Szczepienie na krztusiec dla dorosłych – wszystko, co musisz o nim wiedzieć! [Szczepienia ochronne]

Krztusiec, znany także jako koklusz lub „100-dniowy kaszel”, wraca w Polsce i na świecie ze wzmożoną siłą. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu choroba ta była masowa i niosła ryzyko powikłań zagrażających życiu. Wprowadzenie szczepień znacznie ograniczyło zachorowania, jednak w ostatnich latach notuje się ich gwałtowny wzrost – w 2024 roku w Polsce odnotowano aż 30 tysięcy przypadków krztuśca.

Choć choroba kojarzy się głównie z małymi dziećmi, dotyczy także dorosłych, którzy mogą zarówno chorować, jak i przenosić zakażenie na niemowlęta. Z tego powodu tak ważne jest regularne odnawianie szczepienia przeciwko krztuścowi.

Odporność uzyskana dzięki szczepieniu w dzieciństwie nie trwa całe życie. Z biegiem lat stopniowo zanika, dlatego osoby dorosłe ponownie stają się podatne na zakażenie krztuścem.

Problem utraty odporności pogłębiają dwa czynniki:

• spadek liczby szczepień przypominających u dorosłych,
• ewolucja bakterii Bordetella pertussis, która zmniejsza skuteczność odpowiedzi immunologicznej.

W efekcie choroba szerzy się w populacji i stanowi szczególne zagrożenie dla dzieci i niemowląt, które nie zdążyły jeszcze otrzymać pełnego cyklu szczepień.

Krztusiec to bakteryjna choroba układu oddechowego wywoływana przez pałeczki krztuśca Bordetella pertussis. Bakterie te produkują toksyny uszkadzające nabłonek dróg oddechowych i wywołujące gęsty, lepki śluz. To właśnie on powoduje napady gwałtownego kaszlu, które mogą trwać nawet kilka miesięcy.

Krztusiec - objawy typowe

• napadowy kaszel z charakterystycznym głośnym wdechem,
• wymioty po atakach kaszlu,
• bezdechy, szczególnie u najmłodszych.

Objawy krztuśca u dorosłych

U dorosłych krztusiec przebiega często łagodniej niż u dzieci. Najczęściej objawia się jako przewlekły, męczący kaszel, który bywa mylony ze zwykłym przeziębieniem czy infekcją wirusową. Taki przebieg sprawia, że choroba jest trudna do rozpoznania, a osoba chora nieświadomie zaraża innych. Dlatego warto wykonać domowy test combo, aby wykluczyć choroby wirusowe.

Krztusiec jest szczególnie groźny dla niemowląt – połowa chorych dzieci do 6. miesiąca życia wymaga hospitalizacji, a część przypadków kończy się tragicznie. Dorośli, nawet z łagodnymi objawami, mogą być niestety źródłem zakażenia.

Szczepienie dorosłych ma więc podwójny sens:

• chroni zdrowie osoby zaszczepionej, zmniejszając ryzyko ciężkiego przebiegu,
• chroni innych, zwłaszcza najmłodszych i osoby z obniżoną odpornością.

Szczególnie zaleca się je:

• kobietom w ciąży (szczepienie bezpłatne i bezpieczne),
• osobom pracującym w ochronie zdrowia i edukacji,
• seniorom i pacjentom z chorobami przewlekłymi,
• osobom podróżującym do regionów o wysokim ryzyku epidemii.

Czy wiesz, co ile lat powtarzać szczepienie przeciwko krztuścowi?

Zgodnie z rekomendacjami, dorośli powinni przyjmować dawkę przypominającą szczepionki co 10 lat.

Szczepienie przeciwko krztuścowi podawane jest w formie pojedynczego wstrzyknięcia. Preparat jest dobrze tolerowany, a większość działań niepożądanych ma charakter łagodny i przemijający.

Szczepienie na krztusiec można wykonać w:

• placówkach medycznych,
• poradniach POZ,
• aptekach uczestniczących w programie szczepień ochronnych.

Tak. Najczęstsze działania niepożądane to ból, obrzęk i zaczerwienienie w miejscu wkłucia, a także krótkotrwała gorączka czy złe samopoczucie. Poważne reakcje poszczepienne (NOP) występują niezwykle rzadko i zwykle ustępują bez trwałych następstw.

Szczególną grupą są kobiety w ciąży. Szczepienie jest dla nich bezpłatne i rekomendowane, ponieważ zapewnia ochronę nie tylko matce, ale także dziecku – przeciwciała przechodzą przez łożysko i chronią niemowlę już od pierwszych dni życia, zanim zdąży ono przyjąć swoje pierwsze szczepienia.

• Czy dorosły może zachorować na krztusiec mimo szczepienia?

  Tak, ale przebieg choroby jest zwykle łagodniejszy, a ryzyko ciężkich powikłań znacznie mniejsze.

• Co ile lat trzeba powtarzać szczepienie przeciwko krztuścowi?

  Dawka przypominająca zalecana jest co 10 lat.

• Czy szczepienie przeciwko krztuścowi w ciąży jest bezpieczne?

  Tak, szczepienie w ciąży jest rekomendowane i bezpieczne – zapewnia ochronę matce i dziecku.

• Czy szczepienie przeciw krztuścowi można wykonać w w aptece?

  Tak, wybrane apteki prowadzą szczepienia ochronne dorosłych.

Krztusiec to choroba, która powróciła z dużą siłą i wciąż stanowi poważne zagrożenie. Regularne szczepienia przypominające u dorosłych to najskuteczniejsza metoda profilaktyki – chronią zdrowie, zmniejszają ryzyko ciężkich powikłań i pozwalają zatrzymać łańcuch zakażeń.

Szczepienie przeciwko krztuścowi można bezpiecznie i szybko wykonać w aptece lub przychodni. To prosty krok, który daje długotrwałą ochronę i jest inwestycją w zdrowie nas samych oraz naszych bliskich.