Tegoroczny sezon grypowy jest dla pacjentów szczególnie ciężki. Według danych Głównego Instytutu Sanitarnego na przełomie stycznia i lutego 2025 r. na grypę choruje 200 tysięcy Polaków tygodniowo, a od początku sezonu grypowego z powodu powikłań grypy zmarło już ponad 1000 osób, a liczba ta wciąż rośnie. Statystyki są przerażające, a szczyt zachorowań na grypę dopiero przed nami. Co warto wiedzieć o tej groźnej chorobie? Jakie wyróżniamy rodzaje grypy i czym się od siebie różnią?
Wirusy grypy rozprzestrzeniają się bardzo szybko, dlatego nietrudno o zakażenie. Przekazywane są drogą kropelkową – podczas kaszlu, dmuchania nosa czy mówienia, w bezpośrednim kontakcie z osobą chorą lub przez kontakt z powierzchnią (np. klamką), na której znajduje się wirus.
Okres wylęgania choroby wynosi od 1 do 4 dni, chociaż zwykle są to 1–2 dni, po których pojawiają się objawy.
Dorośli zarażają zazwyczaj przez 3–5 dni od wystąpienia symptomów, dzieci – nawet do 7 dni.
Wirus grypy typu A występuje najczęściej. Powoduje on sezonowe epidemie, ale może również przyczynić się do pandemii, czyli epidemii o globalnym zasięgu. Pandemie grypy występują co kilkanaście lub kilkadziesiąt lat. Przykłady to: hiszpanka, grypa azjatycka czy świńska grypa.
Dlaczego akurat grypa typu A może wywołać pandemię?
Dzieje się tak z kilku powodów. Wirusy tego rodzaju grypy wyróżniają się krótkim okresem wylęgania i dużą zmiennością. Co roku pojawiają się nowe warianty grypy A, a więc nie jesteśmy w stanie się na nie uodpornić. Z tego względu przed każdym sezonem grypowym naukowcy opracowują nowe szczepionki na grypę, których skład zmienia się zależnie od prognozowanych mutacji wirusa. Za występowanie grypy sezonowej odpowiedzialne są zazwyczaj wirusy podtypów: H1N1 i H3N2.
Co ciekawe, naturalnym rezerwuarem wirusa jest dzikie ptactwo wodne, a zakazić mogą się nim ludzie, jak i zwierzęta.
Grypa typu A może mieć różny przebieg. U części pacjentów objawy są łagodne i nie prowadzą do poważnych powikłań. U innych zachorowanie może wiązać się z hospitalizacją, a nawet zgonem.
Typowe objawy grypy typu A to:
● wysoka gorączka,
● poczucie rozbicia,
● osłabienie,
● bóle głowy i mięśni,
● ból oczu,
● ból gardła,
● kaszel,
● katar.
Ten typ grypy występuje tylko u ludzi i charakteryzuje się mniejszą zmiennością. Grypa typu B nie ma potencjału pandemicznego, a przebieg choroby jest zwykle łagodniejszy niż w przypadku grypy typu A. U niektórych pacjentów choroba może mieć jednak ciężki przebieg.
Symptomy grypy typu B są zbliżone do tych charakterystycznych dla grypy typu A. Należą do nich:
● gorączka,
● bóle głowy i mięśni,
● osłabienie,
● bóle oczu,
● kaszel,
● ból gardła.
Grypa typu C przebiega zdecydowanie łagodniej niż dwa wcześniejsze typy grypy – zwykle jak typowe przeziębienie. Jednak w odróżnieniu od niego grypa pojawia się szybko i gwałtownie. Wirus występuje tylko u ludzi i nie ma potencjału pandemicznego.
Ten typ wirusa rozprzestrzenia się jedynie wśród zwierząt, a jego głównym nosicielem jest bydło.
Objawy grypy typu A i typu B są do siebie podobne, dlatego do postawienia właściwej diagnozy konieczne może być wykonanie szybkiego testu antygenowego Combo. Na jego podstawie już w ciągu 15 minut możemy dowiedzieć się, czy dana infekcja to grypa typu A lub B, COVID, czy RSV. Lekarz może zlecić również wykonanie bardziej zaawansowanego testu, jakim jest RT-PCR, który identyfikuje kod genetyczny wirusa.
Grypa trwa zwykle od 3 do 7 dni, chociaż kaszel, zmęczenie oraz uczucie rozbicia mogą się utrzymywać dłużej – nawet do 2 tygodni.
W przypadku grypy typu A i B istnieje możliwość wystąpienia powikłań, przy czym mogą być one poważniejsze w grypie typu A. Grypa typu C przebiega zwykle jak łagodna infekcja oddechowa, a ryzyko powikłań jest nikłe.
Do najczęstszych powikłań po grypie należą:
● zapalenie płuc,
● angina paciorkowcowa,
● zaostrzenie choroby przewlekłej (np. astmy, cukrzycy, POChP).
Rzadziej, w wyniku grypy może dojść do:
Przede wszystkim objawowo, a więc za pomocą leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych. Aby zwalczyć uporczywy kaszel, podaje się leki przeciwkaszlowe. Jeśli kaszel nie jest dokuczliwy – wystarczy łyżka miodu przed snem. Pomocne przy katarze są preparaty obkurczające błonę śluzową nosa oraz hipertoniczne i izotoniczne roztwory soli morskiej. Pacjent powinien również dużo odpoczywać i zadbać o odpowiednie nawodnienie.
Jeśli choroba ma cięższy przebieg lub istnieje ryzyko wystąpienia powikłań, lekarz może przepisać lek przeciwwirusowy. Nie powinno się go jednak przyjmować na własną rękę. Leczenie należy rozpocząć jak najszybciej. Preparaty przeciwwirusowe nie tylko skracają czas trwania infekcji, ale również zmniejszają ryzyko pojawienia się powikłań.
Podstawą profilaktyki są szczepienia przeciw grypie. Więcej na ich temat znajdziesz w artykule: Szczepienie na grypę
Oprócz tego:
● Regularnie myj dokładnie ręce ciepłą wodą z mydłem. Warto również nosić ze sobą żel antybakteryjny, którym szybko i wygodnie zdezynfekujesz ręce, gdy będziesz poza domem.
● Unikaj dotykania rękoma swojej twarzy – wirus grypy wnika do naszego organizmu przez błony śluzowe ust, oczu i nosa.
● Unikaj przebywania w dużych skupiskach ludzi i nie spotykaj się z osobami, u których występują objawy infekcji.
● Jeśli źle się czujesz – pozostań w domu. Jeżeli musisz wyjść, np. do sklepu, nałóż maseczkę.
Grypa to poważna choroba, którą często bagatelizujemy. Wbrew pozorom nie jest to nieco cięższe przeziębienie, ale choroba, która może prowadzić do groźnych powikłań. Warto zatem zadbać o profilaktykę, a w razie zachorowania jak najszybciej zgłosić się do lekarza.
The information below is required for social login