Czym jest jersinioza? Jakie są objawy choroby i jakie czynniki ją wywołują? Czy jersinioza jest niebezpieczna? Czy istnieją skuteczne leki? Oto najważniejsze informacje!
Jersinioza jest zakaźną chorobą odzwierzęcą wywoływaną przez bakterie Yersinia enterocolitica.
Najwięcej przypadków jersiniozy diagnozowanych jest w okresie zimowym.
Choroba najczęściej dotyczy dzieci do 4. roku życia, a jej dominującymi objawami są biegunka, gorączka i ból brzucha.
Yersinia enterocolitica to Gram-ujemne bakterie, które są zaliczane do katalazododatnich ziarniniako-przecinkowców. Ich materiał genetyczny jest złożony z plazmidu pYV oraz kolistego DNA, które ma postać superhelisy.
Yersinia enterocolitica są szeroko rozpowszechnione w środowisku. Występują przede wszystkim w umiarkowanej strefie klimatycznej i wykazują duże przystosowanie do warunków środowiska:
W ujęciu taksonomicznym bakterie Yersinia enterocolitica należą do rodziny Enterobacteriaceae.
W obrębie gatunku Yersinia enterocolitica wyróżniono szczepy zakaźne i szczepy niezakaźne. Dodatkowo wyszczególniono 6 różnych biotypów (1A, 1B, 2-5) oraz 70 serotypów, z których kilkanaście jest chorobotwórczych dla człowieka.
Na obszarze europejskim najbardziej patogenny jest szczep z biotypem 4 oraz serotypem O:3.
Warto wiedzieć, że nie należy mylić bakterii Yersinia enterocolitica z bakteriami Yersinia pestis, które są czynnikiem etiologicznym dżumy.
Głównym rezerwuarem bakterii Yersinia enterocolitica są świnie, jednak patogeny te mogą być przenoszone także przez:
Do zakażenia najczęściej dochodzi:
Po przedostaniu się do organizmu, bakterie Yersinia enterocolitica najpierw przylegają do komórek jelita cienkiego, następnie do nich wnikają, po czym są transportowane poprzez zrąb błony śluzowej do grudek chłonnych. Wraz z limfą dostają się do węzłów chłonnych krezkowych, a stąd mogą przenikać do krwi i prowadzić do uogólnionego zakażenia.
W Polsce istnieje obowiązek zgłaszania jersiniozy do rejestru chorób zakaźnych.
Na podstawie raportów cyklicznie publikowanych przez Państwowy Zakład Higieny (PZH) wiadomo, że w naszym kraju w 2022 roku chorobę tę potwierdzono u 28 pacjentów, natomiast w bieżącym roku jest ona odnotowana już u 39 osób (dane z dnia 15.11.2023).
Okres wylęgania trwa od 1 do 11 dni (zwykle od 3 do 7 dni).
W przebiegu jersiniozy obserwowane jest zwykle zapalenie jelit.
Do najważniejszych objawów jersiniozy zaliczamy:
Należy pamiętać, że jersinioza może mieć zróżnicowany przebieg kliniczny i występować pod postacią:
Ryzyko ciężkiego przebiegu jersiniozy występuje u osób z cukrzycą, niedokrwistością, marskością wątroby oraz u pacjentów z zaburzeniami odporności.
Niestety u części chorych może dojść do powikłań, które obejmują:
Materiałem do badań jest najczęściej kał pobrany od pacjenta, ale możliwe jest także wykorzystanie krwi lub wymazu z gardła.
Diagnostyka zakażenia Yersinia enterocolitica oparta jest na:
Jersinioza charakteryzuje się zwykle łagodnym przebiegiem i ma samoograniczający się charakter. W większości przypadków stosuje się leczenie objawowe.
Pamiętajmy, że w czasie jersiniozy może łatwo dojść do odwodnienia, dlatego ważne jest zadbanie o prawidłową gospodarkę wodno-elektrolitową u pacjentów.
W leczeniu ciężkich przypadków jersiniozy stosowane są fluorochinolony oraz antybiotyki aminoglikozydowe. W szczególnych przypadkach można zastosować leczenie skojarzone, w którym wykorzystywane są aminoglikozydy i cefalosporyny III generacji.
Działania profilaktyczne powinny obejmować przede wszystkim zachowanie odpowiednich norm sanitarnych w miejscach hodowli zwierząt.
Aby zminimalizować ryzyko zakażenia należy przestrzegać zasad higieny osobistej, unikać surowego lub niedogotowanego mięsa oraz pić wodę wyłącznie ze sprawdzonych źródeł.
