Krymsko-kongijska gorączka krwotoczna (CCHF) - co to za choroba? Jakie są jej objawy? Czy jest dostępne skuteczne leczenie CCHF? Czy można się zaszczepić na krymsko-kongijską gorączkę krwotoczną? Gdzie występuje choroba i jak się można zarazić? Sprawdź! Oto najważniejsze informacje!
Krymsko-kongijska gorączka krwotoczna (CCHF, ang. Crimean–Congo hemorrhagic fever) to choroba wirusowa, która jest przenoszona przez kleszcze.
Po raz pierwszy wykryto ją w 1944 roku na Półwyspie Krymskim, po czym w 1956 roku odnotowano podobne objawy u pacjentów w Kongo Belgijskim. W efekcie odkryta choroba została określona jako “krymsko-kongijska”, a jej monitorowanie jest aktualnie ważnym celem Światowej Organizacji Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO).
Krymsko-kongijska gorączka krwotoczna jest notowana przede wszystkim na terenie Afryki, w krajach azjatyckich, na Bliskim Wschodzie oraz w południowo-wschodniej Europie. Zmieniający się klimat i powszechna możliwość podróżowania sprawiają jednak, że choroba stanowi poważne zagrożenie zdrowia publicznego na coraz większym obszarze, co wymusza konieczność szerzenia wiedzy i prowadzenia kampanii informacyjnych dotyczących tej poważnej gorączki krwotocznej.
Czynnikiem etiologicznym krymsko - kongijskej gorączki krwotocznej są wirusy z rzędu Bunyavirales, których wektorem są kleszcze z rodzaju Hyalomma.
Najczęściej występującym przedstawicielem jest kleszcz afrykański (Hyalomma marginatum), zwany też kleszczem wędrownym lub kleszczem gigantem. Gatunek ten jest popularnie określany jako “monster tick”, co podkreśla jego rozmiar oraz udział w przenoszeniu chorób wirusowych, stanowiących poważne zagrożenie dla ludzi i zwierząt.
Innym znanym gatunkiem kleszcza przenoszącego wirusa CCHF jest Hyalomma lusitanicum, który występuje przede wszystkim na terenie Europy Południowo-Zachodniej oraz Afryki Północnej.
Rezerwuarem wirusa są domowe zwierzęta gospodarskie oraz dzikie kręgowce, szczególnie ptaki.
Wirus krymsko - kongijskej gorączki krwotocznej (wirus CCHF) ma wielkość od 80 do 100 nm oraz posiada genom w postaci jednoniciowego RNA, który jest podzielony na trzy segmenty:
Patogen charakteryzuje się wysoką różnorodnością genetyczną, co poskutkowało wyróżnieniem siedmiu genotypów wirusa (genotypy I–VII).
Warto wspomnieć, że wirus staje się nieaktywny pod wpływem następujących czynników:
Do zarażenia człowieka może dojść poprzez:
Okres wylęgania wynosi kilka dni (zwykle od 1 do 3 dni) w przypadku ukąszenia przez zainfekowanego kleszcza lub nawet do 7 dni po kontakcie z zainfekowanym materiałem biologicznym pochodzącym od człowieka lub zwierzęcia.
Wirusy CCHF zarażają komórki gospodarza na drodze endocytozy zależnej od klatryny, która jest białkiem uczestniczącym w przekazywaniu informacji w komórce. Patogeny namnażają się najpierw w komórkach nabłonka naczyniowego, komórkach dendrytycznych oraz makrofagach, po czym atakują węzły chłonne i narządy wewnętrzne (głównie wątrobę i śledzionę). Dochodzi do intensywnej produkcji cytokin prozapalnych oraz zwiększonej przepuszczalności naczyń krwionośnych. Najpoważniejszym skutkiem jest niewydolność wielonarządowa oraz wstrząs, który niestety może prowadzić do śmierci.
Objawy choroby obejmują między innymi:
Niestety krymsko - kongijska gorączka krwotoczna w wielu przypadkach ma ciężki przebieg i jest obarczona wysokim ryzykiem zgonu. Według danych udostępnionych przez WHO, wskaźnik śmiertelności wynosi od 10- do 40%.
Diagnostyka krymsko - kongijskiej gorączki krwotocznej obejmuje wywiad lekarski oraz następujące badania:
W badaniach laboratoryjnych występuje:
W leczeniu kluczowe jest zadbanie o prawidłową gospodarkę wodno-elektrolitową u pacjenta. W przypadku występowania gorączki można podawany jest paracetamol.
Do pozostałych stosowanych leków zaliczamy:
Powrót do zdrowia trwa od około 20 dni do roku.
Do chwili obecnej na rynku nie ma dostępnej szczepionki chroniącej przed krymsko - kongijską gorączką krwotoczną, jednak trwają intensywne prace badawcze w tym kierunku.
Miejsca endemicznego występowania choroby obejmują:
Oprócz krajów afrykańskich, chorobę zgłosiły także następujące państwa:
Warto podkreślić, że aktualnie krymsko - kongijska gorączka krwotoczna jest odnotowywana na coraz bardziej rozległych obszarach, co jest efektem zjawisk takich jak:
W Polsce do tej pory nie odnotowano żadnego przypadku choroby wywołanej przez wirusa CCHF, natomiast analizowana jest sytuacja związana z występowaniem kleszczy afrykańskich w naszym kraju (dotychczas fakt ten nie został oficjalnie potwierdzony).
