*Produkty na liście rezerwacji leków na receptę:
Przejdź do rezerwacji
Orlistat

Orlistat. Czym jest orlistat (tetrahydrolipostatyna) i jak działa? Kiedy na odchudzanie zaleca się lek orlistat?

Orlistat (tetrahydrolipostatyna) jest obecnie najstarszym i najdłużej zarejestrowanym lekiem na otyłość.

W ujęciu chemicznym stanowi tetrahydrolipostatynę, która nie jest wchłaniana w organizmie człowieka.

Został zatwierdzony przez Europejską Agencję Leków (ang. European Medicines Agency, EMA) oraz jest zarejestrowany do stosowania w Polsce.

Lek jest przeznaczony dla pacjentów z nadwagą (BMI ≥ 28) lub otyłością (BMI ≥ 30). Podczas przyjmowania orlistatu konieczne jest przestrzeganie odpowiedniej diety o obniżonej kaloryczności.

Jak działa orlistat? Dlaczego może być stosowany do leczenia otyłości?

Mechanizm działania orlistatu jest oparty na inhibicji lipaz, które są enzymami trawiącymi tłuszcze. Warto jednak podkreślić, że lek nie ma wpływu na mechanizmy regulacji głodu i uczucia sytości.

Orlistat działa w przewodzie pokarmowym, gdzie hamuje rozkład i wchłanianie lipidów, w tym przede wszystkim triacylogliceroli (tzw. tłuszcze właściwe), które stanowią główny tłuszcz pochodzący z pokarmu.

Oszacowano, że stosowanie orlistatu pozwala na obniżenie wchłaniania tłuszczów nawet na poziomie 30%, co bezpośrednio przekłada się na zmniejszoną ilość przyjmowanych kalorii. W efekcie niestrawiony tłuszcz jest wydalany w niezmienionej postaci wraz z kałem (od 24 do 48 godzin po podaniu dawki leku).

Czy orlistat jest bezpieczny?

Orlistat jest lekiem wydawanym na receptę w celu leczenia nadwagi i otyłości u osób z min. BMI ≥ 28. Uważany za lek bezpieczny, jednak należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarskich.

Po 12 tygodniach stosowania orlistatu u pacjenta powinna nastąpić redukcja masy ciała na poziomie co najmniej 5%. Jeśli efekt ten nie został osiągnięty, należy zaprzestać przyjmowanie leku i skonsultować się z lekarzem w celu zmiany planu leczenia otyłości.

Jak długo działa orlistat?

Orlistat nie jest wchłaniany w organizmie. Po przejściu przez układ pokarmowy jest wydalany wraz z kałem, natomiast niewielkie ilości metabolitów orlistatu (M1 i M3) są usuwane wraz z żółcią.

Określono, że po upływie od 3 do 5 dni orlistat jest całkowicie usuwany z organizmu człowieka.

Warto podkreślić, że orlistat nie obniża trwale aktywności enzymu trawiącego tłuszcze. Efekt zmniejszonego wchłaniania lipidów jest obserwowany jedynie w trakcie stosowanej farmakoterapii, natomiast po zaprzestaniu przyjmowania leku, aktywność lipaz (enzymów trawiących tłuszcze) wraca do normy.

Jak prawidłowo przyjmować orlistat?

Lek powinien być przyjmowany ściśle według zaleceń lekarza oraz zgodnie z informacjami zawartymi w ulotce leki.

Najczęściej zaleca się dawkę trzy raz dziennie po 1 kapsułce (120 mg).

Orlistat może być stosowany:

  • bezpośrednio przed posiłkiem,
  • w czasie posiłku,
  • w czasie maksymalnie do 1 godziny po posiłku.

W przypadku pominięcia posiłku lub spożywania posiłku beztłuszczowego, nie należy przyjmować pominiętej dawki leku.

Lek nie powinien być przyjmowany wraz z preparatami witaminowymi, ponieważ orlistat zaburza wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Kto nie powinien stosować orlistatu?  

Orlistat to lek przeznaczony do leczenia nadwagi i otyłości, a o jego stosowaniu decyduje lekarz.

Należy pamiętać, że istnieją grupy pacjentów, u których nie powinien być stosowany lub konieczne jest zachowanie szczególnej ostrożności.

Lek nie powinien być stosowany:

  • u pacjentów chorujących na padaczkę (orlistat zmniejszenie wchłaniania leków przeciwpadaczkowych),
  • u osób z BMI niższym niż 28,
  • w przypadku wystąpienia nadwrażliwości na jakikolwiek składnik leku,
  • u pacjentów z zespołem złego wchłaniania,
  • u osób stosujących cyklosporyny (lek o działaniu immunosupresyjnym),
  • u kobiet ze zdiagnozowaną cholestazą,
  • u kobiet ciężarnych i karmiących piersią,
  • należy zachować ostrożność w stosowaniu leku u osób z cukrzycą (konieczna jest ścisła kontrola leczenia przeciwcukrzycowego),
  • warto pamiętać, że orlistat może zaburzać wchłanianie środków antykoncepcyjnych,
  • lek może zmniejszać wchłanianie leków przeciwretrowirusowych stosowanych u osób zakażonych HIV,
  • nie są dostępne dane co do bezpieczeństwa stosowania orlistatu u pacjentów z niewydolnością nerek i wątroby,
  • nie zaleca się podawania leku dzieciom oraz osobom starszym.

Warto też pamiętać, że orlistat działa niekorzystnie na wchłanianie witamin A, D, E i K (witaminy rozpuszczalne w tłuszczach). W trakcie terapii należy spożywać właściwą porcję warzyw i owoców, a u niektórych pacjentów może być konieczne wprowadzenie odpowiedniej suplementacji.

Czy orlistat jest wydawany na receptę?

Orlistat jest substancją czynną zawartą w preparatach naodchudzanie, a o ich przyjmowaniu powinien decydować lekarz.

Lek orlistat jest dostępny w następującej postaci:

  • jako lek wydawany na receptę (preparat zawierający 120 mg orlistatu w kapsułce),
  • jako lek wydawany bez recepty (OTC, ang. Over The Counter), który zawiera 60 mg substancji czynnej.

Jakie działania niepożądane mogą wystąpić podczas stosowania orlistatu?

 W czasie stosowania orlistatu możliwe jest wystąpienie działań niepożądanych, do których zaliczamy między innymi:

  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe, np. gazy z wydzieliną, płynne lub tłuszczowe stolce, plamienie tłuszczowe,
  • ból brzucha,
  • ból głowy,
  • zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych,
  • zakażenie dróg moczowych,
  • hipoglikemia,
  • zmęczenie,
  • grypa,
  • nieregularne miesiączki,
  • stany lękowe.

Orlistat może wchodzić w interakcje z lekami takimi jak

  • warfaryna,
  • cyklosporyna,
  • lewotyroksyna,
  • leki stosowane w leczeniu HIV,
  • leki stosowane w leczeniu depresji i zaburzeń lękowych,
  • leki przeciwpadaczkowe,
  • akarboza.

Nie wykazano wpływu orlistatu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.

Pamiętajmy, że występujące działania niepożądane mogą być zgłaszane do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Wszelkie wątpliwości dotyczące stosowania orlistatu powinny być skonsultowane z lekarzem lub farmaceutą.

Bibliografia

  • Anglart, G., Dominiak, K., & Dettlaff, K. (2022). Farmakologiczne leczenie otyłości. Farm Pol, 78(11), 654-666.
  • Buniowska, H., Butrym, M., Kuśpiel, K., & Mielczarek, M. (2023). Przegląd leków stosowanych w terapii otyłości. Innowacje w medycynie, 83-99.
  • Olszanecka-Glinianowicz, M., Mazur, A., Chudek, J., Kos-Kudła, B., Markuszewski, L., Dudek, D., ... & Tomiak, E. (2023). Obesity in Adults: Position Statement of Polish Association for the Study on Obesity, Polish Association of Endocrinology, Polish Association of Cardiodiabetology, Polish Psychiatric Association, Section of Metabolic and Bariatric Surgery of the Association of Polish Surgeons, and the College of Family Physicians in Poland. Nutrients, 15(7), 1641.
  • Suliburska, J., Bogdański, P., Król, E., Staniek, H., Wójciak, R. W., Marcinek, K., Krejpcio, Z.& Pupek-Musialik, D. (2014). Wpływ długoterminowej terapii orlistatem na masę ciała, ciśnienie tętnicze krwi oraz wybrane parametry biochemiczne krwi osób otyłych The influence of long-term on body mass, blood pressure and selected biochemical parameters in obese people. Farmacja Współczesna, 7, 117-120.
  • Stanowisko Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na otyłość (2022). Medycyna praktyczna - wydanie specjalne. 
  • https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=635 (data dostępu 7.03.2024)
  • https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/orlistat  (data dostępu 7.03.2024)
Udostępnij:

Autor Ewa Fiedorowicz Zobacz profil
Doktor nauk biologicznych w specjalności biochemia, biolog molekularny, aktywny nauczyciel akademicki i promotorka wielu prac dyplomowych, popularyzatorka nauki. Autorka i współautorka licznych prac naukowych publikowanych w międzynarodowych czasopismach. Przedmiotem jej zainteresowań są zagadnienia z zakresu biochemii medycznej, w tym nadwrażliwości pokarmowej. Pasjonatka wykorzystywania technik immunoenzymatycznych i hodowli komórek in vitro w badaniach naukowych.
Następna porada
Kąpiel a skóra atopowa (atopia). Jakie preparaty stosować do mycia skóry atopowej? Czytaj więcej