Nużeńce to niewielkie pasożyty, które mogą doprowadzić do poważnych zmian skórnych i chorób oczu. W jaki sposób możemy zarazić się nużeńcem? W jaki sposób sprawdzić czy chorujemy na nużycę? I wreszcie - kto znajduje się w grupie ryzyka zakażeniem tym pasożytem? Oto zestawienie najważniejszych informacji dotyczących nużeńca!
Nużeńce (Demodex) to niewielkie, kosmopilityczne organizmy, należące do rodziny nużeńcowatych (Demodiacidae). W ujęciu taksonomicznym zaliczane są rzędu roztoczy (Acaria), który z kolei jest włączony jest do gromady pajęczaków (Arachnida).
Do chwili obecnej opisano około 100 gatunków nużeńców, z których dwa są częstymi pasożytami człowieka:
Nużeńce mają podłużny, robakowaty kształt, a całkowita ich długość wynosi zaledwie od 0,1 do 0,4 mm, przez co są właściwie niezauważalne “gołym okiem”.
Do prawidłowego rozwoju potrzebują optymalnej temperatury w zakresie od 16°C do 20°C. Pasożyty te nie przeżyją zarówno w temperaturze poniżej 0°C, jak i powyżej 37°C, co może być ważną wskazówką w działaniach profilaktycznych.
Oszacowano, że większość dorosłych osób w populacji może być nosicielem tych mikroskopijnych pasożytów, które zazwyczaj są usytuowane w torebkach włosowych i gruczołach łojowych.
Nużeńce żywią się składnikami łoju oraz komórkami naskórka, z kolei nie są zainteresowane krwią gospodarza.
Ciekawostką wydaje się fakt, że możliwość poruszania się jest cechą zarezerwowaną wyłącznie dla samców, natomiast samice nigdy nie opuszczają miejsca bytowania.
Przebieg zakażenia nużeńcem ma zazwyczaj bezobjawowy charakter, jednak u części pacjentów może dojść do wywołania choroby zwanej demodekozą (nużycą).
Zakażenie nużeńcem z reguły odbywa się poprzez bezpośredni kontakt z nosicielem. Ryzyko rośnie jeśli niezbyt wystarczająco dbamy o higienę i korzystamy ze wspólnych rzeczy osobistych, takich jak pościel, ręczniki czy kosmetyki.
Większość nosicieli nie ma pojęcia o zarażeniu nużeńcem, jednak w przypadku obniżonej odporności, istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia objawów spowodowanych obecnością pasożyta w skórze człowieka.
Do najczęściej występujących objawów zaliczamy:
Zwiększone ryzyko zarażenia nużeńcem dotyczy:
W rozpoznaniu zakażenia pomocne jest wykonanie mikroskopowej analizy rzęs oraz badanie zeskrobin pobranych z miejscowo zmienionej skóry.
Nużyca zostanie potwierdzona, jeśli:
Należy pamiętać, by dobrze przygotować się do badania. W dniu pobrania próbek nie wolno stosować żadnych kosmetyków ani malować rzęs. Ponadto, odpowiednio wcześniej u pacjenta powinny być odstawione antybiotyki, leki stosowane miejscowo na skórę oraz preparaty przeciwpasożytnicze. Takie działanie wymaga jednak konsultacji lekarskiej, gdyż samodzielnie nie powinniśmy przerywać żadnej farmakoterapii.
Farmakoterapia stosowana u pacjentów z nużycą obejmuje między innymi:
W trakcie leczenia nużycy konieczne jest wprowadzenie wzmożonej higieny osobistej oraz regularne, częste pranie pościeli, ubrań i ręczników w wysokiej temperaturze. Pamiętajmy, że tylko takie kompleksowe działanie w połączeniu z odpowiednim leczeniem, pomoże wyeliminować nużeńca, w przeciwnym razie istnieje wysokie ryzyko ponownego zakażenia i nawrotu choroby.
