Grzybica jamy ustnej nie należy do rzadkich zakażeń grzybiczych. Może być spowodowana wieloma czynnikami, a niketóre z nich możemy wyeliminować sami. Jakie są przyczyny i objawy grzybicy jamy ustnej? Czym jest kandydoza jamy ustnej i jak ją leczyć? Jakie są sposoby na grzybicę jamy ustnej? Przeczytaj!
Zakażenia grzybicze wywoływane są u człowieka przeważnie przez:
Grzybica jamy ustnej zwana także kandydozą błony śluzowej jamy ustnej wywoływana jest najczęściej przez grzyby chorobotwórcze z rodzaju Candida (drożdżaki).
W naszej jamie ustnej znajduje się wiele różnych mikroorganizmów takich jak grzyby, bakterie, wirusy i pierwotniaki. Przeważnie żyją one w równowadze jednak, gdy dojdzie do jej zachwiania wówczas mogą wystąpić objawy kandydozy. Szacuje się, że w naszej jamie ustnej występuje około 100 różnych gatunków grzybów. To jednak drożdżaki, a przede wszystkim Candida albicans występują najliczniej. Kandydoza jamy ustnej należy do coraz częściej występujących zakażeń grzybiczych.
Do czynników ryzyka grzybicy jamy ustnej zaliczamy:
Również u niemowląt może dojść do grzybicy jamy ustnej, jeśli rodzice nie przestrzegają zasad higieny smoczków.
Objawy grzybicy jamy ustnej są dość charakterystyczne i szybko rozpoznawane przez pacjenta. Należą do nich:
Zdarza się, że kandydoza jamy ustnej sięga aż do gardła, a nawet przełyku, powodując problemy z przełykaniem.
Okazuje się, że grzybica jamy ustnej może przybierać różne postaci, które manifestują się nieco odmiennymi objawami.
Biorąc pod uwagę czas trwania objawów możemy wyróżnić 2 postaci grzybicy jamy ustnej:
Ze względu na lokalizację grzybicy jamy ustnej możemy wyróżnić 2 rodzaje kandydoz:
Kandydoza ostra rzekomobłoniasta występuje często u niemowląt i zwana jest pleśniawkami. Przybiera postać białawych lub żółtawych nalotów, które mogą przypominać wyglądem zsiadłe mleko. Pleśniawki występują zazwyczaj na policzkach, dziąsłach i języku. Pod nalotem znajduje się zaczerwieniona powierzchnia. U dorosłych okolica pod białymi nalotami może nawet krwawić.
Kandydoza ostra zanikowa charakteryzuję się ubytkiem prawidłowej błony śluzowej i brodawek języka. Powstają wówczas czerwone plamy, a język staje się bardziej gładki. Zmiany mogą obejmować kąciki ust. Występuje często po leczeniu antybiotykami o szerokim spektrum działania.
Objawy kandydoz przewlekłych wyglądają zazwyczaj jak grzybic ostrych jednak naloty w kandydozie rzekomobłoniastej utrzymują się dłużej i przy próbach ich usuwania dochodzi do krwawienia. Może występować przykładowo u osób noszących protezy zębowe. Kandydoza przewlekła zanikowa może wymagać nawet interwencji chirurgicznej w celu usunięcia nadżerek czy zmian przerostowych.
Kandydoza przewlekła rozrostowa przyjmuje postać białych grudek bądź płytek, które nie dają się usunąć poprzez pocieranie. Ten rodzaj grzybicy występuje zazwyczaj u palaczy i może prowadzić do powstania formy złośliwej.
Kandydozę jamy ustnej leczy się najczęściej za pomocą leków do stosowania miejscowego, a więc w postaci:
Preparaty do stosowania zewnętrznego zawierają takie substancje jak:
Nystatyna występuje w gotowych zawiesinach do pędzlowania jamy ustnej oraz w proszku lub granulacie do wcześniejszego przygotowania zawiesiny. Taki lek należy przechowywać w lodówce zarówno przed przygotowaniem zawiesiny jak i po jej sporządzeniu. W przypadku preparatów przeciwgrzybiczych do stosowania w jamie ustnej obowiązuje zasada, by trzymać je w ustach jak najdłużej przed połknięciem. Tylko wtedy lek ma możliwość zadziałać jak najskuteczniej. Pleśniawki jamy ustnej u niemowląt są również bardzo często leczone za pomocą nystatyny w zawiesinie.
W zakażeniach drożdżakowych jamy ustnej, gardła i przewodu pokarmowego zalecany jest także żel z mikonazolem. Powinien być on podobnie jak zawiesina trzymany jak najdłużej w jamie ustnej. Preparaty z mikonazolem w żelu są zazwyczaj przeznaczone także dla dzieci od 4. miesiąca życia.
Powyższe preparaty do stosowania miejscowego są lekami na receptę.
Lekarz rozważa także terapię ogólnoustrojową, biorąc pod uwagę występowanie chorób towarzyszących i ogólny stan zdrowia pacjenta. Wśród leków przeciwgrzybiczych o działaniu ogólnym zastosowanie mają:
Zanim jednak rozpoczniemy właściwą farmakoterapię grzybicy jamy ustnej należy wdrożyć leczenie zachowawcze, czyli eliminujące czynniki sprzyjające zakażeniu z naszego otoczenia. Dzięki temu leczenie będzie bardziej efektywne.
Należy zatem:
Kandydozę jamy ustnej rozpoznaje lekarz na podstawie obrazu klinicznego, czyli oceniając zmiany pojawiające się na błonie śluzowej. Wówczas wprowadza on odpowiednie leczenie. Jeśli jednak grzybica jamy ustnej jest nawracająca, należy pobrać wymaz z jamy ustnej i przeprowadzić badanie mykologiczne. Diagnostyka obejmuje także posiew próbki na podłożu w celu identyfikacji drobnoustroju i oceny jego wrażliwości na dane leki.
Dieta w kandydozie jamy ustnej powinna przede wszystkim być uboga w węglowodany, które są idealną pożywką dla rozwoju grzybów chorobotwórczych. Należy również zrezygnować z wysoko przetworzonej żywności, a na jej miejsce wybierać owoce oraz jogurty naturalne i kefiry bogate w naturalne probiotyki. Od czasu do czasu należy także wzbogacić dietę o kiszone ogórki czy kiszoną kapustę. To prawdziwe probiotyczne bomby!
Jednym z najczęściej występujących działań niepożądanych podczas stosowania sterydów wziewnych są pleśniawki jamy ustnej. Ryzyko ich wystąpienia zwiększa się im dłużej stosowane są glikokortykosteroidy wziewne i w większej dawce. W celu zmniejszenia ryzyka rozwoju grzybicy jamy ustnej i gardła podczas stosowania tych leków należy za każdym razem po zastosowaniu sterydu wziewnego przepłukać jamę ustną wodą.
