Różyczka to choroba wirusowa wywoływana przez wirusa różyczki. Jest zaliczana do wysypkowych chorób wieku dziecięcego, jednak chorują na nią zarówno dzieci, jak i dorośli. Jest szczególnym zagrożeniem dla ciężarnych, gdyż wirus może przenikać przez łożysko wywołując chorobę u płodu.
Rezerwuarem wirusa różyczki jest człowiek. Osoba zakażona różyczką zaraża w okresie od 7 dni przed wystąpieniem wysypki, do 6 dni od momentu jej pojawienia się. Wirus różyczki jest obecny w:
Do zakażenia najczęściej dochodzi drogą kropelkową, ale może ono być również wynikiem kontaktu z zakaźnymi wydzielinami lub wydalinami.
Wirus różyczki dostaje się do organizmu przez błony śluzowe górnych dróg oddechowych, następnie namnaża się w węzłach chłonnych, z których wraz z krwią dostaje się do licznych tkanek i narządów organizmu.
Okres wylęgania różyczki jest dość długi i wynosi od 12 do 23 dni.
Stosunkowo często, bo nawet w połowie przypadków, przebiega ona bezobjawowo lub skąpoobjawowo.
W przypadkach objawowych, do najczęstyszych objawów różyczki zaliczamy:
W diagnostyce rzadko stosuje się testy wykrywające wirusa, znajdują one zastosowanie głównie w przypadku ciężarnych. Rozpoznanie kliniczne jest trudne.
Leczenie różyczki w łagodnych przypadkach jest objawowe - stosuje się leki:
W przypadku powikłań różyczki wdraża się specyficzne dla nich metody terapii.
W przypadku kobiet ciężarnych po zakażeniu wirusem różyczki może dojść do zakażenia płodu poprzez przeniknięcie wirusa różyczki przez łożysko i rozwoju różyczki wrodzonej. Największe ryzyko transmisji wirusa występuje w pierwszych 12 tygodniach ciąży i sięga wówczas 85-100%, spada wraz z czasem trwania ciąży, osiągając 25% w 17-22 tygodniu ciąży. Ponadto, do zakażenia płodu różyczką dochodzi w trakcie pierwotnego zakażenia u matki, w przypadku ponownej infekcji ryzyko jest bardzo małe.
W przypadku zakażenia różyczką w bardzo wczesnej ciąży może dojść do obumarcia płodu i poronienia, różyczka wrodzona nabyta w pierwszym lub drugim trymestrze, skutkuje licznymi wadami wrodzonymi u dziecka, zaś po 22 tygodniu ryzyko to maleje.
W przebiegu różyczki rzadko może dojść do rozwoju powikłań, takich jak:
Metodą profilaktyki swoistej różyczki stosuje się szczepienia ochronne. Szczepionka przeciw różyczce jest składową szczepionki skojarzonej przeciw:
W kalendarzu szczepień obowiązkowych na 2022 rok przewidziano schemat dwudawkowy, z podaniem pierwszej dawki między 13 a 15 miesiącem życia, a drugiej w 6 roku życia. Szczepienie jest zalecane wszystkim niezaszczepionym w wieku dziecięcym. Można je rozpocząć w dowolnym wieku.
