Neuropatia cukrzycowa to choroba, która wynika ze złej kontroli cukrzycy. Jej diagnostyka przysparza wielu problemów nawet obecnej medycynie. Regularne badania i utrzymywanie optymalnego poziomu glukozy w organizmie skutecznie zapobiega rozwojowi tej neuropatii. Jakie są objawy neuropatii cukrzycowej? Jak ją leczyć? Czy jest niebezpieczna?
Neuropatia cukrzycowa (diabetic neuropathy, DN) jest jednym z najczęściej występujących powikłań cukrzycy. Należy do tak zwanych polineuropatii, czyli zapalenia nerwów obwodowych, w których dochodzi do uszkodzenia wielu nerwów.
Dokładny mechanizm rozwoju neuropatii cukrzycowej nie jest do końca poznany, ale za najważniejszą przyczynę jej powstawania uznaje się obecnie zbyt wysoki poziom glukozy we krwi, czyli hiperglikemię. W jej wyniku dochodzi do uszkodzenia nerwów obwodowych.
Do uszkadzającego działania zaburzeń metabolicznych przyczynia się także mikroangiopatia. Zmiany w naczyniach krwionośnych powodują, że przestają one odżywiać nerwy obwodowe.
W mechanizm mogą być także zaangażowane:
Możemy wyróżnić dwa główne rodzaje polineuropatii cukrzycowej:
Dystalna symetryczna polineuropatia jest najczęstszym rodzajem neuropatii cukrzycowej i występuje zazwyczaj po obu stronach ciała.
Co więcej, dystalna symetryczna polineuropatia może być głównym powodem amputacji kończyn dolnych.
Z kolei w neuropatii autonomicznej objawy obejmują różne układy i narządy takie jak:
Neuropatia autonomiczna towarzyszy często dystalnej symetrycznej polineuropatii.
Dystalna symetryczna polineuropatia charakteryzuje się przede wszystkimi objawami dotyczącymi stóp i dłoni, czyli występują:
Pierwsze objawy neuropatii cukrzycowej obwodowej dotyczą zazwyczaj stóp i dłoni (jest to tak zwany objaw skarpetek i rękawiczek) i pojawiają się przeważnie w nocy. Pacjenci skarżą się często na nieprzyjemne i nadmierne odczucia, na przykład pościel może być dla nich nieprzyjemna w dotyku.
Do objawów neuropatii autonomicznej, dotyczącej różnych układów i narządów możemy zaliczyć:
U większości pacjentów objawy są tak charakterystyczne, że wystarczy odpowiednio przeprowadzony wywiad lekarski i badanie, aby postawić diagnozę neuropatii cukrzycowej. Pacjent podczas wizyty musi poinformować o wszystkich niepokojących go objawach. Lekarz powinien przeprowadzić także odpowiednie badanie w kierunku tego schorzenia.
Badanie przedmiotowe polega między innymi na:
Każdy pacjent z cukrzycą powinien mieć wykonane przynajmniej raz do roku badanie z zastosowaniem monofilamentu. Jest to przyrząd, który służy do badania czucia powierzchniowego. Pozwala ocenić ryzyko owrzodzenia i rozwoju stopy cukrzycowej.
Zdarza się, że cukrzyca zostaje rozpoznana dopiero przez neurologa ze względu na postępujące uszkodzenie układu nerwowego. Z tego powodu tak ważna jest samoobserwacja i odpowiednio szybka reakcja pacjenta na wszelkie nowe objawy. Odpowiednio wcześnie leczona cukrzyca zapobiega nie tylko rozwojowi neuropatii cukrzycowej, ale także wielu innym powikłaniom.
Leczenie zachowawcze odgrywa bardzo ważną rolę w zapobieganiu rozwojowi powikłań w cukrzycy. Optymalizacja glikemii, czyli wyrównanie poziomu glukozy we krwi pozwala:
Ważna jest zatem modyfikacja stylu życia:
Należy także kontrolować:
Należy także rzucić palenie i ograniczyć lub całkowicie wyeliminować alkohol.
Leczenie farmakologiczne neuropatii cukrzycowej obejmuje takie leki jak:
Kwas α-liponowy stosowany jest w zaawansowanym stadium we wlewie dożylnym. Terapię można następnie kontynuować doustnie przez okres 3 miesięcy. Następnie należy przerwać leczenie również na okres 3 miesięcy i powrócić do kuracji, jeśli dolegliwości będą się utrzymywać.
Doustnie jako leczenie wspomagające stosuje się benfotiaminę, czyli pochodną witaminy B1. Zwiększa ona skuteczność terapii.
ACEI stosowane są w tej jednostce chorobowej, ponieważ u jej podstaw leżą też często zaburzenia mikrokrążenia.
W leczeniu objawowym stosuje się natomiast:
Najchętniej stosowana spośród powyższych leków jest pregabalina, która:
W leczeniu neuropatii cukrzycowej stosowana jest także:
Jako leki pierwszego rzutu w leczeniu bólu neuropatycznego powinny zostać rozważone:
Podstawową i najważniejszą zasadą profilaktyki neuropatii cukrzycowej jest kontrolowanie poziomu glukozy i utrzymywanie go w optymalnym zakresie. Należy także:
Ważna jest regularna kontrola wskazanych parametrów, a także wizyty u lekarza prowadzącego. Badania kontrolne w kierunku neuropatii cukrzycowej powinny obejmować w szczególności pacjentów w określonych momentach życia z chorobą:
Wyrównanie poziomu glukozy może zatem wpłynąć na zahamowanie rozwoju neuropatii cukrzycowej.
