Złamanie. Co stosować na złamanie kości? Jaka suplementacja może wspomóc gojenie kości? Sprawdź!

Złamania kości leczone są przede wszystkim poprzez unieruchomienie. Jednak zdrowa dieta i odpowiednia suplementacja mogą również przyczynić się do prawidłowego gojenia kości. Jak wspomóc proces gojenia kości? Co stosować po złamaniu? Przeczytaj!

Złamania kości mogą występować na skutek wielu różnych przyczyn z czego najważniejsze to:

• urazy (wypadki, upadki),
• choroby towarzyszące (głównie osteoporoza).

To czy złamanie wystąpi u danej osoby zależy także od wielu czynników:

• wieku (u osób starszych ryzyko złamań jest większe ze względu na zmniejszającą się gęstość kości),
• diety (mało urozmaicona dieta, a także dieta uboga w wapń, witaminę D czy magnez może predysponować do złamań),
• palenia papierosów (ryzyko złamań u palaczy jest większe, a gojenie przebiega wolniej),
• stanu hormonalnego pacjenta, na przykład spadku stężenia estrogenów.

Złamanie kości leczy się przede wszystkim poprzez odpowiednie unieruchomienie miejsca złamania, a więc zastosowanie:

• opatrunku gipsowego,
• opatrunku szynowego (gips + bandaż),
• opatrunku z tworzyw sztucznych (orteza).

Jeśli doszło do przemieszczenia kości podczas złamania wówczas oprócz unieruchomienia wymagane jest także nastawienie. Jeśli odłamy kości nadal są niestabilne, wówczas konieczne jest drutowanie poprzez założenie drutu Kirschnera, który unieruchamia odłamy. Czasami wymagana jest operacja.

Czy jednak sami poprzez zmianę diety czy suplementację możemy w jakikolwiek sposób wpłynąć na proces gojenia kości?

Do złamań patologicznych dochodzi najczęściej u osób, cierpiących na osteoporozę.

Odpowiednia dieta bogata w wapń, a także regularne ćwiczenia fizyczne pozwalają jednak uniknąć tej choroby, polegającej na utracie gęstości mineralnej kości.

Różnorodna i odpowiednio zbilansowana dieta to podstawa podczas gojenia złamań kości. Niektóre witaminy i minerały są szczególnie ważne dla zdrowia naszych kości.

Witamina D, czyli tak zwana “witamina słońca” powstaje w naszym organizmie podczas syntezy skórnej, gdy wystawiamy nasze ciało na działanie promieni słonecznych. Niestety przeważnie w okresie między wrześniem a kwietniem produkcja witaminy D spada, ponieważ ekspozycja na słońce nie jest już tak intensywna. Niedobór witaminy D wpływa nie tylko na nasze samopoczucie i odporność, ale także na zdrowie naszego układu mięśniowo-szkieletowego.

Podstawową rolą witaminy D jest regulacja homeostazy wapnia i fosforanów. Kalcytriol, czyli biologicznie aktywna forma witaminy D poprzez wpływ na utrzymanie odpowiedniego stężenia wapnia, umożliwia prawidłowe działanie układu kostnego.

Witamina D występuje naturalnie w takich produktach jak:

• ryby,
• żółtka jaj,
• mleko,
• sery dojrzewające.

Wykazano jednak, że nawet dieta bogata w witaminę D pokrywa tylko około 20% zapotrzebowania na tą witaminę. To zdecydowanie za mało zwłaszcza dla prawidłowego gojenia kości po złamaniu.

Wapń to pierwiastek, będący głównym składnikiem kości. Nic zatem dziwnego, że jego niedobór może prowadzić do osteoporozy i w konsekwencji złamań kości.

Do najlepszych źródeł wapnia należą:

• mleko i produkty mleczne takie jak:
  • sery,
  • jogurty,
  • twarożki
• jarmuż,
• tofu,
• brokuł.

Na rynku dostępny jest również lek na receptę, który przepisywany jest pomocniczo po złamaniach kości. W swoim składzie zawiera kompleks osseiny i hydroksyapatytu, a więc wapń i fosfor w odpowiednich proporcjach. Kompleks ten wchłaniany jest z jelit powoli, dzięki czemu nie dochodzi do nagłych wahań poziomu wapnia w porównaniu z preparatami zawierającymi sole tego pierwiastka.

Widzimy zatem, że do zdrowych kości i zębów potrzebujemy zarówno witaminy D jak i wapnia. Jeśli jednak spożywamy wystarczająco dużo produktów bogatych w wapń, jego suplementacja podczas złamania nie jest zazwyczaj konieczna.

Odwrotnie jest jednak z witaminą D. Przebywając na słońcu codziennie przynajmniej przez 15 minut z odkrytymi przedramionami i podudziami w godzinach od 10.00 do 15.00 w okresie od maja do września i nie smarując się kremami z filtrem suplementacja witaminy D nie jest konieczna. Jednak bądźmy szczerzy, czy naprawdę przy złamaniu jakiejkolwiek kości jesteśmy w stanie spełnić powyższe warunki? Jeśli nie wówczas kłania się odpowiednia suplementacja.

Suplementacja wapnia jest natomiast kwestią sporną. W niektórych badaniach wykazano, że zwiększone spożycie tego pierwiastka zmniejsza ryzyko złamania szyjki kości udowej. Mogłoby się zatem wydawać, że zwiększona podaż wapnia przyspieszy procesy kościotworzenia podczas złamania. W innych badaniach wykazano brak korelacji między spożyciem wapnia, a ryzykiem złamań szyjki kości udowej. Kwestia suplementacji wapnia podczas złamania, a także w profilaktyce złamań jest zatem niejasna. Pamiętajmy jednak, że zwiększenie spożycia produktów bogatych w ten pierwiastek podczas złamań kości na pewno nam nie zaszkodzi, a może jedynie wspomóc proces gojenia kości.

Niedobór witaminy D przyczynia się jednak do zmniejszenia wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego i prowadzi do osteolizy, czyli rozpadu kości. Brak tej witaminy może zatem spowolnić proces gojenia kości.

Rola witaminy K2 w przyspieszeniu gojenia kości po złamaniu jest również kwestią sporną. Z jednej strony niektóre badania wykazały, że suplementacja witaminą K2:

• pozytywnie wpływa na procesy kościotworzenia,
• zapobiega utracie masy kostnej u osób z osteoporozą,
• poprawia gojenie złamań kości,
• hamuje resorpcję kości,
• działa ochronnie na metabolizm kości.

Niestety wiele z tych działań nie poparto randomizowanymi, kontrolowanymi badaniami klinicznymi, dlatego udział witaminy K2 w profilaktyce złamań i gojeniu złamań kości nie został do końca wyjaśniony. Mimo tego witamina K2 jest obecnie stosowana w praktyce klinicznej, a nawet łączona z terapią wapniem i witaminą D.

W przypadku złamania nie zaszkodzi jednak wzbogacić naszą dietę o źródła witaminy K2 takie jak:

• mięso,
• przetwory mleczne, zwłaszcza fermentowane,
• jaja.

Co ciekawe najwięcej witaminy K2 znajduje się w tak zwanym natto, czyli japońskiej potrawie powstałej na skutek fermentacji soi.

Magnez jest jednym z najważniejszych pierwiastków, biorących udział w wielu procesach zachodzących w naszym organizmie. Okazuje się, że ma on także wpływ na układ kostny:

• działa ochronnie na szkielet,
• wpływa na metabolizm wapnia,

a jego niedobór może prowadzić do:

• zwiększonego uwalniania wapnia z kości,
• zmniejszonej aktywności osteoblastów,
• osteopenii (obniżonej gęstości mineralnej kości),
• zwiększonej łamliwości kości.

Co więcej potwierdzono, że kobiety z osteoporozą wykazywały niższy poziom magnezu w surowicy oraz w istocie gąbczastej kości biodrowej niż kobiety zdrowe.

O witaminie C słyszymy przeważnie w kontekście poprawy odporności czy leczenia przeziębienia i chociaż te działania nie zostały jednoznacznie potwierdzone, witamina C jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych witamin na świecie. Okazuje się, że ta substancja może także przyspieszyć proces tworzenia kości poprzez:

• działanie przeciwutleniające (witamina C jest antyoksydantem),
• zwiększenie namnażania i różnicowania osteoblastów, czyli komórek kościotwórczych.

Wyniki badań są jednak również niejednoznaczne i nie można jak dotąd określić konkretnej dawki czy drogi podawania witaminy C w leczeniu złamań kości.

Mimo, że nadal niewiele wiemy o roli suplementacji w procesie gojenia kości, wpływ nikotyny na procesy kościotworzenia jest jasny:

Nikotyna hamuje proces namnażania osteoblastów!

Ze względu na to, że podczas palenia dochodzi do powstawania wolnych rodników, witamina C, która jest ich zmiataczem może wpłynąć pozytywnie na procesy gojenia złamań kości u palaczy. Warto także przypomnieć, że zapotrzebowanie na witaminę C u palaczy jest wyższe niż u osób niepalących.

Badacze ciągle poszerzają grupę substancji, które mogą mieć wpływ na proces gojenia złamań kości u ludzi. Do innych substancji, które mogą przyczynić się do przyspieszenia tego procesu, choć wymagają więcej badań zaliczamy:

• L-argininę,
• kolagen,
• miedź,
• cynk,
• witamina B12.

• Charakterystyka Produktu Leczniczego Osteogenon.
• Karpouzos A., Diamantis E., Farmaki P., Savvanis S., Troupis T., Nutritional Aspects of Bone Health and Fracture Healing, J Osteoporos., 2017.
• Wang B., Tang J., Weng S., Chen L., Wu Z., Xie Z., Yang L., Is vitamin K2 a treatment choice for atypical femoral fractures in patients with secondary osteoporosis?, J Int Med Res., 2021.
• Barrios-Garay K., Toledano-Serrabona J., Gay-Escoda C., Sánchez-Garcés M.Á., Clinical effect of vitamin C supplementation on bone healing: A systematic review, Med Oral Patol Oral Cir Bucal., 2022.
• Canintika A.F., Dilogo I.H., Putera G.U., Yafidy M., Oral L-arginine supplementation for fracture healing: a systematic review of preclinical studies, Acta Orthop Belg. 2022.
• Song Y., Xu L., Jin X., Chen D., Jin X., Xu G., Effect of calcium and magnesium on inflammatory cytokines in accidentally multiple fracture adults: A short-term follow-up, Medicine (Baltimore), 2022.
• Złamanie, https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/165537,zlamanie [dostęp: 07.01.2024].