Twoje dziecko źle się czuje, a termometr wskazuje zaledwie 37,5ºC. Taka sytuacja zdarza się dosyć często, szczególnie w sezonie przeziębieniowym. Czy podanie preparatu przeciwgorączkowego to dobry pomysł? Jak obniżyć temperaturę domowymi sposobami? Kiedy pilnie zgłosić się z maluchem do lekarza? Odpowiedzi znajdziesz poniżej.
Gorączka to okresowy stan zapalny organizmu, a zarazem jego mechanizm obronny. Stanowi ona prawidłową odpowiedź na zakażenie. To właśnie dzięki gorączce organizm chroni się przed patogenami takimi jak wirusy czy bakterie.
Prawidłowa temperatura ciała u dorosłego człowieka oscyluje wokół 36,6ºC, 37ºC może świadczyć o stanie podgorączkowym, a powyżej 38ºC wskazuje na gorączkę. Są to jednak wartości umowne, ponieważ u niektórych osób prawidłowa temperatura ciała może być nieco wyższa lub niższa. Zależy to od indywidualnych predyspozycji, a w przypadku kobiet również od fazy cyklu.
U niemowląt i małych dzieci temperatura jest zazwyczaj wyższa niż u starszych dzieci czy dorosłych.
Zmienia się ona także w zależności od pory dnia. Najniższe wartości osiąga rano, a najwyższe późnym popołudniem i wieczorem. Mogą się one różnić od siebie o od 0,5°C do 1°C.
Wzrost temperatury ciała możemy podzielić na trzy fazy:
U niemowląt i małych dzieci temperatura jest zazwyczaj wyższa niż u starszych dzieci czy dorosłych!
Chociaż gorączka u dzieci zwykle jest konsekwencją infekcji wirusowej, bakteryjnej lub pasożytniczej, jej przyczyn może być naprawdę wiele.
Mogą wywołać ją również:
Niekiedy gorączka występuje także w ciągu 24 godzin od szczepienia i może utrzymywać się przez 2-3 dni. Czy w tej sytuacji powinno się podać dziecku profilaktycznie preparat przeciwgorączkowy? Zwykle nie jest to konieczne, chyba że lekarz zadecyduje inaczej. Takim przypadkiem jest np. jednoczesne podanie szczepionki przeciw meningokokom grupy B wraz z inną szczepionką. Aby zapobiec gorączce, podaje się wówczas paracetamol.
Gorączkę u małych dzieci wielu rodziców kojarzy również z ząbkowaniem. Nie jest to jednak właściwe skojarzenie, ponieważ przy ząbkowaniu zwykle pojawia się stan podgorączkowy. Towarzysząca mu gorączka świadczy raczej o rozwijającej się infekcji, która przypadkowo zbiegła się właśnie z ząbkowaniem.
Warto również wiedzieć, że u ponad 30% dzieci pojawiają się gorączki o nieznanej przyczynie (z ang. FUO).
U noworodków i niemowląt do 3 m.ż. gorączka może być jedyną oznaką poważnego zakażenia bakteryjnego. Może ona świadczyć o bakteriemii, zapaleniu płuc, zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych czy zakażeniach układu moczowego.
Aby stwierdzić, czy dziecko gorączkuje, ważne jest miejsce pomiaru temperatury i wiek dziecka:
Chociaż pomiary temperatury w tych miejscach są najdokładniejsze, możesz zmierzyć dziecku temperaturę również na czole, pod pachą czy w uchu. Każda z tych metod ma swoje wady i zalety.
Najwygodniejszym narzędziem pomiarowym jest z pewnością termometr bezdotykowy. Ponieważ poszczególne urządzenia mogą się od siebie różnić i wskazywać prawidłową temperaturę na czole lub skroniach (w zależności od modelu), przed użyciem przeczytaj dokładnie ulotkę.
Jeśli temperatura nie jest zbyt wysoka i bliżej jej do stanu podgorączkowego niż gorączki, lepiej nie podawać leku przeciwgorączkowego. Organizm sam powinien próbować zwalczyć gorączkę. Tak jest przynajmniej w teorii, a w praktyce wszystko zależy od kilku czynników:
Pierwszy z nich działa tylko przeciwgorączkowo i przeciwbólowo, drugi również przeciwzapalnie. Oba można stosować doustnie lub doodbytniczo. Sugeruje się jednak wybór postaci płynnej, czyli syropów, zawiesin, kropli czy roztworów. Leki podany w tej formie działa najszybciej.
Ze względu na bezpieczeństwo stosowania paracetamol jest lekiem pierwszego wyboru, który można podawać od pierwszych dni życia maluszka. Jeśli dziecko jest na niego uczulone lub preparat nie jest skuteczny, wówczas sięga się po ibuprofen. Według badań działa on nieco szybciej i skuteczniej uśmierza ból i zmniejsza temperaturę. Nie można go jednak podawać maluszkom poniżej 3 miesiąca życia i podczas leczenia ospy.
Dawkowanie paracetamolu i ibuprofenu nie zależy od wieku dziecka, ale od jego masy ciała. Do każdego preparatu jest dołączona ulotka, dzięki której łatwo obliczysz odpowiednią dawkę leku. Pamiętaj również o zachowaniu odpowiednich odstępów między kolejnymi dawkami.
W walce z gorączką u dzieci można użyć również czopków. Działają słabiej niż syropy czy zawiesiny, ale możesz je podać, jeśli dziecko ma problemy z połykaniem, wymiotuje lub śpi. Nie dziel czopków, ponieważ znajdująca się w nich substancja czynna może nie być rozłożona równomiernie. Preparat użyty w ten sposób może być zatem nieskuteczny.
W przypadku gorączki dzieciom i młodzieży nie podaje się natomiast preparatów zawierających kwas acetylosalicylowy. Substancja ta może przyczynić się do wystąpienia rzadkiej choroby – zespołu Reye’a. Stanowi ona zagrożenie dla życia dziecka.
W trudnej do opanowania gorączce, która bardzo szybko rośnie, możesz podać naprzemiennie ibuprofen i paracetamol. Ibuprofen przyjmuje się co 8 godzin, a paracetamol co 4-6 godzin. Tyle teorii, a jak to zrobić w praktyce? Przykładowo możesz zacząć od podania ibuprofenu o 6 rano, o 10 podajesz paracetamol, o 14 ponownie ibuprofen, a o 18 znów paracetamol. W ten sposób zachowasz wymagane 8 godzin przerwy w dawkowaniu ibuprofenu, a dodatkowo wesprzesz organizm w walce z gorączką kolejnymi dawkami paracetamolu.
Co ważne, preparaty przeciwgorączkowe wydawane bez recepty powinno się przyjmować samodzielnie maksymalnie przez 3 doby. Jeżeli gorączka nadal się utrzymuje, koniecznie zgłoś się z dzieckiem do lekarza.
Zgłoś się z dzieckiem do lekarza, jeśli:
Gorączka u dziecka to objaw, który może zwiastować wiele różnych chorób. Dlatego rodzic powinien stale monitorować rosnącą temperaturę oraz towarzyszące jej symptomy. Dzięki temu może uchronić pociechę przed zagrożeniem zdrowia, a nawet życia.
