Ból stawów może być skutkiem przeciążenia lub urazu. Jeśli jednak trwa dłużej niż 3 miesiące, stając się bólem przewlekłym może także świadczyć o poważnej chorobie, w tym chorobie autoimmunologicznej. Z tego powodu tak ważna jest odpowiednia diagnostyka i szybkie określenie przyczyny bólu.
Czym jest ból stawów?
Międzynarodowe Towarzystwo Badania Bólu definiuje ból jako nieprzyjemne doznanie czuciowe i emocjonalne, które związane jest z rzeczywistym lub możliwym uszkodzeniem tkanki. Możemy wyróżnić:
- ból ostry,
- ból przewlekły.
Ból stawów to ból zlokalizowany w stawach oraz w ich obrębie. Nie jest chorobą samą w sobie, lecz objawem. Może wynikać z wielu różnych przyczyn, nie zawsze związanych bezpośrednio z samym stawem. Ból ten może minąć samoistnie po kilku dniach lub przejść w ból przewlekły. Wówczas należy przeprowadzić dogłębną diagnostykę w celu zidentyfikowania przyczyny bólu.
Jeśli ból towarzyszy pacjentowi dłużej niż 3 miesiące, mówimy zazwyczaj o przewlekłym bólu stawów.
Jakie są przyczyny bólu stawów?
Przyczyny bólu stawów mogą być rozmaite. Może być on efektem:
- urazu,
- przeciążenia (intensywnego wysiłku fizycznego),
- infekcji,
- choroby (w tym choroby autoimmunologicznej),
- działania czynników genetycznych,
- starzenia się organizmu.
Ból stawów związany z urazem jest zazwyczaj bólem ostrym, a więc charakteryzującym się większym natężeniem, ale nie trwającym zazwyczaj dłużej niż miesiąc. Ból przewlekły stawów jest przeważnie wynikiem rozwijającej się choroby, a do najczęstszych przyczyn tego bólu zaliczamy chorobę zwyrodnieniową stawów. Jedną z innych przyczyn przewlekłego bólu stawów może być także reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) a bóle stawów
Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza) dotyczy jedynie stawów a reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą zapalną, która może obejmować także inne narządy. Należy do chorób autoimmunologicznych, czyli takich w których nasz własny organizm atakuje prawidłowe komórki, tkanki i narządy.
W reumatoidalnym zapaleniu stawów oprócz przewlekłego bólu stawów mogą wystąpić także inne objawy takie jak:
- poranna sztywność stawów, trwająca nawet godzinę,
- ograniczenie ruchomości,
- tkliwość w obrębie stawu,
- obrzęk,
- zaczerwienienie.
Należy pamiętać, że RZS to podstępna choroba, której początkowe objawy mogą przypominać po prostu grypę i objawiać się:
- osłabieniem,
- gorączką,
- brakiem apetytu,
- spadkiem masy ciała,
- bólami mięśni.
Nieleczona choroba może prowadzić do stopniowej deformacji stawów, niepełnosprawności, a nawet śmierci.
Dna moczanowa a bóle stawów
Dna moczanowa (podagra, artretyzm) to jedna z najczęściej występujących chorób reumatycznych, która może prowadzić do ostrego jak i przewlekłego bólu stawów. Przyczyną rozwoju tej choroby jest odkładanie kryształów moczanu sodu w płynie stawowym, co prowadzi do zapalenia stawów.
Początkowo dna moczanowa może nie dawać żadnych objawów (bezobjawowa hiperurykemia) żeby następnie doprowadzić do ostrego zapalenia stawów, okresów między napadami dny, a po latach rozwinąć się w postać przewlekłą (przewlekłe zapalenie stawów).
Przewlekłe ból stawów, czyli ból o mniejszym nasileniu, ale występujący stale może zatem towarzyszyć dnie przewlekłej. Dochodzi także do stopniowego niszczenia chrząstki, ścięgien i więzadeł, a także zniekształcenia całych stawów i rozwoju niepełnosprawności. Przewlekła dna moczanowa atakuje także inne narządy.
Toczeń a bóle stawów
Toczeń należy do przewlekłych chorób autoimmunologicznych podobnie jak RZS. Charakteryzuje się okresami remisji i zaostrzeń, pogarszając jakość życia pacjenta i prowadząc do niepełnosprawności, a także śmierci.
Jest powodem wielu różnych, mało specyficznych objawów, powodując między innymi:
- ból i obrzęk stawów, ich deformację, poranną sztywność, bóle mięśniowe i zapalenie mięśni,
- rumień na twarzy i inne objawy skórne,
- choroby nerek,
- choroby układu sercowo-naczyniowego takie jak choroba wieńcowa, niewydolność serca czy zwiększone ryzyko zawału serca,
- kaszel, zapalenie płuc,
- bóle głowy, problemy z pamięcią i koncentracją,
- bóle brzucha, wymioty, nudności, biegunka.
Przewlekły ból stawów i obrzęk występują niemal u wszystkich chorych na toczeń.
Reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa czy toczeń to tylko niektóre choroby, w których mogą występować przewlekłe bóle stawów. Ich przyczyną mogą być także infekcje wirusowe takie jak grypa czy bakteryjne, na przykład borelioza. Do innych przyczyn zaliczamy także nadwagę i otyłość, a także przyjmowanie niektórych leków.
Jak rozpoznać przewlekły ból stawów?
Jeśli pacjentowi doskwiera przewlekły ból stawów nie należy zwlekać z odpowiednią diagnostyką. Przewlekły ból stawów może być nie tylko wynikiem urazu czy przeciążenia, ale także poważnej choroby. Pacjent powinien bezzwłocznie zgłosić się do lekarza, jeśli oprócz bólu pojawia się:
- obrzęk, zaczerwienienie i uczucie ciepła w obrębie stawu,
- ograniczenie ruchomości w stawie,
- poranna sztywność trwająca nawet godzinę,
- dodatkowe objawy takie jak gorączka, zmęczenie, bóle mięśni,
- ból stawów wybudzający ze snu.
Lekarz na podstawie wywiadu z pacjentem zleca odpowiednie badania, do których mogą należeć:
- badania laboratoryjne,
- rentgen (RTG),
- ultrasonografia (USG),
- tomografia komputerowa (TK),
- rezonans magnetyczny,
- punkcja stawu.
W przypadku objawów wskazujących na możliwe występowanie reumatoidalnego zapalenia stawów lekarz może zlecić badanie czynnika RF. W tym celu pobiera się krew, płyn stawowy lub inny płyn ustrojowy w celu stwierdzenia obecności i/lub stężenia czynnika reumatoidalnego.
Badanie czynnika RF nie jest jednak specyficzne tylko dla RZS, dlatego lekarz może zlecić także inne badania takie jak:
- OB (Odczyn Biernackiego),
- CRP (białko C-reaktywne),
- oznaczenie przeciwciał przeciwko cyklicznemu peptydowi cytrulinowanemu (anty-CCP). Jest to badanie bardziej swoiste dla reumatoidalnego zapalenia stawów, a szczególnie we wczesnym stadium.
Europejska Liga Przeciwreumatyczna (EULAR) rekomenduje przeprowadzanie oznaczeń czynnika RF oraz przeciwciał anty-CCP u wszystkich pacjentów z podejrzeniem RZS.
Jak leczyć przewlekły ból stawów?
Najważniejsze w leczeniu przewlekłego bólu stawów jest leczenie przyczyny, a nie tylko zmniejszanie dolegliwości bólowych poprzez stosowanie leków przeciwbólowych. Zupełnie inaczej będzie leczone reumatoidalne zapalenie stawów a inaczej przewlekły ból stawów spowodowany boreliozą.
Jednak podczas często długotrwałego procesu poszukiwania przyczyny bólu lekarz może zalecić pacjentowi leki przeciwbólowe do stosowania miejscowego w postaci kremów, maści lub żeli lub w postaci doustnej. Do takich leków należą:
- niesteroidowe leki przeciwzapalne – ibuprofen, ketoprofen, diklofenak, naproksen,
- paracetamol.
Po ustąpieniu stanu zapalnego warto rozpocząć ukierunkowaną rehabilitację. W wielu chorobach jak w przypadku RZS, pozwala ona opóźnić deformację stawów i rozwój niepełnosprawności.
-
-
-
-
Voltanatura Żel
żel rozluźniający mięśnie
Cena od
28,49 zł
Cena regularna
39,99 zł
Terapia medyczną marihuaną a przewlekły ból
stawów
W jednym z najnowszych badań wykazano, że kannabidiol (CBD), czyli składnik medycznej marihuany jest obiecującą substancją, która może pomóc wielu pacjentom zgłaszającym bóle stawów. W badaniach CBD:
- zmniejszał ból stawów,
- zwiększał sprawność fizyczną,
- poprawiał jakość snu.
Szczególną poprawę zauważono u osób z chorobą zwyrodnieniową stawów. Zmniejszenie bólu zgłaszali jednak także pacjenci z reumatoidalnym zapaleniem stawów i innymi chorobami autoimmunologicznymi z objawami stawowymi.
Wielu pacjentów, stosując CBD odstawiło rutynowo stosowane leki przeciwbólowe takie jak NLPZ, paracetamol i opioidy.
Jakie są domowe sposoby na przewlekły ból
stawów?
Uzupełnieniem standardowej farmakoterapii, czyli leków zapisanych przez lekarza mogą być także domowe sposoby na ból stawów, a więc:
- odciążenie stawu – ostry ból stawów wymaga przede wszystkim odpoczynku i odciążenia bolącego stawu. Po ustąpieniu ostrej fazy należy rozpocząć fizjoterapię, czyli ćwiczenia, które wzmocnią stawy, poprawią ich ruchomość i zmniejszą przewlekły ból,
- zimne okłady - zmniejszają one obrzęk i ból. Można stosować okłady z lodu zawiniętego w ściereczkę lub kupić specjalny żel wielorazowego użytku w aptece.
Bibliografia
- Ból stawów: przyczyny, objawy i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/objawy/64576,bol-stawow [dostęp: 31.07.2023].
- Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS): przyczyny, objawy i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/63732,reumatoidalne-zapalenie-stawow [dostęp: 01.08.2023].
- Frane N., Stapleton E., Iturriaga C., Ganz M., Rasquinha V., Duarte R., Cannabidiol as a treatment for arthritis and joint pain: an exploratory cross-sectional study, J Cannabis Res., 2022.
