Pandemia COVID jest jednym z największych problemów zdrowotnych obecnych czasów. Oprócz oczywistych objawów koronawirusa, obecnych w trakcie infekcji, wiele osób boryka się także z symptomami poCOVIDowymi, które utrzymują się długo po przebytej infekcji. Jest to tak zwany LONG COVID. Jak sobie z nim radzić? Jakie badania wykonać? Czy węch i smak można przywrócić?
Long COVID, czy inaczej zespół po-COVIDowy (ang. post-COVID syndrome) nie ma jasno określonej definicji. Dotyka on pacjentów, którzy przechodzili infekcję w różnym stopniu nasilenia, nawet dzieci i młodych dorosłych. Może on dotyczyć także osób, które COVID-19 przechodziły bezobjawowo.
Najczęstszymi objawami long COVID są zmęczenie i subiektywne poczucie duszności lub trudności w oddychaniu. Inne mniej typowe objawy long cocid obejmują między innymi:
Objawy te mogą utrzymywać się nawet do 6 miesięcy po przebytej infekcji.
Ze względu na powinowactwo wirusa do receptorów ACE2, które w dużej ilości znajdują się w układzie sercowo-naczyniowym, także ten układ narażony jest na powikłania po przebytej infekcji. Około 31% pacjentów z long COVID zgłasza się z objawami hipotensji ortostatycznej, która objawia się jako spadek ciśnienia po pionizacji. Może to skutkować omdleniami lub stanami przedomdleniowywmi.
Niektóre z badań wykazały, że symptomy long COVID częściej występują u kobiet. Wyższe ryzyko mają też osoby z historią leczenia psychiatrycznego, np. z powodu depresji.
Najlepszym sposobem zapobiegania jest uniknięcie infekcji SARS-CoV-2, co obejmuje:
Badania wykazują, że wśród osób zaszczepionych odsetek pacjentów cierpiących na post-COVID syndrome jest niższy.
Leczenie osób z zespołem poCOVIDowym wymaga multidyscyplinarnego podejścia.
W takim przypadku należy:
Drobne objawy poCOVIDowe mogą być leczone za pomocą leków przeciwkaszlowych (czasem sterydów) oraz paracetamolu.
Należą do nich:
Jeśli podejrzewana jest wtórna infekcja bakteryjna - należy zastosować antybiotykoterapię.
W niektórych przypadkach należy wykonać badania obrazowe celem oceny, czy nie występują w niej zmiany takie jak włóknienie czy wysięk.
Do takich objawów zaliczamy:
U pacjentów z objawami z układu sercowo-naczyniowego - pacjenci zgłaszają często np. kołatania serca - należy wykonać badanie elektrokardiograficzne (EKG). U niektórych pacjentów konieczne będzie wykonanie dodatkowych badań, takich, jak ECHO serca.
W razie wystąpienia poważnych powikłań, takich jak zatorowość płucna, należy postępować według ogólnych zaleceń.
U chorych przewlekle stan kliniczny i kontrola choroby mogą ulec pogorszeniu. Szczególnie narażeni są chorujący na:
W ich przypadku może być więc konieczna optymalizacja leczenia dotychczasowych stanów chorobowych.
Zaburzenia węchu i smaku po COVID mogą stanowić duży problem w zachowaniu jakości życia pacjentów. Badania wykazują, że pacjenci mogą odnosić korzyści z tzw. treningu węchowego. Polega na wykorzystaniu zjawiska neuroplastyczności, używane są do tego olejki eteryczne z:
