Zazwyczaj osoba, która choruje przewlekle ze względu na stan zdrowia, musi zażywać nawet kilka różnych leków. Czasem koszt takiej kuracji potrafi przyprawić o zawrót głowy. Sytuacja jest gorsza, gdy przepisywane leki nie są refundowane. Niejednokrotnie chorzy rezygnują z kupowania leków, bo zwyczajnie ich na nie nie stać. Rozwiązaniemmogą być zamienniki (odpowiedniki) leków. Zamienniki są najczęściej tańsze od leku oryginalnego, przepisanego przez lekarza. Czy jednak zawsze możemy zdecydować się na zakup zamiennika? Czy leki te są równie skuteczne jak te z recepty? Czy zamienniki leków są bezpieczne?
Lek oryginalny, czyli lek referencyjny lub inaczej innowacyjny to lek, który został dopuszczony do obrotu po przejściu wielu badań i procedur. Konieczna jest pełna dokumentacja dotycząca wyników badań in vitro, nieklinicznych (na zwierzętach) i klinicznych (są to trzy etapy badań z udziałem ludzi). Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania leku musi mieć potwierdzenie w przeprowadzonych eksperymentach:
Wtedy może zostać zarejestrowany jako pierwszy lek z daną substancją czynną w określonej postaci farmaceutycznej i ze wskazaniami do stosowania. Jednocześnie podlega on ochronie patentowej przez cały okres badań oraz prze kilka lat od wejścia na rynek, może to być nawet 25 lat. Cały proces jest niezwykle pracochłonny, czasochłonny i kosztowny, dlatego cena leku oryginalnego jest najczęściej wyższa niż cena leków odtwórczych. Ponadto dopóki na rynku dostępny jest tylko jeden preparat z daną substancją, to producent może dowolnie ustalać cenę.
Zamiennik, czyli lek generyczny inaczej odtwórczy, to lek, który ma taki sam skład jakościowy i ilościowy pod względem substancji czynnej. Ma taką samą postać oraz ma potwierdzoną badaniami biorównoważność wobec leku oryginalnego. Najważniejsze jest to, że zamiennik wywołuje dokładnie taki sam efekt terapeutyczny w organizmie co oryginał. Dla producenta wprowadzenie leku generycznego na rynek wiąże się jedynie z koniecznością przeprowadzenia badań biorównoważności, nie musi on prowadzić badań nieklinicznych i klinicznych, a co za tym idzie trwa to znacznie krócej i generuje niższe koszty, niż zarejestrowanie leku innowacyjnego. Stąd zamienniki bywają nawet kilkukrotnie tańsze od oryginałów.
Wydawałoby się, że skoro lek oryginalny i lek generyczny są biorównoważne, to można je dowolnie zamieniać. Jednak niektórych leków nie powinniśmy zamieniać bez konsultacji z lekarzem, w szczególności dotyczy to:
Lek generyczny różni się od leku innowacyjnego:
Farmaceuta ma obowiązek poinformować pacjenta o możliwości wykupienia tańszego odpowiednika, ale to pacjent podejmuje decyzję o tym, jaki lek chce wykupić. Jeśli jednak lekarz, przepisując receptę, przy danym leku zamieści adnotację „nie zamieniać” oznacza to, że farmaceuta nie może wydać pacjentowi zamiennika, nawet na jego wyraźne żądanie. Lekarz przepisując pacjentowi leki, bierze pod uwagę wiele czynników, dlatego może podjąć decyzję o tym, żeby pacjent zażywał dokładnie te leki, które znalazły się na recepcie.
Korzystając z możliwości kupowania tańszych odpowiedników leków, należy zachować rozwagę i nie wybierać za każdym razem innego preparatu, ponieważ ze względu na zawartość rozmaitych substancji pomocniczych, może dojść do różnych reakcji w naszym organizmie. Jeśli jednak lekarz nie widzi przeciwwskazań, można skorzystać z zamiennika leku.
