Badanie ogólne moczu – jak się przygotować i co warto wiedzieć? Sprawdź!

Badanie ogólne moczu to jedno z najczęściej zlecanych badań laboratoryjnych. Pozwala ono wykryć nie tylko choroby dróg moczowych czy nerek, ale służy również do diagnostyki chorób cywilizacyjnych, np. cukrzycy. Jak przygotować się do badania ogólnego moczu? Kiedy wynik jest nieprawidłowy?

Badanie ogólne moczu należy do podstawowych badań laboratoryjnych i warto poddawać mu się profilaktycznie co roku. Wykonuje się je także kontrolnie w ramach badań pracowniczych, u kobiet w ciąży oraz u pacjentów chorujących na cukrzycę, otyłość, nadciśnienie oraz inne choroby cywilizacyjne. Lekarz może zlecić badanie również po to, by sprawdzić, jak działają Twoje nerki i wykluczyć potencjalne choroby.

Wskazaniami do wykonania badania moczu są też następujące dolegliwości:

●      ból brzucha,

●      pieczenie lub ból w trakcie oddawania moczu,

●      częste parcie na pęcherz,

●      uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza,

●      wielomocz (częste oddawanie moczu),

●      częstomocz (oddawanie większych ilości moczu),

●      pienienie się moczu,

●      nykturia (częste nocne oddawanie moczu),

●      krwiomocz,

●      ból w odcinku lędźwiowym,

●      nudności i wymioty,

●      gorączka o nieznanym pochodzeniu.

1. Dzień przed pobraniem moczu kup odpowiedni pojemnik. W przypadku badania ogólnego moczu wystarczy pojemnik niejałowy, który jest dostępny w każdej aptece. Jeśli natomiast wykonujesz posiew moczu – konieczny będzie pojemnik jałowy.
2. Tuż przed pobraniem moczu dokładnie umyj ręce ciepłą wodą z mydłem. Następnie umyj okolice intymne (nie używaj jednak do tego żadnych preparatów myjących) i osusz je jednorazowym ręcznikiem. Dzięki temu podczas porannej toalety w okolice ujścia cewki moczowej nie dostaną się żadne bakterie.
3. Aby wynik badania był miarodajny, pobierz mocz z porannej mikcji. Czym różni się mocz zgromadzony w pęcherzu przez całą noc od tego, który zbiera się w nim w ciągu dnia? Chodzi o jego zagęszczenie, a tym samym większą zawartość składników do badania. Dzięki temu istnieje większa szansa na wykrycie nieprawidłowości.
4. Mocz powinien być pobrany ze środkowego strumienia - wystarczy 50–100 ml. Nie wolno przelewać go np. z nocnika.
5. Z pobraną próbką moczu udaj się jak najszybciej do laboratorium. Jeśli nie jest to możliwe, umieść pojemnik z moczem w lodówce i w jak najkrótszym czasie zanieś go do zbadania.

Zanim oddasz mocz do badania, pamiętaj o kilku zasadach:

●      Na parametry moczu mogą wpłynąć niektóre leki. Jeśli przyjmujesz je codziennie, przed badaniem skonsultuj się z lekarzem.

●      Przed pobraniem moczu unikaj większego wysiłku fizycznego oraz żywności, która może zmienić barwę moczu (np. buraki, jagody).

●      Wstrzymaj się z oddaniem próbki podczas menstruacji, tuż przed nią lub tuż po niej.

●      Na przynajmniej dobę przed oddaniem próbki zrezygnuj z aktywności seksualnej.

Pobieranie moczu u małych dzieci i niemowląt może być trudniejsze niż w przypadku osób dorosłych. Ponieważ maluchy zwykle oddają mocz do pieluszki i jeszcze nie potrafią sygnalizować swoich potrzeb, możesz pobrać mocz na dwa sposoby. Ale zanim się do tego zabierzesz, umyj okolice intymne dziecka ciepłą wodą. Następnie osusz krocze jednorazowym ręcznikiem.

U dzieci, podobnie jak u dorosłych, mocz do badania powinno się pobierać rano. Idealny moment to ok. 20 minut po porannym karmieniu. Jedną z metod pobierania moczu jest “łapanie” go do niejałowego pojemnika. W tym celu połóż dziecko na macie lub posadź go sobie na kolanach i czekaj, aż maluch zacznie oddawać mocz. Wówczas musisz wykazać się refleksem i jak najszybciej podstawić pojemnik, by pobrać mocz ze środkowego strumienia.

Drugim sposobem jest zebranie moczu do foliowego woreczka przyklejanego do skóry lub specjalnej pieluszki diagnostycznej. Przed użyciem przeczytaj instrukcję danego produktu, ponieważ nie każdy jest przeznaczony np. do posiewu moczu.

Pobranie moczu to jedno, a nakłonienie dziecka do jego oddania – drugie. Aby przyspieszyć oddanie moczu, możesz puścić wodę z kranu lub zamoczyć stopy dziecka w chłodnej wodzie.

WSKAZÓWKA! Do badania moczu wystarczy około 50–100 ml! 

Nieprawidłowe wyniki badania moczu mogą świadczyć np. o infekcji układu moczowego. Jednym z kluczowych wskaźników w badaniu moczu jest jego odczyn. Prawidłowy odczyn jest kwaśny. Zasadowy odczyn moczu może sugerować m.in. przewlekłe zakażenia dróg moczowych.

Z kolei zbyt niska gęstość moczu (poniżej 1,023)  może wskazywać na niewydolność nerek. Przyczyną dużej gęstości moczu (od 1,030 wzwyż) może być odwodnienie lub występowanie glukozy. Ten składnik nie powinien się pojawić w prawidłowym moczu. Jego obecność może świadczyć o cukrzycy.

Mocz nie powinien zawierać również białka. Jeśli wystąpi, może wskazywać na choroby dróg moczowych, nerek, układu krążenia, krwi, gorączkę lub duży wysiłek fizyczny.

Barwniki żółciowe w moczu mogą informować nas o chorobach wątroby i dróg żółciowych, a ciała ketonowe – o cukrzycy lub wielogodzinnej głodówce.

Większa liczba erytrocytów może towarzyszyć krwiomoczowi, a leukocytów – zakażeniu układu moczowego, zapaleniu prostaty u mężczyzn, śródmiąższowemu zapaleniu nerek, a niekiedy nieprawidłowemu pobraniu moczu do badania.

W prawidłowym moczu nie powinny znajdować się wałeczki (lub tylko wałeczki szkliste). Ich obecność może świadczyć o gorączce, nadmiernym wysiłku fizycznym lub chorobie nerek.

W moczu zdrowych osób mogą natomiast pojawić się kryształy.

Poza obecnością powyższych składników podczas badania moczu zwraca się również uwagę na jego barwę i przejrzystość. Mocz zdrowej osoby jest klarowny i słomkowożółty. Nieprawidłowy mocz może mieć inną barwę lub być mętny.

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: 

• Badanie ogólne moczu a posiew moczu – czym się od siebie różnią?

  Badanie ogólne moczu służy do ogólnej oceny zdrowia pacjenta i rozpoznania ewentualnych zaburzeń. Wykonuje się je rutynowo m.in. kobiet w ciąży czy osób z chorobami przewlekłymi. Badanie ogólne moczu może wskazać, że w naszym moczu znajdują się bakterie lub inne patogeny. 
  Posiew moczu to bardziej szczegółowe badanie. Lekarz może zlecić je w przypadku podejrzenia zakażenia. Badanie wskazuje, jakie bakterie znajdują się w moczu. Na tej podstawie może zostać wdrożone odpowiednie leczenie.

• Jakie badania może zlecić lekarz, jeśli wyniki badania ogólnego moczu będą nieprawidłowe?

   

  Zależnie od wyniku lekarz może zlecić np. 
  - posiew moczu,
  - badanie poziomu kreatyniny we krwi,
  - badanie poziomu glukozy w moczu,
  - test na obecność krwi utajonej w moczu,
  - badanie poziomu elektrolitów,
  - USG nerek i układu moczowego.
• Czy trzeba być na czczo przed badaniem moczu?
  Nie. Do ogólnego badania moczu nie trzeba być na czczo. Ważniejsze jest, by nie oddawać moczu tuż po intensywnym wysiłku fizycznym lub w trakcie miesiączki.
• Jakie znaczenie ma „pierwszy poranny mocz”?
  Pierwszy poranny mocz jest najbardziej skoncentrowany i daje najbardziej miarodajne wyniki. Dlatego, jeśli to możliwe, najlepiej właśnie jego oddać do badania.
• Jak prawidłowo pobrać mocz do badania?
  Najpierw umyj okolice intymne, oddaj trochę moczu do toalety, a następnie „środkowy strumień” do jałowego pojemnika – to tzw. metoda „na środkowy strumień”.
• Czy można oddać mocz w domu i przynieść do przychodni?
  Tak, ale mocz musi być świeży – najlepiej dostarczony w ciągu 1–2 godzin. Powinien być przechowywany w chłodnym miejscu (np. lodówce, torbie izolacyjnej, ale nie wolno go mrozić).
• Czy miesiączka wpływa na wynik badania moczu?
  Tak – krew menstruacyjna może zafałszować wynik. Lepiej odłożyć badanie na kilka dni po zakończeniu miesiączki.

●      https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/51970,ogolne-badanie-moczu,

●      https://upacjenta.pl/badanie/mocz-badanie-ogolne,

●      https://www.alab.pl/badanie/posiew-moczu-9133,

●      https://www.medicover.pl/badania/moczu/,

●      https://www.synevo.pl/pobranie-moczu-do-badania-ogolnego/.