Alergia? Sprawdź, jakie krople i preparaty stosować na objawy alergii!

Jednym z najczęściej występujących schorzeń alergicznych narządu wzroku jest sezonowe alergiczne zapalenie spojówek. Na szczęście przy odpowiednio postawionej diagnozie pacjent ma do dyspozycji szeroki wybór kropli do oczu zmniejszających objawy szczególnie w okresie wiosenno-letnim. Jakie krople na alergię stosować? Jakie są składniki kropi do oczu na alergię? 

Choroby zapalne spojówki to jedne z najczęstszych chorób oczu, z którymi spotykają się nie tylko okuliści, ale także lekarze medycyny ogólnej, pediatrzy oraz farmaceuci w aptekach. Wśród nich można wyróżnić zapalenie spojówek o podłożu bakteryjnym, wirusowym, ale także alergicznym. Alergie oczne możemy podzielić na IgE-zależne, w których pośredniczą przeciwciała IgE i reakcje IgE-niezależne.

Do reakcji IgE- zależnych zaliczamy:

• sezonowe alergiczne zapalenie spojówek (SAC),
• całoroczne alergiczne zapalenie spojówek (PAC),
• wiosenne zapalenie spojówek (VKC),
• atopowe zapalenie spojówek i rogówki (AKC).

Reakcje IgE-niezależne to takie, w których rolę odgrywają limfocyty T, a więc kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówek (CBC), ale także wiosenne zapalenie spojówek (VKC) i atopowe zapalenie spojówek i rogówki (AKC).

Alergiczne zapalenie spojówek to powszechne schorzenie narządu wzroku wywoływane przez wiele różnych związków. Tak naprawdę prawie każda substancja może być alergenem. Do najpowszechniejszych czynników uczulających należą:

• pyłki roślin,
• sierść zwierząt,
• roztocza kurzu domowego,
• pleśń,
• pióra,
• kosmetyki,
• środki konserwujące (występujące w kroplach do oczu, a także w żywności).

Przede wszystkim należy podkreślić, że alergiczne zapalenia spojówek atakują zazwyczaj oboje oczu równocześnie w przeciwieństwie do wirusowego czy bakteryjnego zapalenia spojówek, które przeważnie obejmują początkowo tylko jedno oko. Następnie w wyniku przeniesienia drobnoustrojów na drugie oko dochodzi do rozwoju zakażenia.

Objawy świadczące o alergicznym zapaleniu spojówek to najczęściej:

• świąd,
• pieczenie,
• łzawienie,
• zaczerwienienie, przekrwienie,
• obrzęk powiek i/lub spojówek,
• uczucie kłucia.

Alergeny mogą uczulać nas sezonowo na przykład podczas pylenia w okresie wiosenno-letnim, ale także przez cały rok jak w przypadku uczulenia na roztocza czy sierść zwierząt domowych. Z tego powodu możemy mówić o sezonowym lub całorocznym zapaleniu spojówek.

Sezonowe alergiczne zapalenie spojówek

Najczęściej występującą alergią oczną jest właśnie sezonowe zapalenie spojówek występujące zwykle z objawami alergicznego nieżytu nosa. Alergenami w tym przypadku są zazwyczaj pyłki roślin.

Głównym objawem sezonowego zapalenia spojówek jest świąd, ale występują także inne objawy charakterystyczne dla tego schorzenia takie jak:

• łzawienie,
• obrzęk spojówek, rzadziej powiek,
• występowanie grudek lub brodawek na wewnętrznej stronie powiek,
• czasami światłowstręt i pogorszenie widzenia związane z zapaleniem rogówki.

Objawy oczne alergii często idą w parze z innymi takimi jak świąd nosa, obrzęk śluzówki, obecność wydzieliny w nosie i kichanie.

Ze względu na to, że objawy sezonowego zapalenia spojówek potrafią spędzić sen z powiek chorego, leczenie tego schorzenia ma na celu głównie polepszenie jakości życia pacjenta.

Najlepszym rozwiązaniem jest oczywiście unikanie ekspozycji na uczulający alergen, jednak nie zawsze jest to możliwe. Wówczas z pomocą przychodzą leki farmakologiczne i immunoterapia.

W celu ograniczenia kontaktu z alergenem warto ograniczyć przebywanie na dworze podczas intensywnego pylenia. Po powrocie do domu należy wziąć szybki prysznic i zmienić ubranie. W ten sposób pozbywamy się większości pyłków. Ulgę przynosi także sól fizjologiczna w ampułkach i woda morska, dlatego warto mieć te preparaty zawsze przy sobie. Zarówno sól fizjologiczną do przemywania oczu jak i wodę morską do nosa możemy używać nawet kilka razy w ciągu dnia.

Warto także wspomnieć o preparatach sztucznych łez, które nie tylko wypłukują alergeny z powierzchni oka i z worka spojówkowego, ale także odpowiednio nawilżają i zapobiegają zaburzeniom filmu łzowego, co przynosi szczególną ulgę osobom, które cierpią także na zespół suchego oka.

W leczeniu sezonowego alergicznego zapalenia spojówek stosuje się także leki przepisywane przeważnie przez lekarza na receptę, ale nie tylko. Należą do nich:

• stabilizatory komórek tucznych,
• leki przeciwhistaminowe,
• leki o podwójnym mechanizmie działania, a więc antyhistaminowe i stabilizujące komórki tuczne,
• czasami przez krótki czas leki sterydowe,
• α-sympatykomimetyki (obkurczające naczynia krwionośne).

Krople do oczu na alergię

Wiele z powyżej wymienionych grup leków są stosowane miejscowo w postaci kropli do oczu na alergię. Niektóre z nich zawierają dodatkowo środki konserwujące, a inne nie. Pamiętajmy, że jeśli jest taka możliwość i lek w postaci kropli do oczu występuje w wersji bez konserwantów, wybierajmy właśnie ten wariant.

• Kromoglikan sodu należy do stabilizatorów komórek tucznych i jest lekiem zapobiegającym pojawieniu się objawów po kontakcie z alergenem. Oznacza to, że krople do oczu z kromoglikanem sodu powinniśmy zacząć stosować w okresie bezobjawowym, około 2 tygodnie przed zetknięciem się z alergenem i kontynuować przez cały sezon. Wadą tej substancji jest wymóg częstego zakraplania (nawet do 6 razy na dobę), co może zwiększyć ryzyko pominięcia dawki.
• Olopatadyna należy do leków przeciwhistaminowych II generacji. Hamuje uwalnianie histaminy i cytokin prozapalnych, a także stabilizuje komórki tuczne. Odznacza się zatem podwójnym działaniem, co przekłada się na wydłużenie działania i wysoką skuteczność. Ponadto olopatadyna hamuje uwalnianie mediatorów późnej fazy reakcji alergicznej. Działa szybko, ponieważ nawet po 3 minutach od zastosowania oraz nie wymaga częstego podawania (dwa razy na dobę, rano i wieczorem w odstępie 8 godzin). Lekarz może zalecić przyjmowanie leku do 4 miesięcy.
• Azelastyna jest lekiem przeciwhistaminowym II generacji, która hamuje uwalnianie histaminy. Łagodzi świąd, obrzęk i łzawienie i może być stosowana doraźnie, czyli w momencie pojawienia się dolegliwości. Zarówno w sezonowym jak i całorocznym alergicznym zapaleniu spojówek można przyjmować lek 2 razy na dobę (maksymalnie 4 razy w ciągu doby). Preparatu nie należy stosować dłużej niż 6 tygodni bez porozumienia z lekarzem.
• Ketotifen należy do leków przeciwhistaminowych starszej, bo I generacji. Działa słabiej i krócej niż inne wymienione substancje, ale nadal zaleconym dawkowaniem jest stosowanie kropli 2 razy na dobę, rano i wieczorem.
• Ektoina to substancja, która po zakropleniu tworzy barierę ochronną przed alergenami, dodatkowo nawilżając powierzchnię oka i działając przeciwzapalnie. Krople z ektoiną łagodzą podrażnienia, a także stabilizują film łzowy. Między innymi z tego powodu mogą być stosowane nawet kilka razy w ciągu dnia.

Powyższe substancje dostępne są w aptekach bez recepty. Warto jednak przed ich zastosowaniem wykonać badanie okulistyczne w celu otrzymania potwierdzonej diagnozy. Ich dłuższe stosowanie wymaga także konsultacji lekarskiej.

W leczeniu alergicznego zapalenia spojówek sporadycznie w razie silnego procesu zapalnego mogą zostać zlecone glikokortykosteroidy w kroplach do oczu. Zazwyczaj stosowane są niskie dawki i przez możliwie krótki czas, aby nie zwiększyć ryzyka nadkażenia bakteryjnego lub wirusowego.

Podobnie leki α-sympatykomimetyczne powinny być stosowane sporadycznie, ponieważ wpływają jedynie na obkurczenie naczyń krwionośnych, a nie na przebieg reakcji alergicznej.

• Matysik-Woźniak A., Weryszko-Chmielewska E., Rejdak R., Gdy nadejdzie wiosna – aktualne możliwości leczenia sezonowego zapalenia spojówek, Medical Education, 2015.
• Langwińska-Wośko E., Avidzba Y., Awad A., Zespół czerwonego oka w praktyce lekarza POZ, Lekarz POZ, 2017.
• Azari A.A., Arabi A., Conjunctivitis: A Systematic Review, J Ophthalmic Vis Res., 2020.