na wczesnych.
W momencie urodzenia zaledwie 10% noworodków manifestuje objawy cytomegalii wrodzonej. Należą do nich;
Dzieci urodzone z bezobjawowym wrodzonym zakażeniem CMV mogą w późniejszych latach manifestować;
W diagnostyce CMV zastosowanie znajdują testy serologiczne wykrywające przeciwciała przeciw CMV w klasie IgM, oraz IgG. Wykorzystuje się również metodę PCR, która pozwala wykryć zakażenie, a także przy wykorzystaniu odpowiednich technik różnicować zakażenie utajone i aktywną infekcję. Wykorzystuje się ją również w diagnostyce wewnątrzmacicznych zakażeń CMV w czasie badań płynu owodniowego.
Wirusa CMV można też wykryć w:
Osoby bez zaburzeń odporności nie wymagają terapii przeciwwirusowej w przypadku zakażeń pierwotnych przebiegających łagodnie. Stosuje się leki objawowe łagodzące symptomy mononukleozy cytomegalowirusowej.
U osób z upośledzoną odpornością oraz w leczeniu ciężko przebiegających infekcji, w tym u noworodków, konieczne jest zastosowanie leku przeciwwirusowego- gancyklowiru. Podaje się go zarówno u dorosłych jak i u dzieci. Dawkowanie dostosowuje się do wieku i masy ciała chorego. Leczenie prowadzone jest w warunkach szpitalnych a lek podaje się początkowo dożylnie, a następnie doustnie. Czas terapii zależy od postaci i ciężkości zakażenia.
W terapii okulistycznej gancyklowir stosuje się również miejscowo.
