W trakcie ciąży macica wywiera nacisk na naczynia krwionośne, co może zaburzać odpływ krwi ze splotów hemoroidalnych i prowadzić do choroby hemoroidalnej. Po porodzie wszystko zazwyczaj wraca do normy, dlatego podczas ciąży często nie podejmuje się żadnych agresywnych działań, a wprowadza jedynie leczenie zachowawcze.
Potocznie mówimy, że “mamy hemoroidy” wówczas, gdy doskwierają nam objawy, świadczące o chorobie hemoroidalnej. Hemoroidy, inaczej guzki krwawnicze to fizjologiczne struktury, które ma każdy z nas. Zbudowane są z tkanki łącznej, mięśni gładkich i splotów żylno-tętniczych oraz odpowiadają za utrzymanie szczelności kanału odbytu, czyli zapobiegają nietrzymaniu stolca i gazów. W przypadku, gdy hemoroidy nadmiernie się powiększają i ulegają przekrwieniu wówczas mówimy o chorobie hemoroidalnej i to z objawami tej dolegliwości przychodzą do proktologa pacjenci, w tym spory odsetek kobiet w ciąży.
Szacuje się, że prawie 40% kobiet, będących w ciąży cierpi z powodu choroby hemoroidalnej. Najczęściej rozpoczyna się ona w III trymestrze lub po porodzie w wyniku zwiększonego parcia.
W przypadku, gdy w guzkach krwawniczych występuje przewlekle zastój krwi, może dojść do rozwoju choroby hemoroidalnej. Zwiększone ciśnienie w splotach żylnych napiera na ściany naczyń i powoduje ich pękanie. Wiele czynników może przyczynić się do rozwoju choroby hemoroidalnej, w tym również ciąża.
Ogólnie do zwiększonego ciśnienia w splotach żylnych mogą przyczynić się:
U kobiet w ciąży do rozwoju choroby hemoroidalnej mogą przyczynić się zaparcia. Mniej ruchu, a czasami zmniejszona ilość błonnika w diecie i zbyt mała ilość wypijanej wody w ciągu dnia mogą przyczynić się do zwiększonego ryzyka zaparć, a stąd już krótka droga do choroby hemoroidalnej.
Wzrost ciśnienia krwi w żyłach okolicy odbytu wywołany uciskiem macicy na żyły jamy brzusznej w znacznym stopniu przyczyniają się do zastoju krwi w guzkach krwawniczych. Jest to jeden z głównych powodów rozwoju choroby hemoroidalnej u kobiet w ciąży. Dodatkowo zwiększony poziom progesteronu przyczynia się do spadku wytrzymałości ścian naczyń krwionośnych, ich pękania i krwawienia.
Objawy choroby hemoroidalnej w ciąży mogą być takie jak u każdego człowieka cierpiącego z powodu tej dolegliwości. W takim samym stopniu mogą przeszkadzać w normalnym funkcjonowaniu w życiu codziennym. Kobiety w ciąży zgłaszają więc:
Aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się problemu z hemoroidami w czasie ciąży należy przede wszystkim zmienić swoje codzienne nawyki. Oczywiście nie jest to łatwe, ponieważ w ciąży kobieta często modyfikuje już swój styl życia pod kątem rozwijającego się dziecka. Warto jednak wprowadzić kilka prostych kroków w celu uniknięcia problemów z hemoroidami, żeby możliwie ułatwić sobie ten wymagający dla kobiety czas.
Dbaj o regularne wypróżnienia bez parcia
Zaparcia są jednym z najczęstszych przyczyn występowania zaparć. Intensywne parcie podczas wypróżniania oraz zbyt twardy stolec to krótka droga do choroby hemoroidalnej. Aby tego uniknąć należy wprowadzić kolejne zmiany. W ten sposób przechodzimy do drugiego kroku...
Zadbaj o odpowiednią ilość błonnika w diecie
Błonnik wspomaga pracę układu pokarmowego, zwiększając objętość stolca i drażniąc ściany jelit, co zapewnia odpowiednią ich perystaltykę. Przyspiesza to proces defekacji i pozwala uniknąć zaparć. Wprowadzając jednak błonnik do diety musimy również pamiętać o kolejnym ważnym kroku...
Nawadniaj się!
W celu zmiękczenia mas kałowych oraz ułatwienia wypróżniania należy spożywać odpowiednią ilość wody. Pozwala ona na łatwiejsze przesuwanie się mas kałowych i zmniejsza ryzyko zaparć. Błonnik do odpowiedniego pęcznienia potrzebuje wody. W przeciwnym razie działa jak gips, dając wręcz odwrotny efekt i blokując wypróżnianie. Pijąc około 2 litrów wody dziennie zapewniamy sobie zatem odpowiednią perystaltykę jelit.
Ruszaj się!
Aby wspomóc cały powyższy proces warto do błonnika i wody dodać oczywiście ruch. W ciąży czasami spada chęć do ćwiczeń, jednak w większości przypadków kobiety będące w ciąży mogą, a wręcz powinny wprowadzić aktywność fizyczną do codziennej rutyny. Światowa Organizacja Zdrowia również porusza ten temat, zalecając przynajmniej 150 minut umiarkowanej aktywności fizycznej w ciąży. Oprócz różnych ćwiczeń fizycznych warto także wprowadzić delikatne rozciąganie. Pamiętaj, wprowadzenie jakiegokolwiek ruchu, chociażby spacerów, jest lepsze niż całkowite jego wyeliminowanie.
W przypadku, gdy modyfikacja stylu życia nie przyniosła oczekiwanych efektów i kobiecie w ciąży doskwierają objawy ze strony hemoroidów lub proktolog stwierdzi chorobę hemoroidalną, wówczas oprócz modyfikacji stylu życia z naciskiem na dietę, ruch i nawadnianie można wprowadzić odpowiednie leczenie. Zazwyczaj lekarze starają się podchodzić do choroby hemoroidalnej u kobiety w ciąży mniej agresywnie, ponieważ każda interwencja chirurgiczna czy w postaci zabiegu może zwiększyć ryzyko poronienia lub wcześniejszego porodu. Czasami jednak dochodzi do sytuacji, gdy trzeba operować.
Leczenie zachowawcze
Do leczenia zachowawczego oprócz modyfikacji stylu życia należy także leczenie farmakologiczne. Niestety w ciąży pacjentka ma dość ograniczone możliwości leczenia ze względu na rozwijający się płód. Nie znaczy to jednak, że panie nie mają w ogóle możliwości leczenia farmakologicznego.
Nasiadówki
Bezpieczną propozycją dla kobiet w ciąży są nasiadówki z kory dębu i koszyczka rumianku. Kora dębu działa ściągająco, łagodząc także pieczenie i swędzenie, a rumianek ma właściwości przeciwzapalne. Zazwyczaj stosuje się 2 łyżki ziół na 1 litr wody. Przygotowaną mieszankę ogrzewa się do wrzenia, a następnie odstawia do przestudzenia i przecedza. Nasiadówka nie powinna mieć zbyt wysokiej temperatury, a pokojową i trwać kilkanaście minut.
Maści, kremy i czopki doodbytnicze
Do miejscowej terapii mogą być wykorzystywane także niektóre maści, kremy i czopki dostępne w aptece. Na rynku występują kremy i czopki z tribenozydem i lidokainą, które działają przeciwzapalnie, przeciwbólowo, zmniejszają pieczenie, świąd i obrzęk, jednak mogą być stosowane od 4. miesiąca ciąży.
Innym preparatem leczniczym, który zmniejsza świąd, pieczenie i sączenie jest maść lub czopki z kulturami bakterii Escherichia coli. Ten sam preparat jednak występujący dodatkowo z przeciwświądowym i przeciwbólowym hydrokortyzonem może być zastosowany tylko w przypadku konieczności i po konsultacji z lekarzem.
Warto wspomnieć również o lekach, które mogą być stosowane przez kobiety w ciąży w przypadku występujących zaparć, sprzyjających hemoroidom. Gdy błonnik i odpowiednia ilość wody oraz ruch nie są wystarczające wówczas kobieta w ciąży może sięgnąć po środki osmotycznie czynne występujące w aptekach bez recepty takie jak makrogole czy laktuloza. Ich zadaniem jest zatrzymanie wody w jelitach, zmiękczenie mas kałowych, oraz pobudzenie perystatyki jelit i ułatwienie wypróżniania. Jeśli będąc w ciąży kobieta ma problem z dostarczeniem odpowiedniej ilości błonnika w diecie może również skorzystać z gotowych preparatów dostępnych w aptekach na przykład z nasionami babki płesznik.
