Wrzody żołądka i dwunastnicy to schorzenia, które dotykają wielu osób. Jaką dietę na wrzody stosować? Czego nie jeść, aby nie zaostrzać objawów choroby wrzodowej? Jak wspierać leczenie wrzodów żołądka i dwunastnicy oraz regenerację układu pokarmowego? Które pokarmy są najlepsze na wrzody? Co warto wprowadzić do diety na chorobę wrzodową? Poznaj nasze sposoby na jak najszybszy powrót do zdrowia!
Wrzody dwunastnicy są częstsze niż wrzody żołądka i dają nieco inne objawy. W obu przypadkach charakterystyczne są nawracające bóle brzucha.
W przypadku wrzodów dwunastnicy ból brzucha odczuwalny jest najczęściej po prawej stronie od pępka i z reguły występuje dwie-trzy godziny po posiłku oraz w nocy (tzw. ból głodowy).
W przypadku wrzodów żołądka ból odczuwalny jest w górnej części jamy brzusznej i rozpoczyna się na ogół już pół godziny po posiłku. Na ogół bóle brzucha po posiłkach trwają kilka godzin. Innymi objawami choroby wrzodowej są:
Choroba wrzodowa jest leczona farmakologicznie, a dieta na wrzody ma wspierać skuteczność farmakoterapii i przede wszystkim łagodzić objawy choroby, takie jak:
Cele diety na wrzody jest też zapobieganie nadmiernej sekrecji kwasu solnego w żołądku. Właściwa dieta jest bardzo ważna także dlatego, że wciąż rośnie antybiotykooporność Helicobacter pylori. Menu chorego na wrzody powinno być lekkostrawne i możliwie urozmaicone, dostarczające wszystkich składników odżywczych w pożądanych ilościach i proporcjach.
Jak skomponować menu? Najważniejszy podział składników diety na wrzody to:
Spożycie białka w chorobie wrzodowej powinno być ustalane indywidualnie i oscylować wokół 1-1,2 g/kg masy ciała w zaostrzeniu choroby i nieco więcej w czasie remisji i leczenia.
Warto zwrócić uwagę na spożycie produktów bogatych w tłuszcz. Ograniczyć należy te obfitujące w nasycone kwasy tłuszczowe, ale zwiększyć podaż tych bogatych w kwasy tłuszczowe nienasycone. Ułatwiają one gojenie owrzodzeń, a także zaburzają integralność błon komórkowych Helicobacter pylori, dzięki czemu stają się one bardziej przepuszczalne dla leków. Dlatego niewskazane są:
Warto za to sięgać po:
Orzechy zawierają sporo tłuszczu, jednak są mniej wskazane, ponieważ podrażniają układ pokarmowy.
Potrawy na chorobę wrzodową powinny być:
W diecie wrzodowej dozwolone jest:
Po ustaniu objawów choroby wrzodowej warto zadbać o wysoką podaż błonnika, zwłaszcza frakcji rozpuszczalnej, który sprzyja regeneracji błony śluzowej żołądka i ogranicza stężenie kwasów żółciowych, przyczyniając się do zmniejszenia wzdęć.
Zalecana ilość to nawet 30 g błonnika dziennie. Natomiast w trakcie zaostrzenia objawów dieta powinna być raczej niskobłonnikowa, by nie drażnić ścian żołądka.
Produkty i potrawy nie powinny być bardzo gorące lub zimne, ponieważ drażnią układ pokarmowy.
Jeść należy niewielkie porcje, za to co trzy-cztery godziny, co sumować się powinno do 4-5 niewielkich posiłków dziennie.
Częstsze spożywanie posiłków może zwiększać wydzielanie kwasu solnego.
Ważne jest spożywanie późnej, lekkostrawnej kolacji, która ograniczy występowanie nocnych bólów głodowych.
Restrykcje dietetyczne w czasie zaostrzenia choroby wynikają z zalecenia ścisłego przestrzegania założeń diety lekkostrawnej. Wykluczone są produkty i potrawy ciężkostrawne, tłuste, smażone, wędzone i marynowane, ostro przyprawione, zalegające długo w żołądku, wzdymające oraz pobudzające wydzielanie soków żołądkowych. Niezalecane są tłuste mięsa i produkty obfitujące w cukry proste, mocne wywary z mięsa i esencjonalne rosoły, pikantne przyprawy, a także sól. Uważać też należy na wzdymające i ciężkostrawne warzywa, np. strączki, warzywa kapustne, cebulowe lub paprykę. Jeśli w farmakoterapii stosowany jest bizmut, warto ograniczyć spożycie mleka i produktów nabiałowych, ponieważ znoszą one jego działanie. W czasie zaostrzenia objawów należy zmniejszyć spożycie błonnika, który intensyfikuje wydzielanie soków żołądkowych i działa na układ pokarmowy lekko drażniąco. Dlatego warto wtedy ograniczyć pełnoziarniste produkty zbożowe, rośliny strączkowe, surowe warzywa i owoce.
Odpowiednie nawodnienie organizmu jest bardzo ważne, zwłaszcza jeśli występują biegunki lub wymioty.
Ograniczyć należy ilość wypijanej kawy i mocnej herbaty oraz zrezygnować z alkoholu i napojów gazowanych.
Kawa pobudza sekrecję kwasu solnego, a alkohol ma negatywny wpływ (zwłaszcza) na uszkodzoną warstwę śluzową żołądka.
Suplementacja w czasie choroby wrzodowej musi być prowadzona pod ścisłą kontrolą lekarza. Jeśli farmakoterapia zawiera blokujące produkcję kwasu solnego inhibitory pompy protonowej (PPI), które mogą powodować ryzyko uszkodzenia kości, wskazana jest suplementacja wapnia. Często zaleca się pacjentom suplementację probiotyków, które wzmacniają organizm w czasie antybiotykoterapii i wspierają leczenie infekcji Helicobacter pylori. Skuteczne są zwłaszcza szczepy:
Pod kontrolą lekarza można też stosować cynk i selenen, które wspomagają leczenie, przyspieszając gojenie się ran i nadżerek, wygaszając stan zapalny i wzmacniając układ immunologiczny. Działanie wspierające leczenie wykazują też antyoksydanty, np. witaminy C i E oraz beta-karoten, a ochronne na błonę śluzową - aminokwasy, np. tryptofan i arginina.
Na dolegliwości związane z wrzodami pomagają też zioła i preparaty na ich bazie, które wspierają też farmakoterapię. Należą do nich m. in.:
Powyższe zioła przyczyniają się do hamowania rozwoju Helicobacter pylori.
Wrzody żołądka i dwunastnicy mogą mieć różne przyczyny, najczęściej spowodowane są jednak infekcją Helicobacter pylori. Prowadzić mogą do poważnych konsekwencji zdrowotnych i powodują przykre objawy układu pokarmowego, dlatego konieczne jest jak najszybsze rozpoczęcie leczenia. Dieta ma za zadanie łagodzić objawy choroby, wspierać działanie farmakoterapii i procesy regeneracji błony śluzowej żołądka. Jadłospis powinien realizować założenia diety lekkostrawnej przy zachowaniu właściwego dla pacjenta zapotrzebowania na składniki odżywcze. W czasie zaostrzenia objawów ograniczyć należy błonnik, a w czasie remisji zwiększyć jego podaż. Stan chorego może wymagać niewielkiego zwiększenia podaży białka. Obniżyć należy podaż kwasów tłuszczowych nasyconych, a zwiększyć podaż kwasów nienasyconych. Suplementacja musi odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza.
