Skurcze łydek w ciąży? Poznaj przyczyny i sprawdź jak leczyć skurcze nóg w ciąży!

Ciąża to bardzo wyjątkowy, a jednocześnie niezwykle wymagający dla organizmu kobiety, czas. To ok. 40 tygodni stanowiących ogromne wyzwanie dla przyszłej mamy. Ciało zmaga się ze zmianami fizycznymi, a za sprawą układu hormonalnego zdarza się, że ciężarna popada w skrajne nastroje. Wśród różnych dolegliwości ciążowych, znajdują się także skurcze łydek. Często spotykana i przykra oznaka tego, że coś nie do końca prawidłowo funkcjonuje w naszym ciele. Skąd się biorą i jak powstają skurcze nóg w ciąży? Jak można sobie z nimi poradzić i czy można ich uniknąć?

Skurcz (kurcz) mięśnia w ciąży to zupełnie niezależne od naszej woli, nagłe skrócenie mięśnia pozostającego jeszcze przez jakiś czas w stanie napięcia. Podczas takiego gwałtownego skurczu odczuwamy spory dyskomfort, ostry ból oraz ograniczoną ruchomość tej części ciała, której dotyczy skurcz. Jest to dość powszechny problem i najczęściej dotyczy mięśni nóg, a zwłaszcza łydek. Mogą pojawić się zarówno w trakcie odpoczynku (np. podczas snu), jak i w trakcie ruchu (np. uprawiania sportu – jazdy na rowerze, biegania czy pływania). Na szczęście, najczęściej jest to stosunkowo niegroźna dolegliwość ciążowa, która jednak wyraźnie obniża komfort życia i zaburza codzienne funkcjonowanie.

Skurcz (kurcz) mięśnia w ciąży to zupełnie niezależne od naszej woli, nagłe skrócenie mięśnia pozostającego jeszcze przez jakiś czas w stanie napięcia. Podczas takiego gwałtownego skurczu odczuwamy spory dyskomfort, ostry ból oraz ograniczoną ruchomość tej części ciała, której dotyczy skurcz. Jest to dość powszechny problem i najczęściej dotyczy mięśni nóg, a zwłaszcza łydek. Mogą pojawić się zarówno w trakcie odpoczynku (np. podczas snu), jak i w trakcie ruchu (np. uprawiania sportu – jazdy na rowerze, biegania czy pływania). Na szczęście, najczęściej jest to stosunkowo niegroźna dolegliwość ciążowa, która jednak wyraźnie obniża komfort życia i zaburza codzienne funkcjonowanie.

Najczęstsze przyczyny skurczów łydek w ciąży to:

• niedobór magnezu i potasu w ciąży, przy jednoczesnej nadwyżce fosforu – zaburzenia gospodarki elektrolitowej w ciąży wiążą się z różnymi procesami zachodzącymi w organizmie ciężarnej
• cukrzyca ciążowa, która dodatkowo zwiększa zapotrzebowanie na magnez
• ucisk na nerw – rosnący brzuch pogłębia nienaturalne krzywizny kręgosłupa, a w efekcie dochodzi do zaburzeń przewodzenia impulsów nerwowo-mięśniowych
• ucisk na naczynia krwionośne – powiększająca się macica naciska na naczynia krwionośne, co utrudnia prawidłowy przepływ krwi w kończynach
• znaczny wzrost masy ciała i brak ruchu – powodują przeciążenia kończyn nawet przy niewielkim wysiłku i wówczas może pojawić się skurcz

Okazuje się, że najczęstszą przyczyną skurczów łydek u kobiet w ciąży, jest niedostateczny poziom magnezu. Pierwiastek ten odpowiada między innymi za przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, dlatego zbyt niski jego poziom jest bezpośrednio związany z pojawianiem się skurczów. Trzeba pamiętać, że zapotrzebowanie na magnez w ciąży wzrasta wraz ze zwiększającą się masą ciała, a u kobiet ciężarnych dodatkowo część magnezu zużywa rosnące w brzuchu dziecko. Ponieważ nie sposób jest zapewnić odpowiednie dzienne zapotrzebowanie na magnez dietą, to konieczna jest jego suplementacja. W aptekach znaleźć można wiele preparatów, które dodatkowo zawierają inne składniki obniżające kurczliwość mięśni (np. potas, witamina B₆). Aby unikąć skurczów należy wybrać taki, który zawiera jak największą ilość pierwiastka, ponieważ oznacza to mniejszą ilość tabletek/kapsułek do połknięcia w ciągu dnia.

A jak poradzić sobie z nagłym skurczem nóg w ciąży?

Doraźna pomoc polega na rozciągnięciu mięśni, a zatem można je rozmasować czy zastosować ciepły (nie gorący) okład, który pomoże rozluźnić mięśnie. Po ustąpieniu bólu, dobrze jest wstać i chwilę się przejść.

Jeśli, mimo rozciągania, masażu czy okładu, ból nie mija, może się okazać, że problemem nie jest skurcz mięśni, a zakrzepica. Okres ciąży jest obarczony zwiększonym ryzykiem wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, zatem w takiej sytuacji należy udać się do szpitala.

Profilaktycznie, aby uniknąć lub zminimalizować ryzyko wystąpienia skurczów łydek w ciąży, należy:

• zadbać o właściwe nawodnienie organizmu – odpowiednia ilość wypijanych płynów (najlepiej wody) ma bardzo duże znaczenie dla zachowania równowagi wodno-elektrolitowej; ciężarna powinna codziennie wypijać około 2-2,5 l płynów w regularnych odstępach czasu;
• zadbać o odpowiednią dietę – czyli taką, która będzie urozmaicona i będzie dostarczała kobiecie oraz dziecku witamin i minerałów; warto, żeby spożywane produkty zawierały magnez (zielone warzywa, orzechy, mięso, nabiał, ryby, kasze, kakao, gorzka czekolada), potas (pieczone ziemniaki, awokado, gotowane buraki ćwikłowe, pomidory, gotowany szpinak, migdały, pestki dyni, suszone śliwki, morele i brzoskwinie, banany, łosoś, śledź, makrela) i wapń (ser, mleko, jogurty, łosoś, makrela, suszone figi, gotowany jarmuż i brokuł);
• utrzymać aktywność fizyczną – odpowiednia do stanu zdrowia, taka, na jaką pozwolił lekarz; nie należy doprowadzać do przemęczenia i nadwyrężania kończyn; najlepszą formą aktywności dla ciężarnych jest pływanie;
• zachować masę ciała na odpowiednim dla danego etapu ciąży poziomie – należy unikać produktów, które zawierają dużą ilość tłuszczów nasyconych oraz cukrów prostych;
• pamiętać o zakładaniu wygodnej odzieży i butów – należy unikać zakładania uciskających ubrań oraz ciasnych niewygodnych butów, aby nie zaburzać krążenia krwi;
• rozciągnąć i rozluźnić mięśnie przed snem – pomoże w tym ciepła kąpiel i proste ćwiczenie pozwalające na delikatne rozciągnięcie mięśni łydek;
• przyjąć właściwą pozycję podczas snu – najlepiej jest kłaść się na boku i używać poduszki pod nogi

• Edyta Pietraś, Anna Wojtasik, Co warto wiedzieć o magnezie?
• Opracowanie zbiorowe, Żywienie w czasie ciąży i karmienia piersią. 2021r.