Ekspozycja naszego ciała na intensywne działanie promieniowania UV bez odpowiedniej ochrony może skończyć się oparzeniami słonecznymi. To niepodważalny fakt, a pewnie niejednemu z nas zdarzyło się biegać po aptekach i drogeriach w poszukiwaniu kremu z filtrem UV po przyjeździe na upragniony urlop.
Oparzenia słoneczne występują statystycznie najczęściej u młodych dorosłych, osób rasy białej, a także ze skórą szczególnie wrażliwą na słońce oraz u aktywnych fizycznie dorosłych. Co więcej wzrost liczby oparzeń słonecznych przebytych w całym okresie życia bez względu na wiek zwiększa ryzyko występowania czerniaka, czyli raka skóry!
Poza tym długotrwała ekspozycja na intensywne światło bez odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej skutkuje fotostarzeniem skóry, a w najgorszym przypadku może skończyć się rakiem skóry.
Czasami długie przebywanie na słońcu bez skutecznej ochrony może doprowadzić do niewinnego zaczerwienienia i piekącej skóry, ale czy zawsze? Czy objawy oparzeń słonecznych występują od razu?
Oparzenie słoneczne I stopnia
Pierwszy stopień oparzeń słonecznych należy do najczęściej występujących i najlżejszych. Dotyczy tylko powierzchownej warstwy skóry, a ze skutkami nieostrożnego opalania możemy poradzić sobie sami. Do objawów należy zaczerwienienie skóry, pieczenie, uczucie ciepła, a nawet bolesność. Skóra rozpoczyna proces łuszczenia, który może trwać kilka dni.
Oparzenie słoneczne II stopnia
Już w przypadku oparzenia II stopnia oprócz powyższych zmian pojawiają się na skórze pęcherze wypełnione płynem surowiczym. Ten stopień oparzenia słonecznego obejmuje również górne warstwy skóry właściwej. Występuje tkliwość i bolesność oraz obrzęk. Taki stan może utrzymywać się nawet kilka tygodni, podczas których nie należy przekłuwać bąbli!
Oparzenie słoneczne III stopnia
Oparzenia słoneczne III stopnia wymagają bezwzględnej konsultacji lekarskiej. Wówczas dochodzi do uszkodzenia nie tylko naskórka i skóry właściwej, ale także nerwów i tkanki podskórnej. Uszkodzenie nerwów może skutkować brakiem reakcji na dotyk, a oparzenia mogą goić się naprawdę długo i wymagać specjalistycznego leczenia.
Objawy oparzeń słonecznych nie muszą występować od razu, a czasami pojawiają się dopiero po upływie kilku godzin. Właśnie dlatego niepozorne zaczerwienienie skóry może po kilku godzinach zacząć piec, a w najgorszym przypadku wystąpią pęcherze z płynem surowiczym. Pamiętajmy, że długie przebywanie na słońcu może skutkować nie tylko oparzeniami słonecznymi, ale także udarem cieplnym. Gdy wystąpią bardzo silne bóle i zawroty głowy, gorączka, niepokój, dreszcze, nudności i wymioty należy bezwzględnie zgłosić się do lekarza.
Pierwsza pomoc podczas oparzeń słonecznych polega przede wszystkim na schowaniu się w cień. W przypadku oparzeń słonecznych I stopnia, a więc zaczerwienienia i pieczenia skóry należy również schłodzić poparzone miejsce. Nie powinno się stosować bardzo zimnego prysznica, aby nie doprowadzić do szoku termicznego. Można również zastosować chłodny okład.
W celu szybszej regeneracji skóry i złagodzenia pieczenia można zastosować piankę z dekspantenolem, krem z alantoiną lub żel z aloesem. Mają one również właściwości nawilżające. Nie używajmy jednak tłustych kremów, a pozwalajmy skórze “oddychać”, stosując lekkie konsystencje.
W przypadku oparzenia organizm traci duże ilości wody, dlatego nie należy również zapominać o odpowiednim nawodnieniu.
Przy oparzeniach słonecznych II i III stopnia lepiej oddać się w ręce specjalisty.
Nie istnieje środek, który od ręki pomoże przy oparzeniach słonecznych. Musimy uzbroić się w cierpliwość i podczas procesu gojenia unikać słońca i odpowiednio się nawadniać. Wybór między preparatami z pantenolem, aloesem czy alantoiną powinien być wystarczający w sytuacji wystąpienia oparzeń I stopnia. Produkty przed nałożeniem na poparzoną skórę możemy także dodatkowo schłodzić w lodówce. Skuteczność innych domowych metod na oparzenia słoneczne jest ciągle poddawana dyskusji.
Miód
Sugeruje się, że właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne miodu mogą wspomagać proces regeneracji uszkodzonej skóry. Naukowcy jednak wymieniają dwa problemy związane z jego zastosowaniem, gdy wystąpią oparzenia: wybór rodzaju miodu oraz konieczność jego sterylizacji przed użyciem. W aptece dostępny jest jednak gotowy produkt w postaci miodu medycznego do stosowania na rany, odleżyny i oparzenia. Lepiej sięgnijmy więc po środek poddany wcześniejszemu procesowi sterylizacji. W przypadku oparzeń słonecznych II i III stopnia nie zaleca się stosowania miodu, a szybką interwencję lekarską.
Jogurt, zsiadłe mleko, kefir
Na pewno nie raz usłyszeliśmy od naszych babć, że zsiadłe mleko jest najlepsze na oparzenia. Niestety skuteczność stosowania przetworów mlecznych nie ma żadnego uzasadnienia w badaniach naukowych, a jest po prostu dowodem anegdotycznym. Rzeczywiście wyciągnięty wprost z lodówki kefir na pewno przyniesie ulgę przy poparzonej skórze, ale pamiętajmy, że oparzenie jest raną, a na rany powinniśmy stosować preparaty jałowe, a więc takie, które nie doprowadzą dodatkowo w naszej kiepskiej już sytuacji do zakażenia.
W jednym z badań przeprowadzonych wśród tureckich rodzin zebrano informacje na temat nieodpowiedniego leczenia oparzeń u dzieci. W ponad połowie rodzin oparzenia były leczone jogurtem, pastą do zębów, pastą pomidorową, lodem, surowymi białkami jaj lub pokrojonymi ziemniakami. Dysponujemy szeroką gamą produktów na oparzenia, które są odpowiednio wysterylizowane, przebadane i niedrogie. Czasami nie warto kombinować na własną rękę tylko poprosić o poradę w doborze odpowiedniego produktu farmaceutę w aptece.
Największe ilości witaminy D tak naprawdę produkujemy sami, a pomaga nam w tym promieniowanie ultrafioletowe pochodzące ze słońca. Nawet najbogatsze źródła witaminy D takie jak ryby pokrywają zapotrzebowanie na ten cenny składnik tylko w około 20 procentach.
Najbardziej efektywna synteza skórna witaminy D występuje od maja do września podczas przebywania na słońcu od godziny 10:00 do 15:00 przez 15 minut z odsłoniętymi przedramionami i nogami. Oczywiście cały ten proces nie działa jak w zegarku, ale naukowcy podają właśnie taki przedział czasowy. Niestety dokładnie w tym samym czasie następuje również najwięcej oparzeń słonecznych, a na drodze do efektywnej syntezy witaminy D stoją filtry przeciwsłoneczne. Ciężko jest zatem pogodzić bezpieczne opalanie ze skuteczną produkcją witaminy słońca.
Badania nad wpływem filtrów przeciwsłonecznych na produkcję witaminy D nadal trwają, dlatego jeśli posiadamy jasną karnację i nasza skóra łatwo i szybko ulega zaczerwienieniu i pieczeniu na słońcu, nie ryzykujmy poparzeniem słonecznym. Zrezygnujmy z leżenia nawet przez 15 minut bez ruchu w pełnym słońcu bez odpowiednich filtrów, a witaminę D w razie stwierdzonych niedoborów uzupełniajmy odpowiednią suplementacją.
Pamiętajmy, że intensywna ekspozycja na promieniowanie słoneczne bez odpowiednich filtrów prowadzi nie tylko do poparzeń słonecznych, ale także fotostarzenia i raka skóry. Na pewno takich pamiątek nikt nie chce zabierać ze sobą z wakacyjnych wyjazdów, a jeśli już przytrafi nam się ta nieprzyjemna sytuacja jaką jest oparzenie, skorzystajmy z odpowiednich preparatów dostępnych w każdej aptece.
