*Produkty na liście rezerwacji leków na receptę:
Przejdź do rezerwacji
Mężczyzna przyjmuje paracetamol

Zatrucie paracetamolem. Sprawdź co stosować na przedawkowanie paracetamolu! [Pierwsza pomoc]

Paracetamol jest jednym z najpopularniejszych leków stosowanych u dorosłych i dzieci w przypadku różnego rodzaju bólów czy wystąpienia gorączki. Dostępny jest bez recepty, właściwie wszędzie i występuje pod wieloma postaciami. Czy jednak oznacza to, że paracetamol jest w pełni bezpieczny? Czy możemy stosować paracetamol w dowolnych dawkach i jak długo chcemy? Co zrobić, gdy przedawkujemy paracetamol? Czy zatrucie paracetamolem jest niebezpieczne?

Kto może stosować paracetamol?

Warto pamiętać, że paracetamol nie ma działania przeciwzapalnego, ale pomoże na: bóle głowy (w tym bóle migrenowe i napięciowe), bóle menstruacyjne, bóle zębów, bóle mięśni, bóle kostno-stawowe, bóle gardła, bóle ucha, nerwobóle, bóle w przebiegu choroby nowotworowej, gorączkę.

Ponieważ paracetamol stosowany w dawkach terapeutycznych uważany jest za lek bezpieczny, to można go stosować już u niemowląt po ukończeniu 3. miesiąca życia, u dzieci, a także u kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią (zawsze jednak najlepiej zasięgnąć porady lekarza). Uważa się, że paracetamol jest bezpieczny, ponieważ nie uszkadza błony śluzowej żołądka, nie zaburza pracy nerek, nie wpływa na ciśnienie i krzepliwość krwi. Stąd też wynika powszechność jego stosowania.

Kto nie może brać paracetamolu?

Są sytuacje, kiedy paracetamol nie powinien być stosowany i nalezy go zastąpić lekiem z inną substancją czynną. Paracetamolu nie mogą stosować osoby:

  • z ciężką niewydolnością wątroby,
  • z ciężką niewydolnością nerek,
  • dzieci poniżej 3. miesiąca życia,
  • uczulone na paracetamol,
  • odwodnione,
  • niedożywione,
  • z chorobą alkoholową.

Czy paracetamol może być niebezpieczny?

Paracetamol oprócz swoich właściwości leczniczych, wykazuje również działanie toksyczne dla wątroby, ponieważ to właśnie tam jest on metabolizowany. Część leku ulega przemianie do bardzo toksycznej dla wątroby substancji (N-acetylo-p-benzochinonoimina), która następnie ulega połączeniu z substancją o nazwie glutation, dzięki czemu powstaje nietoksyczny merkaptan. Jeśli jednak wystąpi u nas niedobór glutationu (a jego zapas w wątrobie jest ograniczony), to nasza wątroba nie będzie w stanie zneutralizować toksyny i będzie narażona na jej szkodliwe działanie. Może wtedy dojść do ciężkiego uszkodzenia wątroby.

Produkty wspierające pracę wątroby

Jak prawidłowo dawkować paracetamol?

Osoby dorosłe nie powinny przekraczać 4 g paracetamolu na dobę (czyli 8 standardowych tabletek, z których każda zawiera 500 mg), ale nie jednorazowo. Jednorazowa dopuszczalna dawka paracetamolu to maksymalnie 1 g.

Jeśli chodzi o dzieci i młodzież począwszy od 3. miesiąca życia, to dawka paraceamolu uzależniona jest od masy ciała i wynosi 10-15 mg na każdy kilogram – jednorazowo. Natomiast dobowa dawka paracetamolu dla dzieci nie powinna przekraczać  60-75 mg na każdy kilogram masy ciała.

Co ważne! Bez konsultacji z lekarzem, paracetamol można stosować maksymalnie przez 3 dni w przypadku wystąpienia gorączki. Natomiast w przypadku leczenia bólu - maksymalnie przez 5 dni.

Należy jednak uważać, ponieważ paracetamol występuje również w preparatach złożonych (kilkuskładnikowych). Dotyczy to w szczególności leków na objawy przeziębienia i grypy, które swoją nazwą nie sugerują, że zawierają paracetamol. Dlatego chcąc włączyć do leczenia kolejny lek, należy najpierw przeczytać dokładnie ulotkę oraz skład preparatu. Trzeba również pamiętać, że dawka paracetamolu przyjęta w ciągu dnia w różnych preparatach - sumuje się. Jest to istotne, aby nie przekroczyć dobowej dawki paracetamolu i nie doprowadzić do zatrucia organizmu paracetamolem.

Kiedy może dojść do zatrucia paracetamolem?

Przede wszystkim wtedy, kiedy nie kontrolujemy substancji czynnych leków, które zażywamy. Czyli, gdy nie czytamy ulotki i składu leku. Bardzo łatwo o zatrucie paracetamolem, gdy jesteśmy przeziębieni, ponieważ w krótkim czasie nieświadomie możemy zażyć kilka preparatów z jego zawartością (np. tabletki i saszetki z proszkiem do sporządzenia roztworu do picia o składzie złożonym, gdzie jedną z substancji jest paracetamol). Dlatego tak ważne jest, aby dokładnie czytać ulotki dołączone do leków (nie wyrzucać ich w trakcie stosowania), zapoznać się z ich składem oraz dawkowaniem, aby zyskać pewność, że sobie nie zaszkodzimy.

Ponadto, jeśli leki przechowujemy w miejscu łatwo dostępnym dla dzieci, istnieje ryzyko, że dziecko połknie tabletki, zje proszek lub wypije syrop zawierajacy paracetamol.

Szczególnie ostrożnie paracetamol powinny stosować osoby chorujące przewlekle na choroby obciążające pracę wątroby lub skutkujące uszkodzeniem wątroby, ponieważ w ich przypadku dawka toksyczna paracetamolu może być niższa niż u osób zdrowych.

Warto także pamiętać, że osoby w podeszłym wieku, chorujące na demencję lub Alzheimera, również mogą omyłkowo zażyć paracetamol (lub jego zwiększoną dawkę). Dlatego warto kontrolować przyjmowanie leków przez seniorów i sprawdzać, czy prawidłowo stosują leki ze swojej domowej apteczki.

Czy można łączyć paracetamol z alkoholem? C

Absolutnie nie! Trzeba pamiętać, aby nigdy nie łączyć paracetamolu z alkoholem, ponieważ grozi to ciężkim uszkodzeniem wątroby. Również w przypadku „leczenia kaca” nie powinno się stosować paracetamolu na ból głowy i mięśni.

Jakie są objawy zatrucia paracetamolem?

Objawy te nie są zbyt charakterystyczne, dlatego zdarza się, że pomocy u lekarza zaczynamy szukać dość późno. Zazwyczaj objawy dzieli się na 4 etapy:

  1. Pierwsze stadium może rozpocząć się nawet już pół godziny po przyjęciu zbyt dużej dawki leku i trwać do 24 godzin, a objawia się między innymi wystąpieniem nudności, wymiotów, brakiem apetytu, osłabieniem i wzmożoną potliwością. Zdarza się, że pierwsze objawy pojawiają się dopiero po kilku dniach. W wielu przypadkach, po ustąpieniu dolegliwości ze strony układu pokarmowego, objawy zatrucia mijają i nie dochodzi do uszkodzenia wątroby.
  2. Drugie stadium (od 24 do 48 godzin) może przynieść nasilenie objawów, które pojawiły się już wcześniej, a do tego bóle w prawym podżebrzu oraz podwyższone próby wątrobowe i bilirubina. Może także rozwijać się niewydolność nerek.
  3. Trzecie stadium (od 72 do 96 godzin) daje objawy niewydolności wątroby, takie jak żółtaczka, encefalopatia wątrobowa, zaburzenia świadomości, śpiączka wątrobowa, a ponadto niewydolność nerek, zaburzenia rytmu serca, uszkodzenie mięśnia sercowego.
  4. Czwarte stadium (od 5-6 doby do dwóch tygodni) w najcięższych przypadkach może zakończyć się zgonem. Czasem jedynym ratunkiem może być przeszczep wątroby. Natomiast jeśli zatrucie nie przebiegało gwałtownie, to jest to czas, kiedy wątroba się regeneruje.

Mimo dużego bezpieczeństwa stosowania paracetamolu, należy pamiętać, że nadal to jest lek, którego dawkowania trzeba ściśle przestrzegać i stosować się do wskazówek lekarza lub farmaceuty albo do wytycznych zawartych w ulotce. Może się zdarzyć, że nawet przyjmowanie zalecanych dawek, ale przez zbyt długi czas, doprowadzi do uszkodzenia wątroby. Dlatego zawsze należy dokładnie przeczytać ulotkę dołączoną do leku, a wszelkie wątpliwości wyjaśnić z lekarzem lub farmaceutą.

Bibliografia

  • https://pulsmedycyny.pl/przedawkowanie-paracetamolu-antidotum-trzeba-podac-w-ciagu-doby-901382
  • Janusz Pach, Zarys toksykologii klinicznej. 2009 r.
  • https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.20.9.
Udostępnij:

Autor Ewa Kazubowska Zobacz profil
Technik farmaceutyczny i szczęśliwa mama. Na bieżąco śledzi aktualności w świecie farmacji, a w wolnym czasie (jeśli się zdarzy) sięga po dobry kryminał lub thriller psychologiczny.
Farmaceuta
Potrzebujesz darmowej porady? Zapytaj farmaceutę
Następna porada
PrEP - profilaktyka wirusa HIV. Na czym polega terapia prEP i jak rozpocząć leczenie profilaktyczne wirusa HIV? Czytaj więcej