Czy wyobrażasz sobie, że będziesz żyć 100 lat? Raczej nie. Ludzie żyją przeciętnie ok. 80 lat, a ci, którzy dożywają dziewięćdziesiątki, należą do rzadkości. Istnieje jednak kilka miejsc na Ziemi, w których całkiem sporo osób kończy okrągłą setkę i wciąż cieszy się dobrym zdrowiem. Jaka jest ich recepta na długowieczność?
Niebieskie Strefy to miejsca, w których mieszka najwięcej stulatków. Co ciekawe, nie znajdują się one na terenie jednego państwa – są rozsiane po całym świecie. Należą do nich:
- Sardynia (Włochy),
- Ikaria (Grecja),
- Okinawa (Japonia),
- Nicoya (Kostaryka),
- Loma Linda (Stany Zjednoczone).
Sardynia we Włoszech
Sardynia to przepiękna wyspa otoczona morzem o charakterystycznej szmaragdowej barwie. Nic zatem dziwnego, że mieszkańcy tego włoskiego raju żyją bardzo długo. Co poza sprzyjającym klimatem wpływa na ich długowieczność?
- Prosta dieta z małą ilością mięsa – zamiast niego Sardyńczycy chętnie jedzą razowe pieczywo, fasolę, owoce i warzywa z własnego ogródka oraz ser pecorino wytwarzany z owczego mleka (jest ono bogate w kwasy omega-3). W niektórych częściach wyspy popularny jest również olej mastyksowy, który jest doskonałym antyoksydantem.
- Kozie mleko – Sardynia to wyspa owiec i kóz, stąd taka popularność koziego mleka. Jest ono bardziej odżywcze niż mleko krowie. Zawiera więc wapnia, witaminy B6, witaminy A, potasu i niacyny. Lepiej chroni również przed niedoborami żelaza, działa przeciwzapalnie i pomaga zapobiegać chorobie Alzheimera i chorobom serca. Obecny w kozim mleku tryptofan ułatwia zasypianie, łagodzi stres i poprawia nastrój.
- Czerwone wino – 1-2 kieliszki wina dziennie to ilość, która pozytywnie wpływa na zdrowie. Wino produkowane z rosnących na Sardynii winogron szczepu cannonau zawiera 2-3 razy więcej flawonoidów niż inne gatunki wina. Flawonoidy wzmacniają naczynia krwionośne, chroniąc tym samym przed chorobami serca.
- Więzi rodzinne – Sardyńczycy stawiają rodzinę na pierwszym miejscu, a seniorzy są otoczeni ze strony bliskich szczególną opieką. Młodsze pokolenia darzą ich ogromnym szacunkiem. Dzięki temu osoby starsze rzadziej cierpią na depresję i zmagają się ze stresem.
- Poczucie humoru – nie od dziś wiadomo, że śmiech to zdrowie. Takie hasło przyświeca również Sardyńczykom. Śmiejąc się, mniej się stresujemy, co przekłada się na niższe ryzyko chorób układu krążenia.
- Chodzenie pieszo – Sardyńczycy pokonują pieszo wiele kilometrów. W ten sposób wzmacniają mięśnie i kości oraz układ krążenia.
Ikaria w Grecji
Ikaria to mała wyspa na Morzu Egejskim, na której czas płynie powoli i nikt nie przywiązuje wagi do punktualności. Późne pobudki, długie wieczory i dzień przeplatany drzemkami nikogo tu nie dziwi. Ikaryjczycy dbają o dobry wypoczynek i być może to jeden z sekretów ich długowieczności. Co jeszcze pozwala im dożyć sędziwego wieku w świetnej kondycji?
- Kuchnia śródziemnomorska i kozie mleko – zwyczaje kulinarne Włochów i Greków są do siebie bardzo podobne. Na ikaryjskim talerzu znajdziemy mnóstwo warzyw i owoców, fasoli, ziemniaków oraz produktów pełnoziarnistych. Na wyspie rośnie ponad 150 gatunków roślin zielonych, które Grecy dodają do sałatek. Nieodłącznym towarzyszem wielu dań jest też oliwa z oliwek. Kuchnia Ikaryjczyków jest natomiast uboga w mięso i nabiał.
- Herbaty ziołowe – zawierają wiele przeciwutleniaczy, które chronią organizm przed chorobami.
- Miód – to panaceum na wszystkie dolegliwości. Ikaryjczycy smarują nim rany, leczą grypę, a nawet kaca.
- Post – regularne ograniczanie pokarmów o ok. ⅓ przeciętnej porcji może być korzystne dla zdrowia.
- Codzienna dawka ruchu – wystarczy regularny spacer czy praca w ogródku.
- Drzemki – według jednego z badań Grecy, którzy ucinają sobie regularne drzemki, są o 37% mniej narażeni na zawał serca. Niestety sporadyczne drzemki działają odwrotnie – zwiększają ryzyko zawału o 12%.
- Więzi społeczne – zdaniem naukowców osoby, które utrzymują bliski kontakt z rodziną czy znajomymi, żyją dłużej.
Okinawa w Japonii
Japońską Okinawę można porównać do Hawajów, ponieważ słynie z ciepłego klimatu, palm, piaszczystych plaż i turkusowego morza. Na tej wyjątkowej wyspie położonej na Pacyfiku żyje wiele osób dożywających setnych urodzin. Czy coś ich łączy z mieszkańcami Sardynii i Grecji? Sprawdźmy!
- Dieta oparta na roślinach – na Okinawie po mięso sięga się naprawdę sporadycznie. Zastępuje się je produktami sojowymi, które są bogate we flawonoidy i wpływają pozytywnie na mikrobiom jelit. Najstarsi mieszkańcy wyspy żywią się głównie warzywami smażonymi po chińsku oraz słodkimi ziemniakami. Charakterystyczny dla tego regionu jest gorzki melon – goya. Zawiera on liczne antyoksydanty oraz substancje, które zmniejszają poziom cukru we krwi.
- Uprawa ogródka – to hobby, któremu oddaje się wielu okinawskich stulatków. Praca w ogródku koi nerwy i zapewnia dawkę ruchu. Poza warzywami Japończycy sadzą w nim rośliny lecznicze takie jak kurkuma, imbir czy bylica japońska.
- Aktywność fizyczna – należą do niej codzienne spacery oraz… częste siadanie i wstawanie z rozłożonej na podłodze maty tatami. To właśnie tam, a nie na krześle czy kanapie Okinawczycy spożywają posiłki i odpoczywają.
- Korzystanie ze słońca – dlaczego jest takie ważne dla zdrowia? Ponieważ to właśnie pod wpływem promieniowania słonecznego skóra wytwarza witaminę D. Wpływa ona na prawidłowe działanie układu odpornościowego, a także mocne i zdrowe kości (jest to szczególnie istotne ze względu na osteoporozę i groźne złamania, które w przypadku seniorów mogą nawet prowadzić do śmierci).
- Ikagai – to po japońsku cel, który nadaje życiu sens. To dzięki niemu seniorzy codziennie czują się potrzebni. Poza tym Japończycy myślą pozytywnie i potrafią cieszyć się nawet z drobnostek.
- Moai – to krąg przyjaciół, który w razie potrzeby wspiera Okinawczyków emocjonalnie czy finansowo.
Nicoya w Kostaryce
Należący do Kostaryki półwysep Nicoya to kolejny region, którego mieszkańcy żyją dłużej niż przeciętnie. Podobnie jak w innych Niebieskich Strefach podstawą jadłospisu są produkty nieprzetworzone – przede wszystkim warzywa i owoce, a także fasola, ryż, kukurydza czy jajka. Mięso jada się rzadko. Charakterystyczne dla Kostaryki są także wczesne i lekkie kolacje.
Co jeszcze wydłuża życie w Nicoyi?
- Plan de vida – to odpowiednik japońskiego ikagai. Mieszkańcy Kostaryki również stawiają sobie cele, dzięki którym ich życie jest wartościowe. Wiele satysfakcji przynosi im praca fizyczna.
- Dbanie o relacje z rodziną i sąsiadami.
- Picie twardej wody – woda w Nicoyi jest bogata w wapń. Być może właśnie dlatego mieszkańcy rzadziej chorują na serce i mają mocne kości.
- Częste przebywanie na słońcu.
Loma Linda w Stanach Zjednoczonych
O ile kraje śródziemnomorskie kojarzą się ze zdrowym trybem życia i lekką dietą, o tyle Stany Zjednoczone zdecydowanie nie wpisują się w ten obraz. Dlaczego zatem amerykańska Loma Linda jest zagłębiem stulatków? Ma to związek z religią, którą wyznaje większość mieszkańców. Należą oni do Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego. Jakie są ich codzienne nawyki?
- Dieta bazująca na roślinach – owoce, warzywa oraz strączki stanowią podstawę jadłospisu adwentystów. Mięso pojawia się w niej sporadycznie, raczej jako dodatek do dania. Popularną przekąską są orzechy, które zmniejszają ryzyko chorób serca. Ostatni posiłek powinien być lekki i należy jeść go wcześnie, podobnie jak w Nicoyi.
- Picie dużych ilości wody.
- Regularne, umiarkowane ćwiczenia.
- Dbanie o prawidłowe BMI – utrzymanie prawidłowej masy ciała koreluje z niższym ciśnieniem krwi i cholesterolem. Dzięki temu adwentyści rzadziej cierpią na choroby układu krążenia.
- Utrzymywanie dobrych relacji ze znajomymi i wsparcie lokalnej społeczności.
- 24-godzinny szabat – adwentyści jeden dzień w tygodniu poświęcają na odpoczynek. Skupiają się wówczas na bliskich osobach, Bogu i naturze.
Mimo niewielkich różnic życie w strefach długowieczności płynie w podobny sposób. Jadłospis opiera się na lokalnych, nieprzetworzonych produktach – głównie warzywach, owocach oraz roślinach strączkowych. Mieszkańcy stref nie zaniedbują relacji z innymi, znajdują czas na pracę, jak i odpoczynek. Lubią być potrzebni i chętnie pomagają innym. Często przebywają na świeżym powietrzu, spacerując czy zajmując się ogrodem.
Chociaż poznaliśmy już receptę na długowieczność, zastosowanie jej w naszych realiach będzie dosyć trudne. Możemy jednak wdrożyć w życie chociaż kilka zdrowych nawyków: jeść mniej mięsa, spędzać więcej czasu z rodziną i przyjaciółmi i pamiętać, jak ważny jest zachowanie work-life balance. Te drobne zmiany mogą wydłużyć nasze życie nawet o kilka lub kilkanaście lat.
