Skóra jest największym organem naszego organizmu, pełniącym liczne, bardzo istotne dla funkcjonowania ciała funkcje. Bierze udział w termoregulacji, odbieraniu bodźców z otoczenia, wytwarzaniu niektórych substancji, a także stanowi barierę dla substancji chemicznych, czynników fizycznych a także drobnoustrojów. Skóra bywa również organem atakowanym przez drobnoustroje, w tym wirusy. To właśnie o najczęstszych rodzajach chorób wirusowych skóry będzie ten tekst.
Wirus opryszczki zwykłej- Hepres simplex virus, czyli HSV, występuje w dwóch typach- HSV-1 i HSV-2. Pierwszy typ wirusa, HSV-1 odpowiada najczęściej za zmiany okolicy:
Drugi typ wirusa, HSV-2 odpowiada głównie za zmiany okolicy narządów płciowych. Rezerwuarem wirusa jest człowiek, wirus jest obecny w wydzielinach i przenosi się przez kontakt bezpośredni. Wirus dostaje się do organizmu przez błony śluzowe lub uszkodzoną skórę. Po zakażeniu pierwotnym pozostaje w nim uśpiony i może się reaktywować powodując zakażenia nawrotowe, z których najbardziej znanym jest opryszczka wargowa. Wykwitem charakterystycznym dla infekcji HPV jest pęcherzyk, który następnie pęka tworząc owrzodzenie, które następnie goi się. Ilość wykwitów, i obecność objawów towarzyszących takich jak ból, pieczenie, czy gorączka zależą od tego, czy jest to zakażenie pierwotne- zwykle cięższe, rozległe, czy nawrotowe, oraz od indywidualnych uwarunkowań zdrowotnych np. chorób towarzyszących.
Brodawki wirusowe są to zmiany skórne powstające w przebiegu infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Atakuje on komórki podstawne nabłonków płaskich i naskórka. Wirus występuje w ponad 100 typach, powodujących występowanie zmian skórnych oraz śluzówkowych. Część typów wirusa ma działanie onkogenne- powodują zmiany w komórkach prowadzące do rozwoju nowotworu. Rezerwuarem wirusa HPV jest człowiek, a do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt. Zmiany skórne wywołane zakażeniem to brodawki wirusowe- niewielkie, wypukłe guzki o nierównej powierzchni, występujące najczęściej na skórze dłoni i stóp. W okolicach narządów płciowych i odbytu występują zmiany nazywane kłykcinami kończystymi- różowe, kalafiorowate guzki.
Jest to infekcja wywołana przez wirus mięczaka zakaźnego (MCV). Rezerwuarem jest człowiek. Choroba przenosi się przez bezpośredni kontakt ze zmianami skórnymi a także poprzez skażone przedmioty np. ręczniki. Zmiany skórne występują najczęściej na skórze:
Mogą występować na błonach śluzowych. Mają postać gładkich, twardych grudek, zwykle różowych- jak otaczająca je skórna, niekiedy jaśniejszych, wykwity starsze mają w części centralnej wgłębienie. Mogą być otoczone rumieniową lub odbarwioną obwódką.
Obie choroby powoduje wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV). Rezerwuarem wirusa jest człowiek , zakażenie przenosi się drogą kropelkową, poprzez bezpośredni kontakt a także przez łożysko z matki do płodu. Przy pierwszym zakażeniu wirusem rozwija się ospa wietrzna. Zmiany skórne występujące w przebiegu ospy wietrznej są swędzące, występują w rzutach i mają formę rumieniowych plamek, przekształcających się w grudki, następnie pęcherzyki, później krostki, które zasychają w strupki, które odpadają pozostawiając przebarwienia które następnie zanikają. Zmianom towarzyszy świąd. Chory ma też gorączkę, objawy zapalenia gardła i objawy infekcji ogólnoustrojowej. Po przechorowaniu ospy wietrznej wirus pozostaje w organizmie uśpiony w zwojach nerwowych. Może ulec reaktywacji i rozwija się wtedy półpasiec. Zmiany skórne w przebiegu półpaśca ograniczone są do obszaru skóry unerwianego przez jeden korzeń nerwowy, jednostronnie. W rzadkich przypadkach, np. u chorych z zaburzeniami odporności mogą one zajmować trzy lub więcej dermatomów, mówi się wówczas o półpaścu uogólnionym. Przed pojawieniem się wysypki półpaścowej chory może skarżyć się na złe samopoczucie lub bóle głowy, w także na miejscowy ból, pieczenie lub świąd skóry- które mogą utrzymywac się przez cały okres trwania choroby a nawet po ustąpieniu zmian skórnych pod postacią neuralgii popółpaścowej. Szczególne groźny jest półpasiec w okolicy twarzy, może bowiem dojść do uszkodzenia np. narządu wzroku.
Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej, to choroba wywoływane przez wirusy Coxsackie. Rezerwuarem patogenu są ludzie, a przenosi się on drogą kropelkową oraz przez kontakt z wydzielinami i kałem. Choroba najczęściej występuje u dzieci poniżej 10 roku życia, ale zakażenie u dorosłego również jest możliwe. W jej przebiegu po początkowych objawach zwiastunowych infekcji takich jak podwyższenie temperatury ciała i rozbicie, pojawiają się zmiany plamiste lub grudkowe na powierzchni dloniotwej rąk i podeszwowej stóp, z wysiękiem i czasem drobnymi pęcherzykami. W jamie ustnej występują bolesne nadżerki obejmujące również język i migdałki.
