Przewlekły ból głowy jak każdy inny chronicznie występujący ból pogarsza jakość życia pacjenta, może być przyczyną wystąpienia innych chorób, w tym rozwoju depresji. Leczenie przewlekłego bólu głowy to skomplikowany proces, a efekty farmakoterapii nie zawsze przynoszą oczekiwany przez pacjenta rezultat.
Ból głowy według Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu jest nieprzyjemnym doznaniem czuciowym oraz emocjonalnym, które związane jest z istniejącym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanki. Wyróżniamy:
Zazwyczaj jako ból przewlekły określamy ból trwający dłużej niż 3 miesiące, a ból ostry jako krótkotrwałe doznanie, które nie trwa dłużej niż miesiąc. Zdarza się, że ból przewlekły określany jest jako odrębna jednostka chorobowa, jeśli nie można wyodrębnić jego przyczyny.
Ból utrzymujący się przez dłuższy czas zdecydowanie wpływa na jakość życia pacjenta, pogarszając jego samopoczucie, funkcje poznawcze, a nawet prowadząc do depresji.
Przewlekły ból głowy, zwany także jako przewlekły codzienny ból głowy (Chronic Daily Headache, CDH) to ból występujący przez co najmniej 15 dni w miesiącu i utrzymujący się przez przeszło 3 miesiące.
Przewlekły ból głowy obniża jakość życia pacjenta, prowadząc do częstych zwolnień z pracy i utrudniający normalne, codzienne czynności. Przeważnie nie ustępuje pod wpływem leczenia doraźnego, co prowadzi do jeszcze większej frustracji i rezygnacji pacjenta. Terapia przewlekłego bólu głowy wymaga poszerzonej diagnostyki, wnikliwego poszukiwania przyczyny oraz ścisłej współpracy ze strony pacjenta i specjalisty.
Przewlekłe bóle głowy możemy podzielić na pierwotne (samoistne), czyli takie o trudnej do uchwycenia przyczynie oraz wtórne, czyli związane z nadużywaniem leków, urazem lub istniejącymi chorobami.
Do pierwotnych przewlekłych bólów głowy zaliczamy:
Do najczęściej występujących chronicznych bólów głowy należy przewlekła migrena i przewlekłe napięciowe bóle głowy.
Migrena to złożone zaburzenie neurologiczne, które charakteryzuje się nie tylko bólem głowy, ale także zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego takimi jak nudności czy wymioty oraz światłowstrętem i wrażliwością na dźwięki. Sam ból głowy jest zazwyczaj jednostronny, pulsujący i zdarza się, że jest poprzedzony aurą, czyli zwiastunami migreny takimi jak:
Międzynarodowa Klasyfikacja Bólów Głowy wyróżnia aż 6 typów migreny w tym migrenę przewlekłą, która należy do przewlekłych bólów głowy i doświadcza jej pacjent częściej niż 15 dni w miesiącu.
Pacjenci, którzy cierpią z powodu migreny przewlekłej często nadużywają środków przeciwbólowych. Co więcej, towarzyszą im też przeważnie inne choroby i dolegliwości takie jak choroby układu pokarmowego, padaczka, choroby reumatologiczne czy zaburzenia psychiczne. Migrenie przewlekłej ze względu na uporczywy charakter, pogorszenie jakości życia i trudne leczenie często towarzyszy depresja.
Przewlekłe bóle głowy typu napięciowego również występują przez więcej niż 15 dni w ciągu miesiąca i charakteryzują się obustronnym, opisywanym jako uciskający bólem głowy. Częściej występuje u kobiet, u osób rasy kaukaskiej i w wieku powyżej 50 lat.
Przewlekłe napięciowe bóle głowy również obniżają jakość życia i ograniczają w pewnym stopniu funkcjonowanie pacjenta.
Leczenie przewlekłych bólów głowy należy do skomplikowanych terapii, ponieważ każdy pacjent może w odmienny sposób zareagować na dane leczenie przeciwbólowe. Zależy to między innymi od naszej genetyki, dlatego to, że dany lek przeciwbólowy zadziałał u jednego pacjenta nie oznacza, że wywoła taki sam efekt u drugiego, cierpiącego na to samo schorzenie.
Rodzaj leczenia przewlekłych bólów głowy może zależeć od typu tego schorzenia. Przykładowo w migrenach stosuje się najczęściej:
W tak zwanym nowym codziennym uporczywym bólu głowy wypróbowano nawet takie leki jak:
Przewlekłe bóle głowy mogą być także leczone za pomocą opioidów, naproksenu czy indometacyny. Możliwości jest zatem bardzo dużo.
Jednak nawet połowa chorych zgłasza niezadowolenie z efektów farmakoterapii w leczeniu bólu przewlekłego. Z tego powodu powinniśmy stale poszukiwać innych, niestandardowych form leczenia i prowadzić wysokiej jakości badania kliniczne.
Do alternatywnych metod leczenia przewlekłego bólu głowy należy terapia medyczną marihuaną, która jest coraz częściej wykorzystywana, gdy standardowe formy leczenia zawodzą.
Trwają także intensywne badania nad wpływem medycznej marihuany na zmniejszenie przewlekłego bólu w tym bólu głowy.
Ciągle brakuje wysokiej jakości badań klinicznych potwierdzających jednoznacznie zmniejszenie bólu u pacjentów z chronicznym bólem głowy. Jednak coraz więcej pacjentów decydujących się na tą alternatywną metodę leczenia zgłasza poprawę, stosując medyczną marihuanę zwłaszcza w terapii migreny.
Podczas stosowania medycznej marihuany w leczeniu migreny pacjenci zgłaszali między innymi:
Przyszłe badania powinny obejmować jak największą liczbę osób oraz skupić się na wyborze odpowiedniej dawki THC i/lub CBD w przewlekłym bólu głowy. Zbyt niska dawka może okazać się nieskuteczna, a zbyt wysoka może prowadzić do zapalenia nerwów, tolerancji spadku działania przeciwbólowego.
Ze względu jednak na brak jednoznacznych dowodów skuteczności i bezpieczeństwa stosowania medycznej marihuany w terapii przewlekłych bólów głowy to do lekarza specjalisty i pacjenta należy ostateczna decyzja w sprawie zastosowania tego produktu leczniczego w tym schorzeniu. Specjalista bierze pod uwagę w tym przypadku stosunek korzyści do ryzyka w terapii.
