Jakie są objawy duru brzusznego? Jakie czynniki wywołują chorobę? Czy można wyleczyć dur brzuszny? Kto powinien się zaszczepić? Sprawdź najważniejsze informacje!
Dur brzuszny (łac. typhus abdominalis), zwany też tyfusem, jest chorobą zakaźną wywołaną przez pałeczki jelitowe Salmonella enterica (serotyp Typhi), które zaliczamy do bakterii gram-ujemnych. W dostępnych opracowaniach patogeny te są zazwyczaj opisywane po prostu jako Salmonella typhi.
Dur brzuszny to ogólnoustrojowa zakaźna choroba bakteryjna, która każdego roku jest diagnozowana co najmniej u kilkunastu milionów osób na całym świecie.
Choroba ma często gwałtowny i dramatyczny przebieg, a około dwieście tysięcy pacjentów umiera w wyniku ciężkiego przebiegu zakażenia. W grupie ryzyka znajdują się szczególnie dzieci oraz osoby z obniżoną odpornością.
Dur brzuszny jest głównie odnotowywany w ubogich krajach, których położenie geograficzne związane jest z gorącym i wilgotnym klimatem.
Ryzyko zachorowania zwiększa niski poziom sanitarny oraz brak odpowiednich zasad higieny osobistej, dlatego zwyczajowo dur brzuszny nazywany jest chorobą brudnych rąk.
W prewencji zachorowań ważne jest korzystanie z dostępnych szczepień ochronnych oraz przestrzeganie zasad prawidłowej higieny osobistej. W trakcie przebywania na terenach endemicznych konieczne jest przygotowywanie posiłków w odpowiednich warunkach sanitarnych oraz spożywanie czystej wody, pochodzącej ze sprawdzonego źródła.
W naszym kraju dur brzuszny jest sporadycznie diagnozowany u podróżnych powracających z terenów endemicznych, jednak zdecydowanie nie jest to choroba charakterystyczna dla naszej szerokości geograficznej.
Warto wspomnieć, że w Polsce regularnie publikowany jest raport dotyczący zachorowań na wybrane choroby zakaźne, który przygotowuje Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH - PIB, Departament Przeciwepidemiczny i Ochrony Sanitarnej Granic GIS.
Dostępne dane statystyczne potwierdzają, że w Polsce w 2022 roku dur brzuszny odnotowano u 3 pacjentów, podczas gdy w roku poprzednim (2021) nie stwierdzono żadnego przypadku. W bieżącym roku, czyli w okresie od 1 stycznia do 15 czerwca 2023, dur brzuszny potwierdzono już u 2 pacjentów.
Dur brzuszny występuje endemicznie na terenie:
Ze względu na możliwość łatwego i szybkiego podróżowania, dur brzuszny stanowi poważny problem zdrowotny na całym świecie, zwłaszcza u osób podróżujących do krajów takich jak:
Obie choroby mają podłoże bakteryjne i są wywoływane przez bakterie z rodzaju Salmonella, przy czym salmonelloza jest powodowana przez serotypy inne niż Typhi oraz Paratyphi, które są odpowiedzialne za dur brzuszny i paradury.
Rezerwuarem pałeczek jelitowych wywołujących dur brzuszny jest człowiek i jego wydaliny (np. kał, mocz), natomiast w przypadku salmonellozy do rozwoju choroby dochodzi nie tylko w wyniku kontaktu z osobą zakażoną, ale także po spożyciu pokarmu zanieczyszczonego odchodami zainfekowanych zwierząt (np. jaja, mleko, mięso).
W naszej szerokości geograficznej salmonelloza występuje zdecydowanie częściej niż dur brzuszny, co ma odzwierciedlenie w oficjalnych danych. W 2022 roku w Polsce zdiagnozowano 3 przypadki duru brzusznego, natomiast w tym samym czasie salmonellozę potwierdzono łącznie u 6546 pacjentów (w tym jako zatrucie pokarmowe - 6221 przypadków, jako posocznica - 192 przypadki oraz jako inne zakażenia pozajelitowe - 133 przypadki).
