*Produkty na liście rezerwacji leków na receptę:
Przejdź do rezerwacji
Kobieta z bólem brzucha lezy na kanapie

Zaparcia, wzdęcia, ból brzucha? Poznaj przyczyny i objawy Helicobacter pylori. Sprawdź jak leczyć Helicobacter pylori!

Helicobacter pylori to bakteria, którą znajdziemy w żołądkach połowy światowej populacji człowieka. Niestety ten mikroskopijny organizm może prowadzić do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego oraz powodować rozwój zmian nowotworowych. W jaki sposób można zarazić się bakterią? Czy dostępne są testy pozwalające na wykrycie Helicobacter pylori w organizmie? Jakie są sposoby leczenia?

Warto dowiedzieć się jakie objawy powinny nas zaniepokoić, by móc odpowiednio szybko zwalczyć zakażenie tym onkogennym patogenem.

Co wiemy o bakterii Helicobacter pylori? 

Helicobacter pylori należy do względnie beztlenowych bakterii Gram-ujemnych, katalazo- i oksydazo-dodatnich. Jest pałeczką o spiralnym kształcie, której ruch możliwy jest dzięki występowaniu ułożonych biegunowo rzęsek.

Powierzchnia komórki Helicobacter pylori pokryta jest glikokaliksem, który zostaje usunięty w kwaśnym środowisku żołądka, co z kolei umożliwia przyleganie bakterii do komórek nabłonkowych. Cechą charakterystyczną mikroorganizmu jest też występowanie lipopolisacharydu (LPS) złożonego z lipidu A, oligosacharydowego rdzenia oraz bocznego łańcucha O.

Należy podkreślić fakt, że Helicobacter pylori szybko dostosowuje się do zmian warunków środowiska i często wykazuje oporność na antybiotyki (np. klarytromycynę), co stwarza problemy leczenia zakażenia.

Helicobacter pylori ma zdolność wytwarzania enzymu zwanego ureazą, która z jednej strony chroni patogen przed niszczącym działaniem soku żołądkowego, a z drugiej wykorzystywana jest w badaniach diagnostycznych pozwalających na identyfikację zakażenia.

Helicobacter pylori - bakteria która towarzyszy nam od tysięcy lat!

Historia związana z Helicobacter pylori sięga najprawdopodobniej blisko 60 tysięcy lat, natomiast pierwsze oficjalne wzmianki pojawiły się dopiero w 1875 roku. Przełomowym wydarzeniem było założenie pierwszej hodowli Helicobacter pylori, co zostało zrealizowane w 1982 roku dzięki pracy Barry’ego Jamesa Marshalla i Robina Warrena. To osiągnięcie australijskich lekarzy zostało wkrótce odpowiednio nagrodzone, bowiem w 2005 roku otrzymali oni Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny za udowodnienie, że bakterie Helicobacter pylori biorą udział w powstawaniu  choroby wrzodowej i stanu zapalnego żołądka.

Jaka jest częstość występowania Helicobacter pylori?

Oszacowano, że Helicobacter pylori może występować w przewodzie pokarmowym nawet u połowy ogólnoświatowej populacji ludzi, przy czym najwyższy odsetek nosicielstwa obserwuje się w krajach rozwijających się.

Niestety Polska znajduje się w grupie krajów o wysokim współczynniku zakażenia Helicobacter pylori. Według danych statystycznych nawet ponad 80% dorosłych Polaków może być zakażonych bakterią, a wśród dzieci i młodzieży problem dotyka nawet co trzeciego pacjenta (około 30% osób w populacji do 18 roku życia).

Jak można się zarazić Helicobacter pylori?

Rezerwuarem Helicobacter pylori jest przede wszystkim człowiek, a do zakażenia dochodzi zazwyczaj jeszcze przed 12 rokiem życia pacjenta.

Bakteria jest przenoszona poprzez kontakt z zakażoną osobą. Patogen najczęściej przekazywany jest razem z wydzielinami takimi jak ślina, a także poprzez wydaliny drogą oralno-oralną oraz fekalno-oralną.

W wyniku intensywnych badań laboratoryjnych i klinicznych stwierdzono, że Helicobacter pylori stanowi główny czynnik etiologiczny wrzodów żołądka oraz innych chorób przewodu pokarmowego.

Potwierdzono, że Helicobacter pylori jest czynnikiem onkogennym, dlatego odpowiednia profilaktyka i leczenie ewentualnych zakażeń bakterią wpisują się w działania zapobiegające rozwojowi nowotworów.

Jakie są objawy Helicobacter pylori?

W wielu przypadkach zakażenie H. pylori przebiega bezobjawowo, jednak powinniśmy zwrócić uwagę na następujące objawy Helicobacter:

  • ból brzucha,
  • uczucie pełności w brzuchu,
  • wzdęcia,
  • niestrawność,
  • słaby apetyt,
  • nudności,
  • wymioty,
  • zgaga,
  • częste odbijanie.

Produkty na objawy Helicobacter pylori

Jakie choroby może powodować Helicobacter pylori?

Zakażenie Helicobacter pylori może prowadzić do:

  • Zapalenia błony śluzowej żołądka - jest to stan w którym mogą pojawiać się nacieki zapalne, prowadzące do metaplazji i stopniowego zaniku błony śluzowej. W wielu przypadkach schorzenie przebiega bezobjawowo, choć możliwe jest występowanie nudności, wymiotów i uczucia dyskomfortu w nadbrzuszu. Nieleczone zapalenie może skutkować pojawieniem się wrzodów i zwiększa ryzyko rozwoju raka żołądka.
  • Wrzodów żołądka i dwunastnicy - spowodowane są ubytkiem w błonie śluzowej, które wykracza poza jej blaszkę mięśniową i powoduje pojawienie się nacieków zapalnych. Oszacowano, że schorzenie dotyczy dwukrotnie częściej mężczyzn niż kobiet. Czynniki sprzyjające powstawaniu wrzodów obejmują nie tylko zakażenie Helicobacter pylori (szczególnie szczepem z genem cagA), ale też predyspozycje genetyczne, nadużywanie alkoholu, palenie tytoniu oraz nieprawidłową dietę.
  • Nowotworu tkanki limfatycznej przewodu pokarmowego (chłoniak MALT, ang. mucosa-associated lymphoid tissue lymphoma) - związany z przewlekłym stanem zapalnym błony śluzowej żołądka wywołanym zakażeniem Helicobacter pylori.
  • Raka żołądka - jest to złośliwy nowotwór, który znajduje się w czołówce przyczyn zgonów nowotworowych w Polsce. Objawy choroby są mało charakterystyczne i mogą być mylone z refluksem lub zapaleniem błony śluzowej żołądka. Pacjenci zgłaszają najczęściej bóle brzucha, uczucie pełności, brak apetytu, ubytek masy ciała, odbijanie, nudności i wymioty oraz smoliste stolce. W diagnostyce wykorzystywana jest między innymi gastroskopia, badanie ultrasonograficzne (USG), tomografia komputerowa (CT), rezonans magnetyczny (NMR), czy oznaczanie markerów nowotworowych (CA19-9 i CEA).
  • Zakażenie Helicobacter pylori jest także korelowane z niedokrwistością z niedoboru żelaza, idiopatyczną czerwienicą małopłytkową oraz niedoborem witaminy B12. Obecnie trwają intensywne prace nad korelacją zakażenia Helicobacter pylori z chorobami takimi jak: astma, choroba wieńcowa, udar niedokrwienny, choroba Raynauda, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, zespół metaboliczny, czy cukrzyca typu 2.

Jak rozpoznać Helicobacter pylori?

Badania wykorzystywane w celach diagnostycznych obejmują:

  • metody inwazyjne, do których należy gastroskopia z biopsją. Pobrana próbka powinna być poddana analizie histopatologicznej oraz należy przeprowadzić test na wytwarzanie ureazy,
  • metody nieinwazyjne obejmują następujące badania:
  • ureazowy test oddechowy (UBT, ang. urease breathing test), który jest obecnie złotym standardem diagnostycznym,
  • test na wytwarzanie ureazy wykonany w moczu,
  • test wykrywający antygeny Helicobacter pylori w stolcu,
  • test serologiczny,
  • badanie metodą PCR.

Czy są domowe testy na Helicobacter pylori?

Wstępną diagnostykę zakażenia Helicobacter pylori możemy przeprowadzić samodzielnie we własnym domu. W aptekach dostępne są domowe testy na Helicobacter pylori.

Co zawierają domowe testy na H. pylori?

W skład takiego testu wchodzi przede wszystkim:

  • płytka testowa,
  • fiolka roztworu testującego,
  • wacik dezynfekujący,
  • pipeta,
  • automatyczny nakłuwacz pozwalający na pobranie niewielkiej ilości krwi.

Badanie należy przeprowadzić zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Wynik domowego testu na H.pylori jest dostępny już w kilka minut.

Jeśli otrzymamy pozytywny wynik testu, oznacza to, że w naszym organizmie obecne są specyficzne przeciwciała skierowane przeciwko Helicobacter pylori. Test wykonany w domu należy jednak traktować jako badanie wstępne. Konieczna jest konsultacja lekarska w celu ustalenia planu szerszej diagnostyki i leczenia Helicobacter pylori.

Domowe testy na Helicobacter pylori

Jak leczyć Helicobacter pylori?

Ustalono, że zdiagnozowane zakażenie Helicobacter pylori powinno być leczone, bez względu na to czy pacjent odczuwa objawy.

Lekarz może zalecić zastosowanie następujących schematów leczenia:

  • terapia potrójna, w której podawane są inhibitory pompy protonowej (IPP) oraz 2 antybiotyki (amoksycylina, klarytromycyna lub pochodna 5-nitroimidazolu),
  • terapia poczwórna z bizmutem, polegająca na podawaniu pacjentowi związku bizmutu, IPP oraz 2 antybiotyków (np. tetracyklina, lewofloksacyna, amoksycylina, ryfabutyna),
  • terapia poczwórna bez bizmutu, do której zaliczamy między innymi tzw. terapię równoczesną (równoczesne podawanie IPP, amoksycyliny, klarytromycyny i pochodnej nitroimidazolu przez 10-14 dni).
  • terapia z fluorochinolonem, która może mieć schemat potrójny (podawanie IPP, amoksycyliny i fluorochinolonu) lub poczwórny (podawanie IPP, amoksycyliny, fluorochinolonu i związku bizmutu).

Helicobacter pylori a probiotyki

W leczeniu zakażeń Helicobacter pylori warto skorzystać też z probiotyków. Najcenniejsze wydają się być preparaty zawierające szczepy:

  • Saccharomyces boulardii,
  • Lactobacillus,
  • Bifidobacterium.

Powyższe probiotyki nie tylko pomogą pozbyć się patogennej bakterii z organizmu, ale też łagodzą skutki farmakoterapii stosowanej w leczeniu Helicobacter pylori.

Produkty wspomagające leczenie Helicobacter pylori

Co jeść chorując na Helicobacter pylori?

Pamiętajmy, że zarówno w profilaktyce, jak i podczas leczenia zakażenia bakteryjnego, ogromną rolę przypisuje się odpowiedniej diecie.

Podczas leczenia Helicobacter pylori zalecane jest spożywanie:

  • brokułów,
  • kalafiora,
  • kalarepy,
  • brukselki,
  • jarmużu,
  • rukoli.

Dlaczego?  Pokarmy te zawierają związki bogate w siarkę, wykazującą działanie detoksykujące i przeciwnowotworowe szczególnie wskazane w diecie na Helicobacter pylori.

Bibliografia

  • Adrych, K. (2018). Czy każdy chory z zakażeniem Helicobacter pylori powinien być leczony? Aktualne stanowisko. Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy, 10(1), 23-31.
  • Bartnik, W., Celińska-Cedro, D., Dzieniszewski, J., Łaszewicz, W., Mach, T., Przytulski, K., & Skrzydło-Radomańska, B. (2014). Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące diagnostyki i leczenia zakażenia Helicobacter pylori. Gastroenterologia kliniczna. Postępy i Standardy, 6(2), 41-49.
  • Dryla, P., Gil, J., Wojtuń, S., Korszun, K., Kasińska, E., & Mackiewicz, A. (2015). Zakażenie Helicobacter pylori. Diagnostyka i leczenie. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 1(11), 68-74.
  • Fedorowicz, S. A., Radzikowska, K. J., Mende, K., Ferenc, S., & Gnus, J. (2020). Helicobacter pylori–dotychczasowa terapia i leczenie współczesne Helicobacter pylori: Historical therapy and current treatment. Pielęgniarstwo, 49.
  • McColl, K. E. (2010). Zakażenie Helicobacter pylori. N Engl J Med, 362, 1597-1604.
  • Zegarski, W., Krause, A., & Zgierska, B. (2009). Rola Helicobacter pylori w raku żołądka. Cancer Surg, 2(1), 5-8.
Udostępnij:

Autor Ewa Fiedorowicz Zobacz profil
Doktor nauk biologicznych w specjalności biochemia, biolog molekularny, aktywny nauczyciel akademicki i promotorka wielu prac dyplomowych, popularyzatorka nauki. Autorka i współautorka licznych prac naukowych publikowanych w międzynarodowych czasopismach. Przedmiotem jej zainteresowań są zagadnienia z zakresu biochemii medycznej, w tym nadwrażliwości pokarmowej. Pasjonatka wykorzystywania technik immunoenzymatycznych i hodowli komórek in vitro w badaniach naukowych.
Farmaceuta
Potrzebujesz darmowej porady? Zapytaj farmaceutę
Następna porada
Nużeniec. Wszystko o najczęstszych objawach nużycy, grupie ryzyka i sposobie leczenia nużeńca! Sprawdź! Czytaj więcej